Kemoterapi uygulanan hastalarda sağlık okuryazarlığın, öz bakımın ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of health literacy, self care and quality of life in patients receiving chemotherapy
- Tez No: 886670
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜLFÜNAZ ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Hasta, kemoterapi, sağlık okuryazarlığı, öz bakım gücü, yaşam kalitesi, Patient, chemotherapy, health literacy, self care agency, quality of life
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Bu çalışma, kemoterapi uygulanan hastalarda sağlık okuryazarlığı, öz bakımı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi irdelemek için yapıldı. Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı türden olan bu araştırma Mart-Ekim 2023 tarihleri arasında İstanbul'da olan Eğitim Araştırma Hastanesi'nin Ayaktan Kemoterapi Ünitesine başvuran 103 hasta ile gerçekleştirildi. Çalışmanın verileri;“Hasta Bilgi Formu”,“Sağlık Okuryazarlık Ölçeği (SOYÖ)”,“Öz Bakım Gücü Ölçeği (ÖBGÖ)”ve“EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği”kullanılarak birebir görüşme yoluyla toplandı. Katılımcıların yaş ortalaması 62,74±7,63, tanı süresi (gün) ortalama 614,97±836,22 olup, %82,5'i erkek, %81,6'sı evli, %51,5'i ilköğretim mezunu, %61,2'sinin geliri giderine eşit, %47,6'sı hastalık ve tedaviden kaynaklı ekonomik güçlük çekmekte, %23,3'ü ekonomik destek almakta, %11,7'si çalışmakta, %39,8'inin hastalık evresi 4, %46,6'sı eşi ve çocuklarıyla kalmakta, %46,6'sı hastalığı kendi bakımını etkilediğini ifade etmekte, %85,4'ü sağlıklarını iyi olarak algılamakta, %61,2'si sağlıkla ilgili bilgi kaynaklarını düzenli olarak takip etmektedir. SOYÖ ve alt boyutları“Bilgiye Erişme”,“Bilgileri Anlama”,“Değer Biçmek”,“Uygulamada Kullanma”ortalaması sırasıyla 111,8±11,83, 22,48±3,63, 28,34±5,49, 36,92±4,16, 24,06±1,46 bulunmuştur. Fonksiyonel skala ortalaması 75,8±16,84, Semptom skala ortalaması 26,14±17,57, Genel yaşam kalitesi ortalaması 65,61±15,9'dur. ÖBGÖ ortalaması 118,25±18,11'dir. Öz bakım gücü ve sağlık okuryazarlığı, fonksiyonel durum ile genel yaşam kalitesini pozitif olarak etkilemektedir. Sağlık okuryazarlığı, öz bakım gücünün fonksiyonel duruma ve genel yaşam kalitesine olan etkisini artırmada aracı bir rol oynamakta ve bu pozitif etkiyi güçlendirmektedir. Aynı zamanda, öz bakım gücü ve sağlık okuryazarlığı, yaşanan semptomları olumsuz yönde etkilemektedir. Sağlık okuryazarlığı, öz bakım gücünün yaşanan semptomlardaki etkisinde aracı bir rol üstlenirken, yaşanan semptomlara olan negatif etkiyi daha da artırmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to examine the relationship between health literacy, self-care and quality of life in patients receiving chemotherapy. This descriptive, cross-sectional and correlational study was conducted with 103 patients who were admitted to the Outpatient Chemotherapy Unit of a Training and Research Hospital in Istanbul between March and October 2023. Study data were collected through one-on-one interviews by using“Patient Information Form”,“Health Literacy Scale (HLS)”,“Self-Care Agency Scale (SCAS)”and“EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale”. In the study, it was found that the mean age of the participants was 62.74±7.63, the mean duration of diagnosis (days) was 614.97±836.22, 82.5% were male, 81.6% were married, 51.5% were primary school graduates, 61.2% had income equal to expenses, 47.6% had economic difficulties due to illness and treatment, 23.3% received economic support, 11.7% were employed, 39.8% had stage 4 disease, 46.6% lived with their spouses and children, 46.6% stated that the disease affected their self-care, 85.4% perceived their health as good, 61.2% regularly followed health-related information sources. The mean scores of HLS and its sub-dimensions“Accessing Information”,“Understanding Information”,“Appraising”,“Using in Practice”were found to be 111.8±11.83, 22.48±3.63, 28.34±5.49, 36.92±4.16, 24.06±1.46, respectively. Functional scale mean score was found to be 75.8±16.84, symptom scale mean score was found to be 26.14±17.57, and general quality of life mean score was found to be 65.61±15.9. The mean score of the SCLS was found to be 118.25±18.11. It was concluded that self-care agency and health literacy has a positive effect on functional status and general quality of life. Health literacy plays a mediating role in increasing the effect of self-care agency on functional status and general quality of life and strengthens this positive effect. At the same time, self-care power and health literacy have a negative effect on the symptoms experienced. While health literacy plays a mediating role in the effect of self-care agency on the symptoms experienced, it further increases the negative effect on the symptoms experienced.
Benzer Tezler
- Kemoterapi alan hastaların sağlık okuryazarlık düzeyine göre eğitim materyali geliştirilmesi
Development of education material for health literacy and education needs of patients who receives chemotherapy
DUYGU ÖZTÜRK ÇEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaHemşirelikte Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE ŞENYUVA
- Kemoterapi uygulanan hastalarda masaj uygulamasının yorgunluk ve anksiyete düzeyine etkisi
Başlık çevirisi yok
EMİNE KAHVE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
HemşirelikCumhuriyet ÜniversitesiHemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERİFE KARAGÖZOĞLU
- Kemoterapi uygulanan hastalarda konstipasyonu önlemeye yönelik verilen planlı eğitimin konstipasyon gelişimine etkisi
Başlık çevirisi yok
DİLEK YURTSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HemşirelikMersin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABİRE YURTSEVER
- Kemoterapi uygulanan hastalarda kemoterapiye bağlı periferal nöropati, günlük yaşam aktivitesi ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki
The relationship between chemotherapy-based on peripheral neuropathy, daily life activity and quality of life in chemotherapyed patients
GÜLSÜM SACİD
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
HemşirelikAkdeniz ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA ARIKAN
- Kemoterapi uygulanan hastalarda bakım bağımlılığı ile özbakım davranışları arasındaki ilişki
Relationship between care dependence with self-care behaviors in patients receiving chemotherapy
NACİYE ESRA KOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikNecmettin Erbakan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL SÜ