İslam ve feminizm: Müslüman feminist kadınların çalışmalarının sosyolojik açıdan incelenmesi
A sociological analysis of the studies of Muslim feminist women in Islam and feminism
- Tez No: 777379
- Danışmanlar: PROF. DR. ADİL ÇİFTÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Din Sosyolojisi, Ataerkil Gelenek, İslamcı Feminist, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Değişim, Sociology of Religion, Patriarchal Tradition, Islamist Feminist, Gender, Social Change
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
İslam ve Feminizmi Müslüman feminist kadınların çalışmalarını sosyolojik açıdan inceleyerek anlamaya ve anlatmaya çalıştık tezimizde. İlk başta tartışmamalı iki kavramdan söz ediyor gibi görünüyoruz olabilir ancak bu iki kavramın nasıl ele alındığına bağlı olarak tartışmanın seyri değişebilmektedir. Özellikle kadın konusu günümüz dünyasının ve Müslümanların önde gelen problemlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir yanıyla feminizmi diğer yanıyla İslami feminizmi anlamak günümüz dünyasını ve Müslüman toplumları anlamamıza büyük katkılar sunacaktır. Kadınların yeryüzündeki anlam arayışları, haksızlıklara karşı duruşları ve kadınlar olarak var oluşlarını nasıl ifade etmek istedikleri araştırmamızın ilk aşaması olarak düşünülebilir. Birinci bölümde bu yönde bilgiler sunmaya çalıştık. Diğer yönüyle aslında tezimizin esas alanını oluşturan yönüyle Müslüman Feminist kadınların hayatlarını ve hayatı anlam ve anlamlandırma çabalarını, bakış açılarını ve bu bakış açısını yansıtmamak için kullandıkları yöntemleri incelemeye çalıştık. Müslüman feminist kadınların aslında bilimsel anlamda da çok değerli çabaları olduğunu ifade etmek gerekir. Gerek kadın sorunlarının tespiti ve tahlilinde ve gerekse sundukları çözüm önerilerinde ciddi veriler ortaya koymaktadırlar. Din bilimlerine yaklaşımları, toplum bilimlerine getirdikleri yeni açılımlar takdire şayan şeylerdir. Feminizmin Batı'da ortaya çıkmış olmasına rağmen birçok harekete ilham kaynağı olduğu gibi İslami feminizme de ilham kaynağı olmuştur. İslamcı feminizme çalışmalarıyla katkı sunan kadınlar ve öne sürdükleri görüşler, tartıştıkları sorunlar ve Müslüman toplumunda oluşturdukları etkiler tezimizin ikinci bölümünde incelenmektedir. Kadının konumu, Kur'an'ın anlattıklarını anlama sorunu çerçevesinde, Amina Wedud'un çalışmalarından hareketle anlatılır. İslamcı feminizm hareketi ya da Müslüman feminist kadınların çalışmalarının toplumsal bir değişime sebep olduğu üzerinde durulur. Diğer yandan modernist tefsirin Müslüman feminist kadınların tefsir çalışmalarına etkisi dikkate değer derecede önemli olduğu vurgulanmıştır. Kur'an çerçevesinde kadının konumu ve buradan da anlama çabamızın, kadını, Kur'an'ı, insanı, geçmişi ve bugünü, anlamamızın önemi vurgulanmıştır. Birinci bölüm sonuç itibariyle gelişmeler çerçevesinde ve Kur'an'ın genel bakışı açısından hedef aldığı değişimler anlatılmıştır. Ardından ikinci bölümde çalışmamızın esas noktasını oluşturan Müslüman feminist kadınların çalışmalarının sosyolojik açıdan incelenmesine geçilir. İlk olarak Hidayet Şefkatli Tuksal'ın hadis rivayetleri ve şerhleriyle ilgili çözümlemeleriyle kadına karşı söylemleri irdelediği çalışmasını inceledik. İlk yaratılış rivayetleri ve ona dayandırılan eğrilik söylemini konu edinmektedir. Bayram namazı rivayetleri bağlamında ise kadın ile ilgili söylemleri irdelemektedir. Ve Leila Ahmed bu bölümün üçüncü ana başlığında onun çalışmaları incelenir. Amina Wedud, Hidayet Şefkatli Tuksal ve Leila Ahmed'in çalışmalarının incelenmesiyle Müslüman feminist kadınların tipolojisi oluşturulmaktadır.
Özet (Çeviri)
In our thesis, we tried to understand and examining Muslim feminist writers from a sociological perspective. At first, we will discuss about two indisputable concepts, but the course of the discussion may change depending on how these two concepts are handled. In particular, we will focus on how the issue of women emerges as one of the leading problems of today's world and Muslims. Understanding feminism will contribute greatly to our understanding of today's world and Muslim societies especially how Muslim feminist writers express their stance and their existence as women. Women's search for meaning in the world against injustice can also be considered as the first stage of our research. In the first part, we tried to present information in this direction. On the other hand, we tried to examine the Muslim feminist women's efforts to make sense of their life and the methods they use in order to reflect this point of view, which actually constitutes the main theme of our thesis. It should be stated that Muslim feminist women are actually very valuable scientific endeavours. Various data emerged both in the determination and in the solution proposals they offered. Their approach to religious sciences and the new openings they brought to social sciences are admirable things. Although feminism emerged in the West, it has inspired many movements as well as Islamic feminism. Women who contributed to Islamist feminism with their work and the views they put forward as well as the effects they created in the Muslim society are examined. The position of women is explained by understanding what the Qur'an tells, based on the works of Amina Wedud. It is emphasized that the Islamist feminism movement or the works of Muslim feminist women cause a social change. On the other hand, it has been emphasized that the tafsir studies of Muslim feminist women are remarkably important. The position of women within the framework of the Qur'an and the importance of understanding women are emphasized. In the first chapter, the changes that the Qur'an targets in terms of the developments and the general point of view are explained. In the second part of the thesis, the sociological analysis of the work of Muslim feminist women, which constitute the main point of our work study, is studied. First, we examined Hidayet Şefkatli Tuksal's work in which she examined discourses against women with her analysis of hadith narrations and commentaries. It deals with the first creation rumours and the curvature discourse based on it. In the context of the eid prayer narrations, it examines her work in the third part of this chapter. A typology of Muslim feminist women is also formed by examining the works of Amina Wedud, Hidayet Şefkatli Tuksal and Leila Ahmed.
Benzer Tezler
- İslami feminist bir grup olarak SİS(Sisters in Islam)'in kadın konusundaki çalışmaları ve düşünceleri
The studies and perspectives of SIS (Sisters in İslam), an İslamic feminist organization, about women
SENEM GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiKadın ve Aile Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAŞAR BARUT
- Nilüfer Göle'nin eserlerinde din ve kadın
Religion and women in the works of Nilüfer Göle
HAVVA ÇEVİKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET YILMAZ SOYYER
- İran'da kadın hareketleri bağlamında İslami feminizmin dönüşümü
The transformation of Islamic feminism in the context of women's movements in Iran
ZEYNEP TEKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiŞarkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAYRAM SİNKAYA
- Claiming mosque space: Women's agency in mosque architecture in contemporary Turkey
Cami mekanında hak iddia etmek: Çağdaş Türkiye'de kadınların cami mimarisindeki aktörlüğü
AYŞENUR ŞENEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mimarlıkİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BATUMAN
- Fenomenolojik bakışla Türkiye'de İslami feminizm
Islamic feminism from phenomenological standpoint in Turkey
SELİMA FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHADIR NUROL