Hevsel bahçeleri kuş çeşitliliği ve çevre sorunları
Bird diversity of hevsel gardens and environmental problems
- Tez No: 898708
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Hevsel Bahçeleri, Kuşlar, Çevre kirliliği, Kanalizasyon atıkları, Kimyasal atıklar, Hevsel Gardens, Birds, Environmental pollution, Sewage wastes, Chemical wastes
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Biyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Bu çalışmada Şubat 2022 ile Eylül 2023 tarihleri arasında Hevsel Bahçeleri'nin kuş çeşitliliği çalışılmıştır. Çevresel bileşenleriyle birlikte özel bir ekosistem karakterine sahip olan Hevsel Bahçeleri (37°53'53.9“N 40°14'31.8”E) Diyarbakır şehir merkezine bitişik olup şehrin güney ve doğusunda yer almaktadır. 20 ay süren araştırma süresinde çalışma alanında standart ornitolojik ekipman (dürbün, teleskop, fotoğraf makinesi, GPS ve ornitoloji el kitabı) eşliğinde 103 gün gözlem gerçekleştirilmiştir. Gözlemler sırasında nokta sayım ve hatboyu gözlem yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Arazi çalışmaları sabah erken saatler ile gün batımı arasında değişkenlik gösteren saat periodlarında yapılmaya çalışılmış ve en az 3-4 saat arazide gözlemler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Hevsel Bahçeleri'nde 13 ordo ve 38 familyaya mensup 164 farklı kuş türü belirlenmiştir. Bu türlerden 50 tanesi yerli, 65 tanesi yaz göçmeni, 28 tanesi kış göçmeni ve 21 tanesi de transit göçer kategoridedir. Belirlenen türlerden 55 kadarı alanda üreyen tür kategorisinde iken 49 kadarı ise alanı sadece göç veya üreme dönemi dışında kullanmaktadır. Bunun yanında çalışma alanında tespit edilen türlerin ulusal ve global tehlike kategorileri de belirlenmiştir. Buna göre 9 tür ulusal anlamda, 2 tür ise global anlamda nesli tehlike altında olan türlerdir. Alanda tespit edilen türlerden Montifringilla nivalis (Kar serçesi), Periparus ater (Çam baştankarası), Buteo lagopus (Paçalı şahin) türleri bölge için ilk kez kaydedilmiştir. Bunun yanında geçmişte bölgede daha önce yapılan araştırmalarda tespit edilen bazı türlere ise rastlanmamıştır. Dicle Nehri'nin de sağladığı habitat çeşitliliği Hevsel Bahçeleri'nde kuş zenginliğinin fazla olmasını sağlayan başlıca nedenler arasında sayılabilmektedir. Alan muazzam bir çeşitliliğe ev sahipliği yapmasına rağmen bazı çevresel problemler de gözlenmiştir. Hevsel Bahçeleri'nde yoğun insan etkisi nedeniyle ciddi çevre kirliliğinin olduğu, bu durumunda canlı ve cansız çevre üzerinde geri dönülemez tahribatlara sebep olacağı aşikârdır. Çevre sorunlarının başlıca sebepleri arasında sulamanın kanalizasyon suyuyla yapılması, Dicle Nehri'ne kanalizasyon suyunun boşaltılması, bilinçsiz ağaç kesimi, suni gübreleme, kimyasal ilaç kullanımı, monotarım ve avcılık gelmektedir.
Özet (Çeviri)
The bird diversity of Hevsel Garden's was studied between February 2022 and September 2023 period, during this study. Hevsel Gardens (37°53'53. 9“N 40°14'31. 8”E), which has a special ecosystem character based on its environmental components, is adjacent to Diyarbakır city center and located in the south and east of the city. During the 20-months research period, 103 days of observations were carried out in the study area by standard ornithological equipments (binoculars, telescope, camera, GPS and ornithology handbooks). During the observations, point count and transect line methodologies have been used together. Field excursions were attempted to be carried out at varying time periods between early morning and sunset, and observations were made at least for 3-4 hours. In the scope of study, 164 different bird species that belong to 13 orders and 38 families were identified in Hevsel Gardens. Among of them 50 species are native, 65 are summer migrant, 28 are winter migrant while 21 are transit migrant categories. Among these determined species 55 of them has a breeding potential in the area while 49 of them non-breeding species and use the area for out of breeding season or migration seasons. In addition, national and global threat categories of the species that identified in the study area were determined. Accordingly, 9 are nationally and 2 are globally threatened species. Among the determined species some of them are firstly reported for the region; such as Montifringilla nivalis (White-winged snowfinch) Periparus ater (Coal tit) and Buteo lagopus (Rough-legged buzzard). In addition, some species that reported during previous studies from the region in the past have not been encountered in this study. The habitat diversity provided by the Tigris River can be considered among the main reasons for the high bird diversity in Hevsel Gardens. Despite of the area is sheltering to enormous diversity, some environmental problems had also been observed. There is serious environmental pollution in Hevsel Gardens due to intense human impact, which may cause irreversible damage to the living and non-living environmental components. The main causes of environmental problems are irrigation with sewage water, discharge of sewage water into the Tigris River, uncontrolled deforestation together with using of fertilizer, monoculture, agriculture, hunting and chemical pesticides.
Benzer Tezler
- Hevsel bahçeleri'nin kentsel tarım alanı olarak kullanımının değerlendirilmesi
Evaluation of the use of hevsel gardens as an urban agricultural area
RUKEN AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkDicle ÜniversitesiFen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN KOÇ
- Diyarbakır ili Hevsel bahçeleri sebze alanlarında kök ur nematodu tespiti ve yayılımının belirlenmesi
Detection and distribution of root knot nematodes in Hevsel gardens vegetable fields in Diyarbakir province
BİLAL YAKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ÇETİNTAŞ
- Diyarbakır ili Hevsel bahçelerinin akar (acarina) faunasının belirlenmesi
Determination of the mite (acarina) fauna of the Hevsel gardens of Diyarbakir
MEHMET SABRİ MİROĞLU
- Diyarbakır Hevsel bahçelerinin görsel yorumlaması
Visual interpretation of Diyarbakir Hevsel gardens
EYLEM SAYIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarŞırnak ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ABİDİN MÜSLÜM BAYSAL
- UNESCO dünya miras listelerinin turizme etkisi: Diyarbakır Surları ve Hevsel bahçeleri örneği
UNESCO world heritage list tourism effect: Case of Diyarbakır Castels and Hevsel Gardens
ZEHRA ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmBatman ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA DOĞAN