Sosyolojik açıdan günümüz Sıbyan mektepleri (Rize ili örneği)
Sociological review of today's religious kindergarten schools(Example of Rize province)
- Tez No: 904491
- Danışmanlar: PROF. DR. İLKNUR MEŞE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Giresun Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Sıbyan mektepleri, tarihimizde kültürel bir motif olmasının yanı sıra bir eğitim kurumudur. Tarihi Osmanlıdan da eski olan bu eğitim kurumları, gelenekselleşmiş bir öğretim yapısına sahiptir. Sıbyan mekteplerinde dini değerlerin aktarımı ön plandadır. Kur'an-ı Kerim okumak, ibadetler için gereken sure ve duaları ezberlemek ve ilmihal bilgileri denilen iman, ibadet ve ahlak esasları öğretilen derslerdir. Sonraları, gündelik hayatta ihtiyaç duyulan yazı ve hesap gibi dersler de bunlara eklenmiştir. Tanzimattan sonra modernleşme sürecinde çeşitli yenilikler getirilse de sıbyan mektepleri bu değişimlere ayak uyduramamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan inkılaplar ve çıkarılan Tevhîd'i Tedrîsat Kanunu ile sıbyan mektepleri tüm öğretim kurumları ile birlikte Millî Eğitim Bakanlığına devrolunmuş ve eğitim vermeye devam etmiş ve 1926'da Maarif Teşkilat Kanunu ile tamamen kapatılmıştır. Sonraki dönemlerde çocuklara Kur'an ve din bilgisi öğretimi yapılmış olsa da 2012'de ilk kez okul öncesi döneme yönelik 4-6 yaş Kur'an Kursu faaliyete geçmiştir. Günümüzde de sıbyan mekteplerinin yansıması olarak ana sınıfı niteliğinde Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 2013'den beri faaliyet gösteren 4-6 yaş Kur'an kursların açılmaktadır. Rize ilinde, sıbyan mektepleriyle benzer özellikteki bu kurslarda, çocuklara dini yönden gerekli görülen konular öğretilmektedir. Çalışmamızda çocuklarını bu kurumlara gönderen velilerin de -tıpkı Osmanlıda sıbyan mektepleri velileri gibi- bunu dini bir vecibe olarak görüp görmediği, çocuğunu neden bu okullara gönderdiği araştırılmıştır. Eğitim sosyolojisi alanında yapılan bu çalışmada velilerin neden sıbyan mekteplerini tercih ettiği ve beklentilerinin ne olduğunun öğrenilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca sıbyan mekteplerinin hem dini konularda hem de okul öncesi alanında verdiği eğitimin çocuk ve veli için tatmin ediciliği ve yeterlilik düzeyinin tespiti de yapılmaktadır. Çalışmanın sonunda günümüz sıbyan mektebi anne velilerinde, toplumda ahlaki bir bozulma yaşandığına ve bunun ahlaki, milli ve dini değerlerimize sahip çıkmayla düzelebileceğine dair inanç mevcuttur. Veliler toplumsal yapıyı oluşturmada aileye düşen görevin, bilgi seviyesi yüksek ve değerlerinin arkasında bireyler yetiştirmek olduğunu söylemekte ve hem anaokulu hem de dini eğitim vermesi açısından sıbyan mekteplerini tercih etmektedir. Ancak bu okullardaki aksaklıkların farkında olup devletin eksiklikleri tamamlanmasını ve sürekli takibinin yapmasını istemektedirler. Araştırmamız Rize ilindeki sıbyan mekteplerine çocuklarını gönderen velilerin beklentilerini anlamaya yönelik yapılmış nitel bir çalışmadır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinde derinlemesine mülakat uygulanan bu araştırma, seçilen örneklemin sınırlı sayısı (30) nedeniyle genellemelere ulaşmamaktadır ve çalışma katılımcıların tanımları, deneyimleri ve söylemleri ile şekillenmektedir. Yapılan çalışmada Rize ili ile sınırlandırılmış, özel ve devlete bağlı okul öncesi dini eğitim veren eğitim kurumlarına çocuklarını göndermiş, veli anneler, sıbyan mektepleriyle ilgili görüşme sorularını cevaplamaktadır. 'Önce sizi tanıyalım' başlığında çocuğun içine doğduğu ailenin ve onun ilk eğiticisi olan annenin dine bakışı ele alınmaktadır. Ardından 'çocuğunuz açısından neden din eğitimi' başlığında velinin çocuğunu ne kadar tanıdığı ve onun için istediği din eğitimini ne derece önemsediği irdelenmektedir. 'Toplum açısından neden din eğitimi' başlığında ise velinin çocuğuna verilen din eğitiminin sonunda toplumda gerçekleşeceğini düşündüğü değişimler ele alınmaktadır. Bu doğrultuda Rize ilinde bulunan, nitel araştırma yöntemi kullanılarak 30 kişi ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinde derinlemesine mülakat uygulanarak araştırma verileri söylem analizine tabi kılınmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of Sıbyan mektepleri (elementary schools) holds significance not only as a cultural motif in our history but also as an educational institution. These schools, with roots predating the Ottoman Empire, represent a traditional structure of instruction. The primary focus in Sıbyan mektepleri was the transmission of religious values. The curriculum included reading the Qur'an, memorizing the required chapters and prayers for worship, and learning the fundamentals of faith, worship, and morality, known as ilmihal. Over time, subjects like writing and arithmetic, necessary for everyday life, were also introduced. Despite various innovations during the modernization process following the Tanzimat reforms, Sıbyan mektepleri could not keep pace with these changes. After the proclamation of the Republic, with the implementation of revolutionary