Two novel MCDM approaches PODER and V-PARS: Evaluating micromobility modes in Paris and Istanbul
İki yeni ÇÖKV yaklaşımı PODER ve V-PARS: Paris ve İstanbul'da mikromobilite modlarının değerlendirilmesi
- Tez No: 913134
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH ÇAĞRI TOLGA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 340
Özet
Mesafeye dayalı Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) yöntemleri, çelişen ölçütler koşulları altında alternatifleri değerlendirmek ve sıralamak için sağlam bir çerçeve sunar. Mevcut literatürde belgelendiği gibi bu yöntemler, alternatifleri pozitif, ortalama veya negatif ideal çözümler gibi referans noktalarına olan mesafelerine göre analiz eder. Ancak literatürde önemli bir boşluk vardır - referans noktasının kararın kendisi olduğu bir tekniğin olmaması. Mesafeye dayalı yöntemler mesafe ölçütlerinin ve referans noktalarının dikkatli bir şekilde seçilmesini gerektirirken, kavramsal basitlikleri, görsel çekicilikleri ve uyarlanabilirlikleri onları çeşitli akademik disiplinlerdeki karmaşık karar problemlerini ele almak için değerli araçlar haline getirir. Bu yöntemler, bazı referans noktalarına olan mesafeye odaklanmaları ve MCDM'deki öz referanslama ve vektör tabanlı yaklaşımların potansiyelini ihmal etmeleri nedeniyle sınırlıdır. Hem büyüklüğü (mesafeyi) hem de yönü kapsayan vektörler, benzerlik işlemleri için uygundur ve bir alternatifin ölçüt uzayındaki konumu hakkında daha zengin bir anlayış sağlar. Bu doktora tezi, iki yeni MCDM prosedürü önererek bu boşluğu ele almaktadır. İlki, Çıkarma ile Mesafeye Göre Ağırlıklandırma (POndération sur la Distance par ExtRaction (PODER)) olarak adlandırılan, ölçüt ağırlıklandırma için tasarlanmış yeni bir mesafe tabanlı metodolojidir. İkincisi, Vektör Tabanlı Tercih Sıralama Sistemi (Vector-Based Preference Ranking System (V-PARS)) olarak adlandırılan, yeni bir vektör tabanlı sıralama metodolojisidir. Önerilen metodolojiler, Öklid ortamında ölçüt çıkarma mesafesi kavramını ve Sosyal Seçim Teorisi'nden, özellikle Borda Sayımı, Kemeny-Young Yaklaşımı ve Copeland Yöntemi'nden fikirlerin vektörel genişlemesini entegre eder. Ek olarak, her iki yaklaşım için yeni bir karar toplama prosedürü, bireylerin tercih edilen bir sonuca doğru gizlice yönlendirildiklerinde daha iyi kararlar aldıklarını varsayan Dürtme Teorisi temelinde oluşturulmuştur. Bu araştırma ayrıca, hem kesin hem de kesin olmayan veri formatlarını (örneğin, net ve bulanık) kullanarak MCDM metodolojileri bağlamında normalleştirme ve ölçeklemenin karmaşıklıklarını araştırır. Önerilen MCDM çerçevesi, alternatiflerin göreceli uygunluğunu değerlendirmek için hem nesnel hem de öznel verileri birleştirerek bu ilkeden yararlanır. Sunulan seçim mimarisi, karar pozisyonlarına odaklanan bir değerlendirme sistemi kurmak için uygun bir çerçeve görevi görmektedir. Önerilen hibrit prosedürün etkinliği, mikromobilite modlarının değerlendirilmesine uygulanarak gösterilmiştir. Scooter ve e-bisiklet gibi mikromobilite seçeneklerinin artan popülaritesi, kentsel ulaşım planlamasında yeni karmaşıklıklar ortaya çıkarmıştır. Mikromobilite araçlarının şehir bölgeleri gibi belirli bağlamlar için uygunluğu, kapsamlı ve sistematik bir yaklaşım gerektirir. Önerilen metodolojiler, Avrupa Birliği'nin 2050 hedefleri bağlamında Paris/Fransa ve İstanbul/Türkiye için mikromobilite modlarını değerlendiren bir vaka çalışmasına uygulanmıştır. Her bir cihazın benzersiz özelliklerini göz önünde bulundurarak, metodolojiler belirli alanlar için mikromobilite araçlarının ölçüt ağırlıklarını ve tercih sıralamalarını belirleyerek, bilgilendirilmiş ve sürdürülebilir mikromobilite kararlarına katkıda bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Distance-based Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods offer a robust framework for evaluating and ranking alternatives under conditions of conflicting criteria. These methods, as documented in existing literature, analyze alternatives based on their distances to reference points like positive, average, or negative ideal solutions. However, a notable gap exists in the literature – the absence of a technique