Multifaceted analysis of older adults' and caretakers' attitudes toward social robots
Yaşlıların ve bakıcıların sosyal robotlara yönelik tutumlarının çok yönlü analizi
- Tez No: 883994
- Danışmanlar: PROF. DR. YASEMİN AFACAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU AYŞEN ÜRGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Yaşlanan nüfus küresel bir şekilde hızla artmakta ve bu durum yaşlıların hayatlarıyla ilgili önemli endişeleri beraberinde getirmektedir. Yaşlılar yaşlanma süreçlerinde genellikle kendi evlerinde kalmayı tercih etseler de psikolojik ve fiziksel birçok sorun yaşadıkları için onların refahını ve yaşam kalitesini arttıracak çözümler bulmak gerekmektedir. Bu yüzden, bu tez sosyal robotların yaşlıların çevrelerini zenginleştirmedeki, dolayısıyla psikolojik ve fizyolojik sağlığa katkılarıyla sağlık sürelerini iyileştirmedeki rolüne odaklandı. Bu bağlamda, bu tezde yaşlıların ve bakıcıların sosyal robotlara karşı tutumlarını anlamak amaçlandı. Yaşlılar (N=18) ve bakıcılar (N=12) ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde katılımcılara farklı yeteneklere, görünüşlere ve insana benzeme düzeylerine sahip üç sosyal robotun fotoğraf ve videoları gösterildi. Bu robotlar evcil hayvan benzeri robot Aibo, oyuncak benzeri robot Paro ve insansı robot Pepper'dır. Daha sonra katılımcılardan onların robotlara ilişkin duygularını, onlarla tanışma ve etkileşime geçme konusundaki tercihlerini, evlerinde bu robotların olmasını isteyip istemeyeceklerini keşfetmeye yönelik açık uçlu soruları yanıtlamalarını istendi. Sonuçlar bir Doğal Dil İşleme metodu olan duygu analizi ve nitel analiz yöntemi olan tema analizi kullanılarak incelendi. Duygu analizi sonuçları bakıcıların sosyal robotlara karşı tutumlarında farklılık olduğunu göstermektedir. Bakıcılar Paro'yu olumsuz algılarken Aibo ve Pepper'a olumlu yanıtlar verdiler. Öte yandan, yaşlıların üç robota karşı benzer tutumlar sergiledikleri görüldü. Tema analizini insan-robot etkileşimi alanında çalışan üç uzman ayrı ayrı yürüttü. Onların analizleri birleştirilerek yeni bir model oluşturuldu ve bu model tüm uzmanlar tarafından doğrulandığında, dört kapsayıcı tema ortaya çıktı: I) Robotun algılanan ve beklenen rolleri, II) Robotun fiziksel ve tasarım özellikleri, III) Robotun kabul edilmesini etkileyen faktörler ve IV) Robotun dezavantajları. Ana temaların altındaki tema ve alt temalar, yaşlılar ile bakıcılar arasında ve Aibo, Paro ve Pepper arasında kısmen farklılık gösterdi. Bu çalışmanın bulguları çok yönlü analiz yaklaşımının benimsenmesiyle üç farklı sosyal robota yönelik tutumları Türk kültüründe karşılaştırarak literatüre katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The global aging population is increasing drastically, bringing crucial concerns regarding the lives of older adults. Though older people generally prefer staying at their own homes while aging, it's necessary to find solutions that will enhance their well-being and life quality since they experience many psychological and physical problems. This thesis focused on social robots' role in enriching older adults' environments, thus improving their healthspan by enhancing their psychological and physiological health. Therefore, the aim of this thesis was to understand older adults' and caretakers' attitudes toward social robots. Semi-structured interviews were conducted with older adults (N=18) and caretakers (N=12). In the interviews, photos and videos of the three social robots with different abilities, appearances, and human-likeness levels were shown. These robots are the pet-like robot Aibo, the toy-like robot Paro, and the humanoid robot Pepper. Then, participants were asked to answer open-ended questions to explore their feelings about the robots, their preferences regarding meeting and interacting with them, and whether they would want to have these robots in their homes. Results were analyzed using sentiment analysis, which is a Natural Language Processing (NLP) method, and a qualitative analysis method, thematic analysis (TA). Sentiment analysis results demonstrate a differentiation in caretakers' attitudes toward social robots. They perceived Paro negatively but responded positively to Aibo and Pepper. On the other hand, older adults seem to have similar attitudes toward the three robots. Three experts working in the field of human-robot interaction conducted the TA separately. Combining their analysis, a new model was created, and when all experts confirmed this model, four overarching themes emerged: I) Perceived and expected roles of the robot, II) Physical characteristics and design features of the robot, III) Factors influencing acceptance of the robot, and IV) Disadvantages of the robot. Themes and sub-themes under the overarching themes differed partly between older adults and caretakers and across Aibo, Paro, and Pepper. The findings of this thesis contribute to the literature by comparing the attitudes toward three different social robots in Turkish culture with the adoption of a multifaceted design approach.
Benzer Tezler
- Gelişimsel bir bakış açısı ile mülkiyet kavramının değerlendirilmesi
Evaluation of the concept of ownership from a developmental perspective
ZEYNEP ŞEN HASTAOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK
DOÇ. DR. FATMA CANSU PALA DEDEOĞLU
- Political identity and engagement of young adults in a multinational sample: Mediating role of affect
Çok uluslu bir örneklemde genç yetişkinlerin siyasi kimliği ve katılımı: Duygulanımın aracı rolü
AYŞE ŞENAY KOÇ
Doktora
İngilizce
2022
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL
PROF. DR. DENİZ ÜLKE ARIBOĞAN
- Adapting to adversity: A comprehensive study of disaster resilience in Türkiye
Güçlüklere uyum sağlamak: Türkiye'de afet dayanıklılığına ilişkin kapsamlı bir araştırma
MEHLİKA TELLİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Kamu YönetimiAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiAfet ve İnsani Yardım Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI AKAY
- Psikososyal yaklaşımla özel eğitime gereksinimi olan çocukların annelerine yönelik bir araştırma
A research on mothers of children in need of special education with psychosocial approach
SÜNDÜS SEMA SANCAKOĞLU
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimYalova ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RIZA ABAY
- Üniversite öğrencilerinin toplumda çalışmaları ile beden farkındalığı, psikososyal ve mesleki gelişimleri ilişkisinin karma desen ile araştırılması: SOYAÇ örneği
A mixed method research on the relationship between working in the community as university students and body awareness, psychosocial and professional development: SOYAÇ model
ALİDA MUSAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA ÖZDEN BADEMCİ