reforms and the introduction of the Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Law on the Unification of Education), Sıbyan mektepleri, along with all other educational institutions, were transferred to the Ministry of National Education. Although they continued to provide education, they were entirely closed by the Maarif Teşkilat Kanunu (Law on National Education Organization) in 1926.In later periods, despite efforts to provide Qur'an and religious instruction to children, it wasn't until 2012 that the first Qur'an course for the 4-6 age group, aimed at preschool children, was established. Today, as a reflection of Sıbyan mektepleri, similar preschool programs under the name of 4-6 age Qur'an courses have been operating since 2013 under the Presidency of Religious Affairs. In Rize, these courses, which share similarities with the Sıbyan mektepleri, teach children the religious subjects deemed necessary. This study investigates whether the parents who send their children to these institutions -like the parents of Sıbyan mektepleri students in the Ottoman period- see it as a religious duty, and why they choose to send their children to these schools.In this research conducted within the field of educational sociology, the aim is to understand why parents prefer Sıbyan mektepleri and what their expectations are. Moreover, the study assesses both the religious and preschool education provided by these schools in terms of its adequacy and satisfaction levels for both children and parents. At the end of the research, it was found that today's Sıbyan mektebi mothers believe that society is experiencing moral decay and that this can be corrected by upholding moral, national, and religious values. Parents state that the family has a crucial role in shaping societal structure and that raising individuals with strong knowledge and values is key. They prefer Sıbyan mektepleri due to the combination of preschool and religious education offered. However, they are also aware of the shortcomings in these schools and expect the state to address these deficiencies and maintain continuous oversight.This qualitative study was conducted to understand the expectations of parents who send their children to Sıbyan mektepleri in Rize. Semi-structured interviews with 30 participants were carried out, but due to the limited sample size, the results cannot be generalized. The study is shaped by the descriptions, experiences, and expressions of the participants. The scope of the research was limited to Rize province, involving mothers who had sent their children to private or public preschool religious educational institutions. The mothers answered interview questions regarding Sıbyan mektepleri. Under the section titled“Let's get to know you first,”the religious perspective of the family, particularly the mother as the child's first educator, is examined. Then, under the section titled“Why religious education for your child?”the extent to which the parent knows the child and values religious education for them is discussed. Lastly, in the section titled“Why religious education for society?”the anticipated societal changes resulting from the child's religious education are explored.In this context, qualitative research methods were employed, and semi-structured in-depth interviews were conducted with 30 participants from Rize. The research data were then subjected to discourse analysis.
Benzer Tezler
- Dini-sosyal bir kurum olarak Diyanet İşleri Başkanlığı ihtisas eğitim merkezleri üzerine bir din sosyolojisi araştırması (Kayseri Eğitim Merkezi örneği)
A case study on the Kayseri Educational Center from the point of sociology of religion
HALİL İBRAHİM YENİAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULVAHAP TAŞTAN
- Sosyolojik açıdan özgün baskıresim sanatının bugünkü durumu ile ilgili profesyonel sanatçıların görüşlerinin incelenmesi
Analysing the views of the professinal artists related to the current state of the print art in sociological respect
MÜJDE AYAN
Doktora
Türkçe
2007
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BASRİ ERDEM
PROF.DR. BÜNYAMİN ÖZGÜLTEKİN
PROF.DR. SEFER ADA
- Türkiye'de modern mobilyanın gelişimi
The evolution of modern furniture in Turkey
SERPİL DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
İç Mimari ve DekorasyonMarmara Üniversitesiİç Mimarlık Ana Sanat Dalı
DOÇ.DR. MELTEM ETİ PROTO
- Ahilik değerlerinin günümüz esnaf ve sanatkarları tarafından benimsenme düzeylerinin sosyolojik açıdan değerlendirilmesi (İstanbul Kapalıçarşı örneği)
A sociological evaluation of the adoption levels of values of akhism by today's artisans and craftsmen (Istanbul the Grand Bazaar example)
MERVE EBRAR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sosyolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HAKKI AYDIN
- Türk toplumunda tüketim alışkanlıklarının sosyolojik açıdan değerlendirilmesi
A sociological evaluation of consumption habits in Turkish society
MUHAMMED ÖZDİL
Doktora
Türkçe
2017
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM EFE