Türk Hukuku'nda olan ve olması gereken ön soruşturma
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 8944
- Danışmanlar: PROF.DR. FERUDUN YENİSEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 423
Özet
ÇALIŞMANIN ÖZETİ Ön soruşturma, suç şüphesinin öğrenilmesiyle başla yan ve bu şüphenin kamu davası açmaya yetecek kadar kuvvet li olup olmadığının araştırıldığı bir safhadır. Türk Huku kunda ön soruşturma, CMUK 'muzda 1985 yılında yapılan deği şiklikle ilk soruşturmanın kaldırılmasıyla hazırlık soruş turmasından ibaret kalmıştır. CMUK. muzun hazırlık soruşturmasını düzenleyen eksik, yetersiz kuralları ve yasal boşlukları ihtiva etmesi nede niyle, ön soruşturma bugün ülkemizde uygulayıcıların elinde somutlaşmaktadır. Bu durum, ön soruşturmanın toplum menfaa ti ile ferdin menfaati arasında denge kurabilen, maddi ger çeği araştırabilen ve suç soruşturmasının makul bir sürede daha iyi, daha çabuk ve daha teminatlı yapılabilmesini sağ layıcı özelliklere sahip olmasını gündeme getirmiş bulunmak tadır. Tezimizin amacı, Türk Hukukunda ön soruşturmayı dü zenleyen normatif düzenleme ile uygulamada somutlaşan olan ön soruşturmayı belirterek, olması gereken ön soruşturma yö nünden çağdaş ceza muhakemesi anlayışı içinde yasal değişik lik yapılmasını düşündüğümüz durumları belirlemek ve çözüm önermektedir. Ön soruşturma ceza muhakemesinin onsuz olmaz bir aşa ması olması itibariyle, kendisinden sonra gelen son soruştur mayı hazırlamak amacını taşır. Bu nedenle suç haberinin öğ renilmesi üzerine hazırlık soruşturmasını yapmaya yetkili- 420 - savcı veya savcının görevlendirilmesi ya da kendiliğinden suç kolluğu harekete geçer. Olayın suç teşkil edip etmediği şüp hesi ve olayın kim tarafından gerçekleştirildiği araştırılır. Bu nedenle ön soruşturmada delillerin toplanması, delillerin kaybolmasını önlemek amacıyla koruma tedbirlerine başvurmak, isnadı açıkça belirlemek ve sonuç çıkartmak önem kazanmakta dır. Ön soruşturmanın önemli özellikleri, yazılılık, giz lilik ve dağınıklıktır. Ön soruşturmanın gizliliği ilkesi uygulamada kesin gizlilik kuralı haline getirilmiştir. Savcı ve kolluk suçu çeşitli sebeplerle öğrenmektedir. Hazırlık soruşturmasının başlamasında kuvvetli şüphe sebeple rinin varlığı şart olmaktadır. Kamu davasının mecburiliği il kesi gereğince, suç işlendiği şüphesini öğrenen savcı, hemen kamu davası açmaya yer olup olmadığını araştırmaya başlar. Ceza adalet sistemine intikal eden iş yükü takdirilik siste mine geçişi zorunlu kılmaktadır. Ön soruşturmanın başlamasıyla birlikte, sanığın sahip bulunduğu haklar önem kazanmaktadır. Ön soruşturmada savunma hakkının ithamla birlikte başlaması yolunda doktrinde birlik olduğu halde uygulamada sanık uzun bir süre çeşitli savunma imkanlarından özellikle müdafii yardımından yoksun kalmaktadır. Bu durum ithamla savunma arasında bir eşitsizliğe ve bu durum da adli hatalara yol açabilmektedir. Önemli ve ağır cezalık suçlarda dahi müdafisi bulunmayan sanıklar bulunmaktadır. Bu durum mecburi müdafiilik sisteminin benimsenmesini zorunlu kıl maktadır. Ön soruşturmada sanığın sahip bulunduğu haklar ve haklarının öğretilmesi CMUK. muzda yeterli bir şekilde düzen lenmemiş bulunduğu için sanığın sahip bulunduğu haklar ile haklarının öğretilmesi suç kolluğunun yaptığı araştırmalarda- 421 - daha çok Önem kazanmaktadır. Ön soruşturmada delillerin toplanmasında uyulması gereken doğruluk kuralları ve yasak sorgu metodları alanın da CMUK. muzda yasal boşluk bulunmaktadır. Ön soruşturmayı yürütmek ve sonuçlandırmakla yetkili makam ve organlar, savcı ve suç kolluğudur. Ancak, bu makam ve organlar çağdaş nitelikte bir teşiklatlanma, ihtisaslaşma ve teknik donanımdan yoksun bulunmakta bu durum suç ve suç lulukla mücadelede, suç olayının araştırılmasında etkin ola bilmeyi engellemektedir. Genel kollukta ayrı bir özel suç kolluğu bulunmamaktadır ¦. Türk Hukukunda, savcı ve kolluğun suça ve suç faili ne ilişkin olarak yapacağı araştırmaların ne şekilde yürüte ceğine ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığı için, araştır malar, kolluk ve savcının insiyatifine ve hukuk bilgisine göre yürütülmektedir. Bu alana ilişkin genel bir yönetmeli ğin düzenlenmesi yolunda ihtiyaç bulunmaktadır. Diğer taraf tan artan iş yükü karşısında bizzat araştırma yapması maddeten mümkün olmayan savcının bu durumu, yeterince uzmanlaşmamış bir suç kolluğunun ön soruşturmada araştırmaları bilfiil yapmak tekeline