Türkiye iç hatlar havayolu taşımacılığı pazarında yoğunlaşma ve topluma sağlanan fayda üzerindeki etkisi
Concentration in Türkiye's domestic airline transportation market and its impact on social benefit
- Tez No: 890845
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYLA YAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Sivil Havacılık, İşletme, Economics, Civil Aviation, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Havayolu taşımacılığı, Havayolu ekonomisi, Pazar yoğunlaşması, Rekabet, Zaman serileri analizi, Airline transportation, Airline economics, Market concentration, Competition, Time series analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sivil Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Yapı-davranış-performans paradigmasına göre pazar yapısı işletme davranışlarını etkileyerek pazarın performansını belirleyici bir rol oynar. Bir sektörde ya da pazarda yoğunlaşmanın yükselmesi, işletmelerin rekabetçi davranışlar sergilememesine ve sektörün topluma sağladığı fayda performansının düşmesine yol açar. Havayolu taşımacılığı tarihinde bu paradigmanın geçerliliği serbestleşme sonrası düşen yoğunlaşma ve oluşan rekabetçi yapı sonucu topluma sağlanan faydadaki hızlı artışla gözlenmiştir. Türkiye'de de dünyada olduğu gibi iç hatlar serbestleşmesi sonrası insanların havayolu taşımacılığına ulaşımı kolaylaşmış, pazardaki uçuş sayısı ve taşınan yolcu sayısı takip eden yıllarda oldukça hızlı yükselmiştir. Ancak bir noktada pazara girişler durmuş, giren havayolu işletmeleri iflas etmeye ve pazardan çıkmaya başlamış, pazar yoğunlaşması ise tekrar yükselme eğilimine girmiştir. Araştırma, Türkiye iç hatlar havayolu taşımacılığının topluma sağladığı faydayı artırmak amacına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda 2000-2023 yılları arası, yani serbestleşme yıllarından günümüze kadar olan süreç için havayolu işletmelerinin iç hatlarda taşıdıkları yıllık yolcu sayıları üzerinden pazar payları elde edilmiştir. Elde edilen pazar paylarından n-Firma Yoğunlaşma Oranı ve Herfindahl-Hirschmann endeksleriyle yoğunlaşma ölçümü gerçekleştirilmiştir. Havayolu işletmelerinin pazar paylarının ve pazarın yoğunlaşma endeks değerlerinin bu süreçteki değişimi yorumlanmıştır. Sonraki aşamada, yoğunlaşma endeksinin yıllık değişim oranı ile pazarda taşınan toplam yolcu sayısının yıllık değişim oranı ve pazara arz edilen toplam uçuş sayısının yıllık değişim oranı verileri Zaman Serilerinde En Küçük Kareler yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, yoğunlaşmadaki değişim oranının yolcu ve uçuş sayısındaki değişim oranı üzerinde ters yönlü etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sürekli artan yoğunlaşmanın azaltılması için politika önerilerinde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
According to the structure-conduct-performance paradigm, market structure plays a decisive role in determining the performance of the market by influencing business behaviour. An increase in concentration of a sector or market leads to a lack of competitive behaviour of businesses and a decrease in the performance of the sector's benefits to society. In the history of airline transportation, the validity of this paradigm has been observed with the rapid increase in the benefits to society as a result of competitive structure and decreasing concentration after the deregulation. In Türkiye, as in the rest of the world, access to airline transportation became easier after the deregulation of domestic routes, and the number of flights and passengers carried in the market increased rapidly in the following years. However, at some point, market entry stopped, airline companies started to go bankrupt and exit the market, and market concentration started to increase again. The research has been conducted with the aim of increasing the benefits of domestic airline transportation in Türkiye to the society. Accordingly, the market shares of airline companies for the period between 2000 and 2023, i.e. from the years of deregulation until present, were obtained from the annual number of passengers carried by airlines on domestic routes. Concentration was measured with n-Firm Concentration Ratio and Herfindahl-Hirschmann indices from the market shares. The changes in the market shares of airline companies and the concentration index values of the market in this process were interpreted. In the next stage, the annual rate of change in the concentration index, passengers carried and flights offered to the market were analysed using the Least Squares method for Time Series Analysis. The analysis reveals that the rate of change in concentration has an inverse effect on the rate of change in the number of passengers and flights. Policy recommendations have been made to reduce the increasing concentration.
Benzer Tezler
- Rekabet gerilimini etkileyen unsurlar üzerine Türkiye iç hat havayolu taşımacılığı pazarında bir uygulama
A study of factors that affect competitive tension an application in Turkish domestic air transportation market
MEHMET YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sivil HavacılıkAnadolu ÜniversitesiSivil Havacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENDER GEREDE
- Competitive strategies of airline companies operating in Turkish domestic aviation market
Türkiye iç hatlar pazarında rekabet eden hava yolu şirketlerinin rekabet stratejileri
ÖZGE PEKSATICI
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
İşletmeBahçeşehir ÜniversitesiPazarlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİME SEZGİN
- Hizmetler sektörü ticaretinin serbestleştirilmesi ve ekonomik büyüme üzerine etkileri: Havayolu taşımacılığı sektörü ve Türkiye
Services trade liberalisaton and effects on economic growth: Air transportation sector in Turkey
PINAR GÜMÜŞ AKAR
- Bölgesel havayolu taşımacılığı gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi
Determination of developmental levels of regional air transportation
SERKAN ŞAY
Doktora
Türkçe
2018
TrafikGazi ÜniversitesiKazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
PROF. KURTULUŞ BORAN
- Yapay sinir ağları yaklaşımı ile Türkiye'deki ulaştırma talebinin tahmini
The estimation of transportation demand in Turkey with artificial neural networks approach
TOLGA GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
İnşaat MühendisliğiKırıkkale Üniversitesiİnşaat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ PAYIDAR AKGÜNGÖR