Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadın hareketinin dönüşümü: Selma Rıza'nın eserleri ve mücadelesi üzerine bir inceleme
The transformation of the women's movement from Ottoman Empire to Republic: An analysis of Selma Rıza's works and struggle
- Tez No: 915505
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP BANU DALAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Kadın Hareketi, Selma Rıza, Feminizm, İkinci Meşrutiyet Dönemi, Uhuvvet, Osmanlı-Cumhuriyet Geçişi, Türk Modernleşmesi, Ottoman Women's Movement, Selma Rıza, Feminism, Second Constitutional Era, Uhuvvet, Ottoman-Republican Transition, Turkish Modernization
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Bu tez, geç Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar olan süreçte kadın hareketinin dönüşümünü, özellikle Selma Rıza'nın edebi külliyatı ve entelektüel katkıları üzerinden incelemektedir. Araştırma, Osmanlı modernleşme dönemindeki kadın hakları savunuculuğunun modern Türkiye'nin sosyopolitik yapısının oluşumundaki derin etkisini aydınlatmayı amaçlamaktadır. Çalışma, Osmanlı kadın hareketinin evrimini Selma Rıza'nın hayatı, eserleri ve toplumsal katkıları perspektifinden analiz etmek için titiz bir kronolojik ve tematik çerçeve kullanmaktadır. Rıza'nın yazıları eleştirel bir şekilde incelenerek, kadın hakları, kadın-erkek eşitliği ve sosyal dönüşüm konularında çok boyutlu bir bakış açısı sunulmaktadır. Ayrıca, Rıza'nın entelektüel ortamını şekillendiren çok yönlü faktörler ve Batı felsefi düşüncesiyle etkileşimi araştırılmaktadır. Bu araştırmanın merkezinde, Selma Rıza'nın mektuplarının Osmanlı kadın hareketinin yörüngesini anlamak için kritik bir birincil kaynak olduğu iddiası yer almaktadır. Bu mektuplar, dönemin ruhuna dair eşsiz içgörüler sunmaktadır. Çalışma, bu mektupların kadın-erkek eşitliği ideolojilerinin yayılma sürecini ve hareketin felsefi temellerini aydınlatma potansiyelini vurgulamaktadır. Rıza'nın eserlerinde görülen entelektüel evrim, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet'e geçiş sürecindeki daha geniş sosyopolitik bağlam içinde analiz edilmektedir. Sonuç olarak, bu tez, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet'e kadın hareketinin dönüşümünü Selma Rıza odak noktası alarak derinlemesine inceleyerek, Türk kadınının özgürleşme mücadelesinin tarihsel öncüllerini aydınlatmayı amaçlamaktadır. Bu sürecin modern Türkiye'nin oluşumundaki rolünü belirlemeyi ve Türk modernleşmesinin özelliklerini kadın hakları prizması üzerinden eleştirel bir şekilde analiz etmeyi hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the evolution of the women's movement from the late Ottoman Empire to the establishment of the Turkish Republic, with a particular focus on Selma Rıza's literary corpus and intellectual contributions. The research aims to elucidate the profound impact of women's rights advocacy during the Ottoman modernization period on the formation of modern Turkey's sociopolitical structure. The study employs a rigorous chronological and thematic framework to analyze the development of the Ottoman women's movement through the lens of Selma Rıza's life, works, and societal contributions. By critically examining Rıza's writings, the dissertation presents a nuanced, multidimensional perspective on women's rights, gender equality, and social transformation. Furthermore, it explores the multifaceted factors that shaped Rıza's intellectual milieu and her engagement with Western philosophical thought. Central to this research is the assertion that Selma Rıza's epistolary works serve as a crucial primary source for understanding the trajectory of the Ottoman women's movement, offering unparalleled insights into the zeitgeist of the era. The study emphasizes the potential of these letters to illuminate the dissemination process of gender equality ideologies and the philosophical underpinnings of the movement. The intellectual evolution evident in Rıza's works is analyzed within the context of the broader sociopolitical transition from the Ottoman Empire to the Republic. In conclusion, this dissertation aims to elucidate the historical antecedents of the Turkish women's emancipation struggle by conducting a thorough examination of the transformation of the women's movement from the Ottoman Empire to the Republic, with Selma Rıza as a focal point. It seeks to delineate the role of this process in the formation of modern Turkey and to critically analyze the characteristics of Turkish modernization through the prism of women's rights.
Benzer Tezler
- State and civil society relation in Türkiye: The case of women csos
Türkiye'de Devlet ve sivil toplum ilişkisi: Kadın örgütleri örneği
TUNA YÜCEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYÇA ERGUN ÖZBOLAT
- XX. yüzyıl İslâmî feminizm hareketinin doğuşu ve gelişimi -Türkiye ve Mısır örneği-
Islamic feminism in the 20 th century: A comparative study of Turkey and Egypt
ÜMMÜ GÜLSÜM AŞKAR ANDIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KÖSE
- Tanzimat'tan 2000'li yıllara Türkiye'de grafik tasarımda kadın imgesi
The image of woman in graphic design in Turkey from Tanzimat to the 2000s
EKREM ÇETİN BİGAT
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN SUNER
- Türk kadın hareketini kadınlar dünyası ve Türk kadın yolu dergileri üzerinden okumak
Reading Turkish women's movement via Kadınlar Dünyası and Türk Kadın Yolu journals
DUYGU KOÇ
- Sevgi Soysal'ın Foucault ve ikinci dalga feminizm üzerinden incelenmesi
Analyzing Sevgi Soysal through Foucault and second wave feminism
HAMİDE DEĞER
Doktora
Türkçe
2025
Siyasal Bilimlerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİM YILMAZ