sahip olması sonucunu doğurmuştur. Bu da savcıyı ön soruşturmayı bizzat yürüten değil kolluğun yaptığı araştırma lardan sonuç çıkartan makam durumuna sokmuş, onun bir sosyal kontrol organı olarak görev yapmasını büyük ölçüde engellemiş tir. Savcı ve suç kolluğu ön soruşturmada dellillerin kay bolmasına mani olmak için gecikmesinde sakınca bulunan haller de ve hakim kararı aranmayan hallerde ve kanunda açıkça belir tilen koruma tedbirlerine başvurabilmektedir. Ancak CMUK. muz da koruma tedbirlerine başvurmada genel ön şartlardan olan- 422 orantılılık ilkesi açıkça düzenlenmediği için uygulamada bazı üzücü olaylar yaşanmaktadır. Haberleşmenin denetlenmesi ko nusunda yasal boşluk bulunmaktadır. Ön soruşturmanın yürütülmesi sırasında hakim temina tını gerektiren durumlarda sulh hakimi görevlidir. Ön soruş turmada sulh hakimi görevlidir. Ön soruşturmada usul hakimi kişi hak ve hürriyetlerinin kesin hükümden önce sınırlandı rılmasında gerekli hakim teminatının sağlanması görevini üst lenmiş bulunmaktadır. Bu nedenle ön soruşturmada bazı koruma tedbirlerine ancak bu hakimin kararı ile başvurulabilmektedir. Diğer taraftan mutlak hakim işlemi olarak yapılması zorunlu olan işlemlerin de bu hakim tarafından yapılması kuraldır. Ön soruşturmada kişi hürriyetini kısıtlayan koruma tedbirlerinden biri olan tutuklama koruma tedbirinin CMUK. muzdaki mevcut düzenlemesi çağdaş ceza muhakemesi anlayışından uzak bir düzenleme içindedir. Bu nedenle ön soruşturmada tu tuklama koruma tedbirinin insan haklarından olan makul bir sü re içinde yargılanma hakkının varlığı karşısında yeniden göz den geçirilerek yeni bir düzenlemenin yapılması zorunludur. Bu cihetle, tutuklama şartları arasında mutlaka orantılılık şartının aranması, tutuklamanın amacına diğer koruma tedbirle ri ile ulaşılabilecekse alternatif koruma tedbirlerine başvura bilme imkanın getirilmesi bu amaçlada CMUK. muzda alternatif koruma tedbirlerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Diğer taraf tan tutukluluk durumunun devamı konusunda yapılacak incelemede bugünkü normatif düzenlemenin eksikliği karşısında sanık ve mü dafiisinin ve savcının da bulunacağı sözlü bir oturum inceleme si usulünün kabulünde ve tutukluluğun belirli bir süre ile sı nırlandırılmasında zorunluluk bulunmaktadır. Ön soruşturmanın tamamlanmasından sonra savcı bir sonu ca ulaşmakta suç veya olay ya koğuşturulmakta veya koğuşturul mamaktadır. Koğuşturma yapılmayacak ise savcı takipsizlik- 423 - kararx verecektir. Koğuşturma yapılacak ise kamu davası açacaktır, CMUK.muz kamu davasının mecburiliği ilkesini kabul ettiğinden ön soruşturma kendisinden beklenen ayık lama ve eleme fonksiyonunu gereği gibi yerine getirmekten uzaktır. Bu nedenle Türk ceza adalet sisteminde genel bir reform yapıldığı takdirde, kamu davasının mecburiliği ilke sinin istisnalarının artırılarak ve sistemin ıslahı suretiy le takdirilik sistemine geçiş sağlanmalıdır. Bu amaçla, ka mu davasının açılmaması, kamu davasının şarta bağlı olarak açılmasının ertelenmesi gibi kurumların kabul edilmesi ge rekmektedir. Türk Hukukunda ilk soruşturmanın kaldırılmasından sonra ön soruşturmada hakim teminatını sağlayıcı bir ara mu hakemesine ihtiyaç doğmuş bulunmaktadır. Bu nedenle mehaz Alman Kanununda halen mevcut olan son soruşturmanın açılma sı muhakemesi, bir ara muhakemesi olarak CMUK. muzda yapıla cak bir düzenleme ile kabul edilmelidir. Son soruşturmanın açılması muhakemesi, bir ara muhakemesi olarak sanığı aleni duruşmaya çıkmadan önce yersiz olarak lekelenmesini önleme bakımından yaptığı kontrol açısından hakim teminatını sağla yan benimsenmesini ümit ettiğimiz bir kontrol kurumu niteli ğindedir. *" 6* rulo
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Ceza Muhakemesi Hukukunda gizli soruşturmacı
Undercover agent in the Criminal Procedure Law
ÖZLEM SELVİ KILLIBAŞ
- Türk Ceza Kanunu'nda yer alan gizliliğin ihlali suçları (TCK M. 285/1-3)
Violation of confidentiality crimes in Turkish criminal code (TCC Article 285/1-3)
GÖKHAN TÜRKOĞLU
- Kusurluluğu etkileyen bir hal olarak haksız tahrik (TCK M.29)
Unjust provocation as one of the circumstances that affects faultiness
İREM YILMAZ
- Türkiye ve seçilmiş ülkelerde vergi suçlarının yargılanma süreci ve evrensel yargılama ilkeleri bakımından değerlendirilmesi
Judgement process of tax crimes and evoluation of universal judicial principles in Turkey and selected countries
CANSU SEVİNÇ CEYHAN
