1178/1764-1765 yılına ait olan Ceyb-i Hümâyûn ve Harc-ı Hâssa defterlerinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of the Ceyb-i Hümâyûn ve Harc-i Hâssa registers belonging to the year 1178/1764-1765
- Tez No: 909430
- Danışmanlar: PROF. DR. MERAL BAYRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Ceyb-i Hümâyûn, padişahın gelir ve giderlerini idare eden, özel kesesi anlamına gelen ve şahsi hazinesi için kullanılan bir tabirdir. Padişaha aitliği bildiren Hümâyûn kelimesiyle, ceyb (ceb) kelimesinin birleşmesinden meydana gelen bu tabirin sözlük anlamı, padişahın cebi'dir. Çeşitli gelir kalemlerine sahip olan bu hazine, Tanzimat döneminde yapılan reformla beraber merkezileştirilerek gelirleri yeni oluşturulan Maliye Hazinesine devredilmiştir. Ceyb-i Hümâyûn Hazinesi gerek padişahın kendisine gerekse hanedan üyelerine yapılan harcamalara ışık tutması bakımından son derece önemlidir. Bu nedenle yüksek lisans tezi olarak tarafımızdan hazırlanan çalışmada III. Mustafa dönemine ait olan 1178/1764-1765 tarihli on iki adet Ceyb-i Hümâyûn ve Harc-ı Hâssa defteri incelenmiş, hazinenin gelir ve gider kalemleri tespit edilerek değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bahsedilen defterlerde hazinenin gelir kalemlerinin çeşitlilik arz ettiği görülmüş, darphane faizleri, muhallefat ve müsadere gelirleri, Mısır irsaliyesi, Istabl-ı Âmire gelirleri ile Yeniçeri Ocağı beytülmâli hazinenin gelir kaynaklarını oluşturmuştur. Ceyb-i Hümâyûn Hazinesi'nin gider kalemleri arasında ise başta III. Mustafa'ya yapılan harcamalar, kızları Şah ve Mihrişah Sultanlar ile oğlu Şehzade Selim için harcananlar, Cuma selamlığı sırasında verilen ihsanlar, dini gün ve gecelerde dağıtılanlar, çerağ olan görevlilere verilenler, sadakalar ayrıca hareme yapılan ödemeler yer almıştır.
Özet (Çeviri)
Ceyb-i Hümâyûn is a term used for the sultan's personal treasury, which manages the sultan's income and expenditures. The dictionary meaning of this term, which is a combination of the word Hümâyûn (belonging to the sultan) and the word ceyb (pocket), is the sultan's pocket. This treasury, which had various revenue items, was centralized with the reforms made during the Tanzimat period and its revenues were transferred to the newly created Finance Treasury. The Ceyb-i Hümâyûn Treasury is extremely important in terms of shedding light on the expenditures made both by the sultan himself and the members of the dynasty. For this reason, in the study prepared by us as a master's thesis, twelve Jeyb-i Hümâyûn and Harc-ı Hâssa ledgers dated 1178/1764-1765 belonging to the reign of Mustafa III were examined, and the income and expenditure items of the treasury were determined and evaluated. In the aforementioned ledgers, it was observed that the revenue items of the treasury were diversified, and the revenue sources of the treasury consisted of mint interest, revenues from custody and confiscation, Egyptian dispatches, Istabl-ı Âmire revenues and Janissary Quarry beytülmâli. The expenditure items of the Ceyb-i Hümâyûn Treasury included expenditures for Mustafa III, his daughters Şah and Mihrişah Sultans and his son Şehzade Selim, the grants given during the Friday salutations, those distributed on religious days and nights, those given to the officials who became çerağ, alms, and payments made to the harem.
Benzer Tezler
- 466 numaralı Üsküdar şer'iye sicili (gurre-i Rebi'ü'l-ahir 1178-selh-i Rebi'ü'l-evvel 1179/28 Eylül 1764-16 Eylül 1765)
Başlık çevirisi yok
SADIK FETHİ ÇETİN
- 122 Numaralı Gaziantep Şer'iyye Sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1177-1178/M.1763-1764)
Transcription and analysis of Ayntab Judicial Record NU:122 (LC.1177–1178/1763–1764 AD.)
ÇİĞDEM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihKilis 7 Aralık ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERHAT KUZUCU
- III. Mustafa'nın evkafı (1764-1814 dönemi)
Foundations of III. Mustafa (1764-1814 period)
MUSTAFA KOCAKAYA
- K. A. C. Creswell'in erken İslâm mimarisi araştırmaları ve Türkiye'de sanat tarihi çalışmalarındaki yeri
K. A . C. Creswell's researches on early islamic architecture and his place in studies of history of arts in Turkey
FETTAH AYKAÇ
Doktora
Türkçe
2018
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ DOĞANAY