Geri Dön

Pekiştireç duyarlılık sistemleri ile obsesif kompulsif bozukluk belirti ve alt tipleri arasındaki ilişkide aleksitimi alt boyutlarının aracı rolünün incelenmesi

The investigation of mediating role of sub-dimensions of alexithymia in the relationship between reinforcement sensitivity systems and obsessive compulsive disorder symptoms and subtypes

  1. Tez No: 901058
  2. Yazar: ELİF DURUK
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞAH BALABAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Pekiştireç duyarlılığı, aleksitimi, obsesif kompulsif bozukluk, Reinforcement sensitivity, alexithymia, obsessive compulsive disorder
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 161

Özet

Yapılan çalışmada pekiştireç duyarlılık sistemleri ile obsesif kompulsif bozukluk (OKB) belirti ve alt tipleri arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi ve hangi düzeyde yortmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 18 yaş ve üstü 266'i kadın (%75.1) ve 88'i erkek (%24.9) olmak üzere toplam 354 kişinin gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Yaş için ortalama 30.75 iken standart sapma değeri 8.34 olarak bulunmuştur. Çalışmada veriler Demografik Bilgi Formu, Boyutsal Obsesif-Kompulsif Ölçeği, Perth Aleksitimi Ölçeği (PAÖ) ve Pekiştireç Duyarlılık Ölçeği (PDÖ) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı yöntemi; Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi, Bağımsız Gruplar t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve PROCESS Macro V.4.1. programındaki model 4 kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonucuna göre tüm OKB alt boyutları ile PDÖ alt boyutlarından DİS, Kaç, Don ve aleksitiminin bir alt boyutu hariç tüm alt boyutları ile olan ilişkisinde pozitif doğrultuda korelasyon tespit edilmiştir. Bağımsız Gruplar T-Testi Analizi sonuçlarına göre kadınların OKB ölçeklerinden zarar verme endişesinin, DİS, Kaç ve Don ve PAÖ alt ölçeklerinden genel duygu tanıma-ifade-değerlendirme ve negatif duyguları tanıma- ifade- değerlendirme zorlukları puanlarının erkeklerin puanından istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre OKB alt boyutlarından, kirlenmenin Don ve Dövüş tarafından, zarar verme endişesinin DİS ve negatif duygu tanımlama zorluğu tarafından, kabul edilemez düşüncenin DİS ve negatif duygu ifade zorluğu tarafından, simetrinin ise DİS ve pozitif duyguları tanımlama zorluğu tarafından yordandığı görülmüştür. Aracılık analizi sonuca göre ise OKB'nin farklı alt boyutlarının farklı pekiştireç duyarlılık sistemleriyle olan ilişkisinde ise aleksitiminin ve alt boyutlarının kısmi ve tam aracılık rolleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak; OKB, pekiştireç duyarlılık sistemleri ve aleksitimi arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışmadan elde edilen bulgularının kuramsal ve klinik alandaki çalışmalara önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

This study aimed to investigate the mediating role of alexithymia in the relationship between reinforcement sensitivity systems and symptom subtypes of Obsessive-Compulsive Disorder (OCD), and to determine to what extent it predicts. The study was conducted with the voluntary participation of a total of 354 individuals, 266 of whom were female (75.1%) and 88 were male (24.9%), in the age range of 18 and above. The mean age was found to be 30.70, with a standard deviation of 8.34. Data were collected using the Demographic Information Form, Dimensional Obsessive-Compulsive Scale, Perth Alexithymia Questionnaire (PAQ), and Reinforcement Sensitivity Questionnaire (RSQ). Pearson Product-Moment Correlation Coefficient method, Multiple Linear Regression Analysis, Independent Groups t-Test, One-Way Analysis of Variance, and PROCESS Macro V.4.1. were employed in the study. According to the correlation analysis, positive correlations were found between all OCD subdimensions and RSQ subdimensions of BIS, Flight, Freeze, and all alexithymia subdimensions except one. According to the results of the Independent Groups t-Test Analysis, it was found that females scored statistically significantly higher than males in the OCD subscales of Harm, and in the General and Nagative Feeeling Difficulty Identifying, Describing, Appraising of PAQ subscales and in the BIS, Flight, Freeze. Regression analysis results revealed that OCD subdimensions of Contamination were predicted by Freeze and Fight, Harm by BIS and Difficulty Identifying Negative Emotions, Unacceptable Thoughts by BIS and Difficulty Expressing Negative Emotions and Symmetry by BIS and Difficulty Identifying Positive Emotions. The analysis of mediation revealed that alexithymia and it's subdimensions played both partial and complete mediating roles in the connections between various OCD subdimensions and different reinforcement sensitivity systems. In conclusion it is believed that the findings obtained from this study, which examined the relationship between OCD, reinforcement sensitivity systems, and alexithymia, will make significant contributions to theoretical and clinical studies in the field.

Benzer Tezler

  1. Davranışsal inhibisyon ve davranışsal aktivasyon sistemleri ile çocukluk çağı travmalarının kişilik bozukluklarındaki yordayıcı etkilerinin incelenmesi

    Investigation of the predictor effects of behavioral inhibition and behavioral activation systems and childhood trauma on personality disorders

    İSA ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE

  2. Pekiştireç duyarlılığı ve duygusal tepkisellik: Motivasyonel model temelinde kişilik bozuklukları ile çalışma belleği arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Reinforcement sensitivity and emotional reactivity: An investigation of the relationship between personality disorders and working memory on the basis of motivational theory

    GÜLŞAH BALABAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF BİLGE

  3. Mizofoninin pekiştirmeye duyarlılık teorisi sistemleri, bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve mükemmeliyetçilik ile ilişkileri

    Relationships of misophonia with reinforcement sensitivity theory systems, cognitive emotion regulation strategies and perfectionism

    TUĞBA ERCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikolojiMaltepe Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KUNTAY ARCAN

  4. Erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri ile erteleme, mükemmeliyetçilik ve davranışsal inhibisyon ve aktivasyon sistemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The relationship between symptoms of adult attention deficit hyperactivity disorder and procrastination, perfectionism and behavioural inhibition and activation systems

    LUTFİYE TOPRAK DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Psikolojiİstanbul Medipol Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇEN DUYMAZ

  5. Coolidge Eksen İki Envanteri Plus'ın Türkçe adaptasyonu ve DSM-5'te yer alan kişilik bozukluklarının davranışsal inhibisyon ve davranışsal aktivasyon sistemleriyle ilişkilerinin incelenmesi

    Turkish Adaptation of the Coolidge Axis II Inventory Plus and the relationships between behavioral inhibition and behavioral activation systems with personality disorders in DSM-5

    YUSUF BİLGE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Psikolojiİstanbul Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HANİFE ÖZLEM BERK