where the reference point is the decision itself. While distance-based methods necessitate careful selection of distance metrics and reference points, their conceptual simplicity, visual appeal, and adaptability make them valuable tools for tackling complex decision problems across various academic disciplines. These methods are limited by their focus on distance to some reference points, neglecting the potential of self referencing and vector-based approaches in MCDM. Vectors, encompassing both magnitude (distance) and direction, are suitable for similarity operations and provide a richer understanding of an alternative's positioning within the criteria space. This doctoral thesis addresses this gap by proposing two novel MCDM procedures. The first, named POndération sur la Distance par ExtRaction (PODER), is a novel distance-based methodology designed for criteria weighting. The second, named Vector-Based Preference Ranking System (V-PARS), is a novel vector-based ranking methodology. The proposed methodologies integrate the concept of criterion extraction distance on Euclidean environment and a vectorial expansion of ideas from Social Choice Theory, specifically the Borda Count, Kemeny-Young Approach and Copeland Method. Additionally, a novel decision gathering procedure for both approaches is constructed based on Nudge Theory, which posits that individuals make better decisions when subtly guided towards a preferred outcome. This research also explores the intricacies of normalization and scaling within the context of MCDM methodologies, employing both precise and imprecise data formats (e.g. crisp and fuzzy). The proposed MCDM framework leverages this principle by incorporating both objective and subjective data to evaluate the relative suitability of alternatives. The presented choice architecture serves as a suitable framework for establishing an evaluation system centered on decision positions. The effectiveness of the proposed hybrid procedure is demonstrated by applying it to the evaluation of micromobility modes. The rising popularity of micromobility options like scooters and e-bikes has introduced new complexities in urban transportation planning. Evaluating the micromobility vehicles for specific contexts, such as city districts, requires a comprehensive and systematic approach. The proposed methodologies are applied to a case study assessing micromobility modes for Paris/France and Istanbul/Turkey, within the context of the European Union's 2050 targets. By considering the unique characteristics of each device, the methodologies identify criteria weights and preference rankings of micromobility vehicles for specific areas, contributing to informed and sustainable micromobility decisions.
Benzer Tezler
- Kan tedarik zinciri ağ tasarımı ve süreç yönetiminde çok aşamalı stokastik programlama modelleri ve çözüm yaklaşımı
Multi-stage stochastic programming models and solution approach for blood supply chain network design and management
GÜL İMAMOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Y. İLKER TOPÇU
PROF. DR. NEZİR AYDIN
- Mekansal analiz teknikleri ile çok kriterli karar verme yaklaşımı kullanılarak raylı sistem güzergah analizi
Rail system route analysis using multi criteria decision making with spatial analysis techniques
BERNA ÇALIŞKAN
Doktora
Türkçe
2023
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ATAHAN
- Investigating risk assessment and role of safety concerns in autonomous vehicle
Otonom araçlarda risk değerlendirmesi ve güvenlik kaygılarının modellenmesi
GÖZDE BAKİOĞLU DOĞANYILMAZ
Doktora
İngilizce
2022
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ATAHAN
- Novel spherical fuzzy aggregation operators and similarity & distance measures
Küresel bulanık yeni yığıştırma operatörleri ve benzerlik & mesafe ölçüleri
YASER DONYATALAB
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
- Ticari banka kredilerinin değerlendirilmesine yönelik bir karar destek modeli
A decision support model for the evaluation of commercial credits
SAİT GÜL
Doktora
Türkçe
2017
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR KABAK
PROF. DR. YUSUF İLKER TOPCU