Urban design strategies for flood risk reduction and climate change adaptation: The case of Güzeltepe neighborhood, Çiğli/İzmir
Taşkın riski azaltımı ve iklim adaptasyonuna yönelik kentsel tasarım stratejileri: Güzeltepe Mahallesi örneği, Çiğli/İzmir
- Tez No: 916958
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE KALAYCI ÖNAÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Taşkın Riski, İklim Değişikliği Adaptasyonu, ArcGIS, SWMM, Flood Risk, Climate Change Adaptation, ArcGIS, SWMM
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Dönüşüm Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
İklim değişikliği, su, karbon ve yaşam döngülerini derinden etkileyerek çevresel zorlukları da beraberinde getirmiştir. Bu zorluklar arasında, taşkın riski en dikkat çekici konulardan biri olarak öne çıkmaktadır. İklim değişikliğinin etkisiyle yağış rejimlerinde bozulmalar yaşanmakta, deniz seviyeleri yükselmekte ve hidrolojik döngülerde ciddi kesintiler görülmektedir. Bu çalışmada, Gediz Deltası ve çevresi sınırları içerisinde özellikle aşırı yağışlardan kaynaklanan taşkın riski tehlike, kırılganlık ve maruziyet üçlüsü üzerinden ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında ArcGIS ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemleri kullanılarak taşkın riski yüksek bölgeler tespit edilmiş, toplumsal kırılganlık düzeyleri anket aracılığıyla değerlendirilmiştir. Anket süreci çalışma alanı sınırlarında gerçekleştirilerek sosyal, mekansal, ekonomik ve ekolojik kırılganlık ölçülmüştür. İkinci aşamada, taşkın riskini azaltmaya yönelik makro, mezo ve mikro ölçeklerde planlama ve tasarım stratejileri geliştirilmiş, bu stratejiler simülasyon çalışmalarıyla desteklenmiştir. Analizler sonucunda, İzmir'in sosyo-ekonomik olarak dezavantajlı bölgelerinden biri olan Güzeltepe, en yüksek taşkın hasarı riski ve maruziyet seviyesine sahip bölge olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda, anket çalışmaları bu mahallenin sosyal ve ekolojik açıdan oldukça kırılgan olduğunu ortaya koymuştur. Yetersiz altyapı, düşük eğim ve alçak kot gibi faktörler, Güzeltepe'nin yüzey akışı risklerini ciddi şekilde artırmaktadır. Bu bağlamda, mavi ve yeşil altyapı çözümlerinin etkinliğini değerlendirmek amacıyla SWMM 5.2 yazılımı kullanılmıştır. Geçirgen zemin kaplamaları, bitkisel su yolları (vegetative swales), yeşil çatılar, yağmur bahçeleri, yağmur suyu depoları, biyolojik tutma hücreleri (bio-retention cells) ve sızdırma hendekleri (infiltration trenches) gibi sistemler simüle edilmiştir. Sonuçlar, Düşük Etkili Gelişim (LID) sistemlerinin yüzey akışını önemli ölçüde azalttığını ve yağışın %70'inin yüzey akışına dönüşmesini engellediğini göstermiştir. Özellikle, bitkisel su yollarının en etkili çözüm olduğu, bunu sızdırma hendekleri ve yağmur bahçelerinin izlediği tespit edilmiştir. Bu araştırma, mavi ve yeşil altyapıyı kentsel dönüşüm alanlarına entegre ederek, iklim dayanıklılığına yönelik yenilikçi ve uyarlanabilir bir yaklaşım sunmaktadır. Çalışma, iklim değişikliğinin artan etkilerine karşı kentlerin dayanıklılığını güçlendirmek için kentsel tasarımın sürdürülebilir kalkınma stratejileriyle bütünleştirilmesinin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Abstract Climate change has profoundly disrupted water, carbon, and life cycles, introducing significant environmental challenges. Among these, flood risk stands out as one of the most critical issues. The impacts of climate change have led to disruptions in precipitation patterns, rising sea levels, and severe interruptions in hydrological cycles. This study examines flood risk, particularly those arising from extreme precipitation, within the boundaries of the Gediz Delta and its surrounding areas, through the lens of the triad of hazard, vulnerability, and exposure. Using ArcGIS and the Analytical Hierarchy Process (AHP), regions with high flood risk were identified, while levels of societal vulnerability were assessed through surveys. The survey process, conducted within the boundaries of the study area, evaluated social, spatial, economic, and ecological vulnerabilities in a comprehensive manner. In the subsequent phase, the research delineates planning and design strategies across macro, meso, and micro scales, supplemented by simulation studies aimed at mitigating flood risk. The analysis pinpointed Güzeltepe, a socioeconomically disadvantaged neighborhood in İzmir, as the area exhibiting the highest flood hazard risk and exposure. Additionally, survey findings highlighted its pronounced social and ecological vulnerabilities. The neighborhood's insufficient infrastructure, coupled with its low-gradient and low-elevation profile, exacerbates surface runoff risks. To address these challenges, the SWMM 5.2 software was employed to simulate the efficacy of blue and green infrastructure systems, including permeable pavements, vegetative swales, green roofs, rain gardens, rain barrels, bio-retention cells, and infiltration trenches. The simulations demonstrated that Low-Impact Development (LID) systems significantly mitigate runoff rates, contrasting with conventional conditions that convert 70% of rainfall into surface runoff. Among the interventions, vegetative swales yielded the most optimal results, followed by infiltration trenches and rain gardens. By integrating blue and green infrastructure into the urban fabric of a regeneration area, this study advances an innovative and adaptive framework for climate resilience. It underscores the imperative of embedding urban design elements into sustainable development strategies to fortify cities against the intensifying impacts of climate change.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir kentleşme sürecinde, İstanbul Kağıthane deresi çevresindeki kent içi konut yerleşimlerinin ekolojik koridor yerleşim ilkeleri bağlamında analizi
Analysis of urban residential settlements around İstanbul Kağithane stream in the context of ecological corridor settlement principles for sustainable urbanization
DİLARA ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Dayanıklı ve sürdürülebilir kentsel oluşumda yapılı çevrenin önemi ve mimari tasarımın rolü: İzmir örneği
Başlık çevirisi yok
ECE PALAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Kültür ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN DOSTOĞLU
- Multi-scale rainfall predictions using data-driven models with advanced data preprocessing techniques
Gelişmiş veri ön işleme teknikleriyle veri odaklı modeller kullanarak çok ölçekli yağış tahminleri
KÜBRA KÜLLAHCI
Doktora
İngilizce
2025
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ALTUNKAYNAK
- Kentsel akarsu kıyılarının kamusal mekan yaratma potansiyelinin belirlenmesi: Kağıthane deresi ve kurbağalıdere örneği
Determination of public space creation potential of urban riverfronts
ZEYNEP TARCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU