Takdir marjı doktrini'nin idari yargıdaki yansımaları
Reflections of the margin appreciation doctorine in the administrative jurisdiction
- Tez No: 889320
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN CAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Takdir marjı doktrini, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında uzun bir süredir varlık göstermektedir. Buna rağmen, bu doktrin; 24.06.2013 tarihinde imzaya açılan ve tüm üye devletlerin onaylaması ile 01.08.2021 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)'ne ek 15 no.lu protokol ile Sözleşme'de yazılı olarak düzenlenmiştir. 15 no.lu ek protokolün birinci maddesinde düzenlenen ikincilik ilkesi uyarınca; ek protokollerde tanımlanan temel hak ve hürriyetleri koruma yükümlülüğünün öncelikli olarak sözleşmeci devletlere ait olduğu, bu nedenle de sözleşmeci devletlerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)' nin denetleyici yargı yetkisine tabi bir takdir marjına sahip oldukları Sözleşme'nin ön sözünün sonuna eklenerek teyit edilmiştir. Takdir marjı doktrini; ulusal çapta çok az akademik çalışmanın konusu olsa da uluslararası alanda birçok akademik çalışmaya konu olmuştur. Bu konuda yapılan ulusal akademik çalışmalara bakıldığında; takdir marjı doktrininin tanımını, tarihsel sürecini, takdir marjı doktrinine yönelik kullanılan kavramların anlamsal yapısını, takdir marjı doktrinine yönelik eleştiriler ve bu konu hakkında AİHS'nin bünyesinde bulunan temel hak ve hürriyetlere ilişkin içtihat temelli incelemeleri ele alan çalışmaların öne çıktığı görülmektedir. Bu çalışmada ise takdir marjı doktrini, birçok farklı yönüyle birlikte incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde; bahsi geçen uluslararası ve ulusal akademik çalışmalardaki metodolojilere benzer şekilde takdir marjı doktrini kavramı, kavramın kökeni ve tarihsel gelişimi, doktrinin AİHM içtihatlarındaki genel kapsamı, orantılılık ilkesi ve ikincillik ilkesi ile ilişkisi ve son olarak doktrine getirilen eleştiriler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise; başlıca çekirdek haklardan maddi ve manevi bütünlük, kölelik ve zorla çalıştırma yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, usuli haklardan adil yargılanma, etkili başvuru hakkı ve çekirdek haklarla ilişkisi nedeniyle ayrımcılık yasağı bakımından içtihat analizleri ile birlikte incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise demokratik toplum düzenine ilişkin haklardan özel ve aile yaşamı hakkı, din ve vicdan özgürlüğü, toplanma ve örgütlenme özgürlüğü ve bu haklarla yakın ilişkisi nedeniyle evlenme hakkı bakımından içtihat analizleri ile birlikte ele alınmıştır. İkinci ve üçüncü bölümde; konu hakkında yazılmış ulusal ve uluslararası akademik çalışmalardan farklı olarak, ilk bölümde incelenen AİHM'nin üye devletlerin takdir marjına bıraktığı alanların, Türk idari yargısı özelinde Anayasa Mahkemesi kararlarına ve idari yargı organları olan İdare Mahkemeleri, Danıştay ve Bölge İdare Mahkemesi kararlarına yansımaları ele alınmıştır. Ayrıca, bu doktrinin AİHM içtihatlarındaki ve idari yargı içtihatlarındaki kapsamı karşılaştırılmakla birlikte idari yargı içtihatlarında AİHM'nin denetleyici yetkisine uygun şekilde muhakeme yapılıp yapılmadığı da tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The margin of appreciation doctrine has been established in the case law of the European Court of Human Rights (ECHR) for many years. Despite this, the doctrine was explicitly written into the European Convention on Human Rights (ECHR) with the 15th Protocol, which was opened for signature on 24.06.2013, and came into force on 01.08.2021, after ratification by all member states. In accordance with the principle of subsidiarity as regulated in the first article of the 15th Additional Protocol, it has been affirmed by adding to the end of the preamble of the Convention that the primary responsibility for protecting the fundamental rights and freedoms defined in the additional protocols lies with the contracting states. Therefore, the contracting states have a margin of appreciation subject to the supervisory jurisdiction of the European Court of Human Rights (ECHR). The margin of appreciation doctrine has been the subject of very few academic studies at the national level, but it has been the focus of many academic studies internationally. National academic studies on this topic prominently address the definition of the margin of appreciation doctrine, its historical development, the conceptual framework of the terms used in relation to the doctrine, criticisms of the doctrine, and case law-based examinations of the fundamental rights and freedoms within the framework of the ECHR. In this study, the margin of appreciation doctrine is examined from various perspectives. The first chapter addresses the concept of the margin of appreciation doctrine, its origins and historical development, the general scope of the doctrine in the case law of the European Court of Human Rights (ECHR), its relationship with the principles of proportionality and subsidiarity, and the criticisms directed at the doctrine. This analysis is conducted following methodologies similar to those found in the aforementioned international and national academic studies. The second chapter analyzes, the prohibition of forced labor, the right to liberty and security, the right to an effective remedy, the right to a fair trial and the prohibition of discrimination. The third chapter analyzes the right to respect for private and family life, freedom of thought, conscience and religion, freedom of expression, freedom of assembly and association, the right to marry. In secon ve third chapters, differing from existing national and international academic studies on the subject, the focus is on how the areas left to the margin of appreciation by the ECHR are reflected in the decisions of the Turkish administrative judiciary, specifically the Constitutional Court, Administrative Courts, the Council of State, and Regional Administrative Courts. Furthermore, the scope of this doctrine in the case law of the ECHR and the administrative judiciary is compared, and it is examined whether the administrative judiciary's reasoning conforms to the supervisory authority of the ECHR.
Benzer Tezler
- Hukuk güvenliği bakımından mülkiyet hakkına vergisel müdahaleler: AİHM kararları ışığında bir inceleme
Tax interventions on right to property in terms of legal security: An examination in the light of ECHR decisions
AYŞE NUR YAYLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BALCA ÇELENER
- Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılmasında devletlerin takdir marjı
The margin of appreciation of the state of the limitation of fundamental rights and freedoms
ÖZLEM ERKAL
- İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi içtihatları ışığında takdir marjı doktrini
The margin of appreciation doctrine in the light of case laws of the European Court of Human Rights
EGEMEN ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Hukukİstanbul Kültür ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER KORKMAZ
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarında takdir marjının yeri
The place of the margin of appreciation in the decisions of the Constitutional Court of the Republic of Turkey and the European Court of Human Rights
MERVE BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukAtatürk ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR TEMİZ
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin yorumunda demokratik toplumda gereklilik ölçütü
In the interpretation of the European Convention on Human Rights principle of necessity in a democratic society
UĞUR CAN METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ERDOĞAN