Milliyetçi-muhafazakâr neslin yetiştirilmesinde bir çatı: İlim Yayma Cemiyeti: 1951-1981
A framework for the education of a nationalist-conservative generation: The Association for Disseminating Knowledge: 1951-1981
- Tez No: 910112
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Political Science, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
İslami muhafazakârlık, Cumhuriyet Türkiye'sinde hem toplumsal hem de siyasal alanda derin etkiler bırakan bir ideoloji olarak öne çıkmıştır. Bu ideoloji, özellikle 1950'lerden itibaren Demokrat Parti'nin desteğiyle güç kazanarak, dini değerlerin toplumsal ve bireysel yaşamdaki önemini vurgulamış, dindar nesillerin yetiştirilmesi hedefini merkezine almıştır. İslami muhafazakârlık, bu süreçte sadece bireysel dindarlığı teşvik etmekle kalmamış, aynı zamanda sosyal dönüşüm projeleri ve manevi kalkınma anlayışlarıyla toplumu yeniden inşa etme çabasında olmuştur. Bu bağlamda, İlim Yayma Cemiyeti (İYC) Türk sağının kurumsal ve ideolojik yapılanmasının bir parçası olarak, milliyetçi muhafazakâr bir çerçevede yeni bireyler yetiştirmeyi amaçlayan önemli bir aktör olarak ortaya çıkmaktadır. 1951 yılında kurulan İYC, farklı sosyal tabakalardan gelen bireyleri bir araya getirerek, eğitim, din, siyaset ve ekonomi gibi çeşitli alanlarda geniş bir etki ağı kurmuş ve dindar nesil yetiştirme misyonunu politik bir çizgi olarak benimsemiştir. Cemiyetin, Türk sağının oluşumundaki rolü ve etkinliği, Soğuk Savaş döneminin toplumsal dinamikleriyle yakından ilişkilidir. Bu dönemde, İYC, muhafazakâr toplum projesi çerçevesinde aktif bir şekilde faaliyet göstermiş ve ideolojik temellerini bu süreçte güçlendirmiştir. İYC'nin kuruluşu, gelişimi ve bugüne uzanan etkinlikleri, Soğuk Savaş dönemi Türk sağı içerisindeki diğer oluşumlarla karşılaştırıldığında, kendi özgün yapısını ve işleyişini korumuş olmasıyla dikkat çeker. Cemiyet, Türk sağının kurumsallaşmasında ve dindar nesil yetiştirme hedefinin gerçekleştirilmesinde kalıcı bir etki bırakmış; bu yönüyle diğer benzer yapıların ötesine geçerek, günümüzde de aktif bir sivil toplum kuruluşu olarak varlığını sürdürmüştür. Bununla birlikte, akademik literatürde İYC üzerine yapılan çalışmalar, diğer muhafazakâr yapıların analizleriyle kıyaslandığında sınırlı kalmıştır. İYC'nin Soğuk Savaş dönemindeki ve sonrasındaki toplumsal ve siyasal etkisi, Türk sağının dinamiklerini anlamada kritik bir öneme sahip olmasına rağmen, bu konudaki akademik incelemeler yetersizdir. Bu çalışma, İYC'nin tarihsel gelişimini, ideolojik konumlanmasını ve toplumsal etkilerini ele alarak, Türkiye'deki muhafazakâr gençlik tartışmaları ve sağın kurumsal yapılanmasındaki yerini daha derinlemesine anlamayı hedeflemektedir. Sonuç olarak, İlim Yayma Cemiyeti, Cumhuriyet Türkiye'sinde İslami muhafazakârlığın önemli bir temsilcisi olarak, dini değerler etrafında şekillenen bir toplum ve dindar nesil yetiştirme misyonunu kararlılıkla sürdürmüştür. Cemiyetin bu hedef doğrultusundaki faaliyetleri, hem Türk sağının ideolojik haritasının çizilmesine katkıda bulunmuş hem de muhafazakâr düşüncenin kurumsal temellerinin atılmasında belirleyici bir rol oynamıştır. Bu çalışma, İYC'nin bu bağlamdaki rolünü analiz ederek, cemiyetin tarihsel etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Islamic conservatism has emerged as a significant ideology that has left profound impacts on both the social and political spheres in Republican Turkey. This ideology, particularly with the support of the Democratic Party from the 1950s onwards, gained strength by emphasizing the importance of religious values in social and individual life, with the central aim of fostering devout generations. Throughout this process, Islamic conservatism has not only encouraged individual piety but has also sought to reconstruct society through social transformation projects and concepts of spiritual development. In this context, the association for disseminating knowledge emerges as an important actor within the institutional and ideological framework of the Turkish right, aiming to cultivate new individuals within a nationalist-conservative paradigm. Established in 1951, the ADK has created a broad network of influence across various domains such as education, religion, politics, and economics by bringing together individuals from diverse social strata, adopting the mission of nurturing a devout generation as a political agenda. The role and effectiveness of the Society in the formation of the Turkish right are closely related to the social dynamics of the Cold War era. During this period, the ADK actively engaged in the conservative societal project, strengthening its ideological foundations in the process. The establishment, development, and ongoing activities of the ADK stand out for maintaining its unique structure and functioning when compared to other formations within the Turkish right during the Cold War. The Society has left a lasting impact on the institutionalization of the Turkish right and the realization of the goal of nurturing a devout generation; in this respect, it has transcended other similar structures, continuing to exist as an active civil society organization today. However, academic literature on the ADK remains limited compared to analyses of other conservative structures. Despite the critical importance of the ADK' social and political impact during and after the Cold War in understanding the dynamics of the Turkish right, academic investigations into this subject are inadequate. This study aims to explore the historical development, ideological positioning, and social impacts of the ADK, with the goal of providing a deeper understanding of the conservative youth discourse in Turkey and its place within the institutional structure of the right. In conclusion, the Association for Disseminating Knowledge has steadfastly pursued its mission of nurturing a devout generation and shaping a society centered around religious values as a significant representative of Islamic conservatism in Republican Turkey. The activities of the Society in this regard have contributed to the ideological mapping of the Turkish right and have played a decisive role in establishing the institutional foundations of conservative thought. This study aims to analyze the role of the ADK in this context and to elucidate its historical impacts.
Benzer Tezler
- Gençlik örgütlenmelerinin 'Asım Nesli' söylemi üzerine fenomenolojik bir inceleme
A phenomenological examination on the discourse of Generation of Asim Youth organizations
AYNUR DOĞAN GÜNERHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BİREKUL
- Milliyetçi - muhafazakâr bir düşünür olarak Peyami Safa
Peyami Safa: A nationalist and conservative intellectual
EMİNE BÜŞRA GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Gedik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÖZCAN
- Türk siyasal yaşamında milliyetçi-muhafazakâr koalisyonlar
Nationalist-conservative coalitions in Turkish political life
MESUT CAN AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUCİZE ÜNLÜ
- Mücadele Birliği 1964-1980 ideoloji ve örgüt
The Struggling Union 1964-1980 ideology and organization
EKİN KADİR SELÇUK
Doktora
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF EKİN AKŞİT VURAL
- Kurtuluş Savaşı romanlarında milliyetçi muhafazakâr söylem
The nationalist conservative discourse in the Independence War novels
ALKAN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL KÖROĞLU