İran'da Büyük Selçuklu şehirciliği: İsfahan Örneği
Great Seljuk urbanism in Iran: The Example of Isfahan
- Tez No: 917911
- Danışmanlar: PROF. DR. NURCAN YAZICI METİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Selçuklu, İran, İsfahan, Mimari, Şehircilik, Seljuks, Saljuqid, Iran, Isfahan, Urbanism
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
İRAN'DA BÜYÜK SELÇUKLU ŞEHİRCİLİĞİ: İSFAHAN ÖRNEĞİ İran'ın en kadim şehirlerinden biri olan İsfahan, en parlak dönemlerini Selçuklular ve Safeviler devrinde yaşamıştır. Orta Çağ'daki büyük İsfahan şehrinin ortaya çıkışında, Selçuklu öncesi İslami Dönemin etkisi göz ardı edilemez bir durumdur. Sasaniler Döneminde birçok açıdan büyük bir şehir olma kapasitesine malik olan İsfahan, bu potansiyelini gerçekleştirme yolundaki ilk fırsatı, Abbasiler Döneminde yakalamıştır. İlk kez ticaret ve pazarla tanışan İsfahan, bu dönemde yakaladığı istikrarlı büyümeyi Selçuklular Dönemine kadar idame ettirmiş ve Selçuklularla birlikte her bakımdan döneminin en abat, en zengin ve en gelişmiş şehirlerinden birine dönüşmüştür. Selçuklular Dönemine gelindiğinde İsfahan'a karakterini verecek olan mimari bir üslubun henüz ortaya konulamadığı görülmektedir. Şehrin ticaret ve şehir ekonomisiyle tanışmasına vesile olarak, Sasaniler dönemindeki açığını kapatan Abbasilerden sonra, ilk mimari üslubun vücuda getirilmesiyle şehrin ikinci büyük eksikliği Selçuklular eliyle tamamlanmış ve böylece İsfahan, bir Orta Çağ İslam şehrinde olması beklenen tüm hususiyetleri haiz bir şehir olarak zuhur etmiştir. Selçuklular, mimarideki klasik çizgilerini İsfahan'da inşa ettirdikleri eserlerde yakalamayı başarmışlardır. Bu klasik üslubun oluşumunda Horasan coğrafyasının hayati bir önemi vardır. Horasan hem İslamiyet öncesi antik dönemlerde hem de İslamiyet sonrası Türk hakimiyeti döneminde İran'ın mimari ve şehircilik anlamında beslendiği ortak paydayı teşkil etmektedir.
Özet (Çeviri)
GREAT SELJUK URBANISM IN IRAN: THE EXAMPLE OF ISFAHAN Isfahan, one of Iran's most ancient cities, reached its zenith during the Seljuk and Safavid periods. The influence of the Early Islamic period on the emergence of the great city of Isfahan during the Middle Ages should not be overlooked. Isfahan possessed the potential to become a grand urban centre in many respects during the Sassanid period. Yet, it found its first real opportunity to realise this potential under the Abbasids. Introduced to trade and markets for the first time during this period, Isfahan maintained steady growth, achieving stability under the Abbasids, which continued through the Seljuk era, ultimately becoming one of the wealthiest, most affluent, and advanced cities of its time. By the Seljuk period, it can be observed that a distinctive architectural style had yet to emerge in Isfahan. After the Abbasids had compensated for the city's economic shortcomings inherited from the Sassanid period by introducing trade and a city economy, the Seljuks addressed Isfahan's second major deficiency by establishing its first architectural style. Thus, Isfahan emerged as a city possessing all the qualities expected of a medieval Islamic urban centre. The Seljuks have achieved their classical architectural style in the structures they built in Isfahan. The Khorasan region holds vital importance in the formation of this classical style, serving as the shared foundation from which Iranian architecture and urbanism have been nourished, both in pre-Islamic antiquity and in the post-Islamic period under Turkish rule.
Benzer Tezler
- Büyük Selçuklu şehirleri ve ulaşım-ticaretteki yerleri (üç kaynağa göre-el-Belazuri, el-Bundari, er-Ravendi)
The Great Seljukian cities and transportation- their place in trading (according to three resources-el-Belazuri, el-Bundari, er-Ravendi)
SALİH ÖZÇAMCA
- Anadolu Selçuklu devri çini mozayik mihrapları
The Tile-mosaic mihrabs of the Anatolian Selcuk area
İCLAL ERDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LALE BULUT
- Eski Türk Devletleri ile Büyük Selçukluların idari, askeri ve kültürel açıdan karşılaştırılması
Comparison of the Ancient Turkish States and The Great Seljuks administratively, military and culturally
ALPARSLAN TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERALP ERDOĞAN
DOÇ. DR. TÜLAY YÜREKLİ
- Anadolu Selçukluları ve Beylikleri Dönemi Tezhip sanatı (Xlll.-XV. yüzyıllar)
Illumination art of the Period of Anatolian Seljuk and principalities (Xlll.-XV. century)
ŞEYDA ALGAÇ
Doktora
Türkçe
2000
Sanat Tarihiİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSAMETTİN AKSU
- İran'ın batısındaki Büyük Selçuklu Dönemi eserleri
A survey on monumental Seljukid bildings in west part of İran
SEPİDEH HEİRANPOUR
Doktora
Türkçe
2019
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiTürk-İslam Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN YURTTAŞ