Kültür mirasının korunmasında nöromimari yaklaşım ve görsel algının eye tracking yöntemi ile incelenmesi
Neuroarchitectural approach in the preservation of cultural heritage and investigatikkon of visual perception using the eye tracking method
- Tez No: 882590
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ARİFE DENİZ OKTAÇ BEYCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
İnsan merkezli bir gelişim anlayışından uzaklaşan şehirlere, endüstriyel üretim yöntemlerindeki gelişmelerin eklenmesi, mimariyi tüketim nesnesine çevirmiş ve kimliksizleştirmiştir. Şehri oluşturan bu tekil birimlerin bozunumuyla birlikte; yapılı çevre, sakinlerinin bilinçdışı, psikolojik, estetik, ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaklaşmıştır. Bu anlayış tarihi kent merkezlerinde ve kültür mirasının korunması uygulamalarında da görülmektedir. Toplumların tarihi ile bağını oluşturan bir kaynak olan kültür mirasına, yapılan her müdahale ve değişim, yerin anlamında kalıcı kayba sebep olmaktadır. Anlamını kaybeden yer,“hafızanın”yok olmasına ve kimliğin kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle, insanların kimliğini ve kültürünü oluşturan, yere bağlılıklarını sağlayan ve belleklerinde bulunan şehir algısını tamamlayan, şehrin önemli imgelem noktaları olan tarihi yapılara ilişkin görsel algının korunması çalışmaları önem arz etmektedir. Gelişen bilişsel bilimler ve nöropazarlama tekniklerinin, mimarlık alanında kullanılmasıyla yapılı çevrenin ve mekânsal unsurların, insan üzerindeki etkisini ölçmek ve bu yöndeki ihtiyaçlarını karşılamak; son yıllardaki artan disiplinler arası nöromimari yaklaşımla mümkün hale gelecektir. Bu tez çalışması kapsamında öncelikle literatür araştırmasıyla birlikte mimarlıkta yaygın olarak kullanılan, bilişsel bilim ve nöropazarlama yöntemleri hakkında bilgi verilerek nörömimari yaklaşımın kavramsal çerçevesi ve gerekliliği açıklanmıştır. Nöromimari yöntemlerden biri olan eye tracking (göz takip) yönteminin mimari korumada görsel algı ve otantiklik çerçevesindeki ilişkisi irdelenmiştir. Konya şehrinde bulunan ve yakın zamanda koruma-onarım uygulaması geçirmiş dört tarihi kültür mirası yapısı uzman tavsiyeleri ile seçilmiştir. Yapıların koruma-onarım uygulamasından önceki ve sonraki cepheleri, aynı fotoğrafik özelliklere bağlı kalınarak fotoğraflanmış ve çalışma için düzenlenmiştir. Konya Teknik Üniversitesi'nde yapılan çalışmada, 36 katılımcıya kültür mirası yapılarının önceki ve sonraki fotoğrafları bir ekran üzerinden karışık bir sıra ile gösterilirken, eye tracker (göz takip cihazı) ile göz takip verileri toplanmıştır. Koruma-onarım uygulaması öncesinde ve sonrasında tarihi yapının cephesi üzerindeki, katılımcıların dikkatinin ve göz hareketlerindeki değişiminin istatistiksel analizi gerçekleştirilmiştir ve bu yolla görsel algıdaki değişim tespit edilmiştir. Ardından yapılan anket çalışması ile koruma-onarım uygulamasının göz takip verileri ile ilişkisi araştırılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, II. Kılıçarslan Köşkü ve yapılan rekonstrüksiyon uygulamasının yapının ilk halini yansıtmadığı, Kız Öğretmen Okulu'na (taş bina), Konya Tren Garı'na ve Aslanlı Kışla Camii'ne yapılan restorasyon uygulamalarının kısmi farklılıklar olsa bile, genel görsel algının korunduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma benzeri çalışmaların artmasıyla ve gelişen sinirbilimsel tekniklerin korumaya entegresiyle birlikte, görsel ve algısal olarak tutarlı, doğru onarım yaklaşımlarının önü açılabilecek, kültür mirasının otantikliğinin korunumunda görsel algının tespiti ve korunması mümkün olacaktır.
Özet (Çeviri)
With the addition of developments in industrial production methods to cities that have moved away from a human-centered understanding of development, architecture has turned into an object of consumption and has anonymised. With the destruction of these individual units that make up the city; the built environment has moved away from meeting the non-conscious, psychological, aesthetic and aesthetic needs of its inhabitants. This approach is also seen in historical city centers and cultural heritage conservation practices. Every intervention and change made to the cultural heritage, which is a source that forms the connection of societies with their history, causes permanent loss in the meaning of the place. A place that loses its meaning leads to the disappearance of“memory”and loss of identity. For this reason, it is important to protect the visual perception of historical buildings, which are important imagination points of the city, which form the identity and culture of people, ensure their attachment to the place and complete the perception of the city in their memory. With the use of developing cognitive sciences and neuromarketing techniques in the field of architecture, measuring the impact of the built environment and spatial elements on people and meeting their needs in this direction will become possible with the increasing multidisciplinary neuroarchitectural approach in recent years. Within the content of this thesis, firstly, the conceptual framework and necessity of the neuroarchitectural approach is explained by providing information about cognitive science and neuromarketing methods, which are widely used in architecture, together with literature research. The relationship between eye tracking, one of the neuroarchitectural methods, and visual perception and authenticity in architectural conservation is examined. Four historical cultural heritage buildings in Konya city that have recently undergone conservation-restoration were selected with expert recommendations. The facades of the buildings before and after the conservation-restoration application were photographed and organized for the study by adhering to the same photographic features. In the study conducted at Konya Technical University, 36 participants were shown the before and after photographs of the heritage buildings on a screen in a randomized order, while eye tracking data was collected with an eye tracker. The participants' attention and changes in eye movements on the façade of the historic building before and after the conservation-restoration application were statistical analyzed and the change in visual perception was determined in this way. Then, the relationship between the conservation-restoration application and the eye-tracking data was investigated with a questionnaire. As a result of the analysis, it was concluded that the II. Kılıçarslan Kiosk and the reconstruction application did not reflect the first state of the building, while the restoration applications to the Girls' Teacher's School (stone building), Konya Train Station and Aslanlı Kışla Mosque preserved the general visual perception, even if there were partial differences. Together with the increase in the number of studies similar to this study and the integration of neuroscientific techniques into conservation, it will be possible to pave the way for visually and perceptually consistent and accurate restoration approaches, and it will be possible to identify and protect visual perception in the preservation of the authenticity of cultural heritage.
Benzer Tezler
- Recoding the nautical archaeology: Virtual museum of underwater cultural heritage
Denizel arkeolojiyi yeniden kodlama: Su altı kültür mirası sanal müzesi
GÜZDEN VARİNLİOĞLU
Doktora
İngilizce
2011
İç Mimari ve Dekorasyonİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. BÜLENT ÖZGÜÇ
- Türkiye'deki anıtsal kültür mirasının koruma proje ve uygulamaları alanında yönetim süreçlerine ilişkin bir model önerisi
A model proposal regarding management processes in the field of projects and implementations of the monumental cultural heritage conservation in Turkey
ERKAN KAMBEK
Doktora
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TANYELİ
- 21. yüzyıl döneminde hı̇brı̇t savaş ortamında kültür mı̇rasının korunmasında stratejı̇k yaklaşımlar
Strategic approaches to the protection of cultural heritage in 21st-century hybrid warfare
ZEYNEP ECE ATABAY
- Rize–İkizdere–Dereköy geleneksel konutları incelemesi ve Asım Ekşi konutu restorasyon önerisi
Survey of the traditional houses of Rize–Ikizdere–Derekoy and restoration proposal of the Asim Eksi house
MEHMET ALİ OTYAKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN ÖZGEN
- Çok katmanlı kültür mirasının tanımı ve korunmasında bellek-değer-mekan ilişkisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fındıklı yerleşkesi örneği
The relation between memory-value and place on definition and protection of multilayered cultural heritage: Mimar Sinan Fine Arts University Findikli campus case study
ZEYNEP ECE ATABAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET ULUSOY BİNAN