Diyarbakır sur dışında 1950-1980 yılları arasında yapılan konutların cephe, mekân okumaları açısından incelenmesi
An analysis of the houses built between 1950-1980 in Diyarbakır city wall in terms of facade and space readings
- Tez No: 919335
- Danışmanlar: PROF. DR. HAVA ÖZYILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bir bütün olarak kenti oluşturan en önemli unsur mekândır. Mekânların bir araya gelmesi kentsel bir bütünlemeyi oluşturur. Kenti anlamak mekânı anlama ve yorumlama sürecinden geçer. Mekân içinde yaşadığı bireyle bütün halinde gelişir. Mekânı tanımlamak için mekân kurgusunu plan ve cephe düzeyinde incelemeyle gerçekleşir. Konut yapıları mekân ve cepheleriyle kent hafızasını yansıtır. Tez kapsamında konutların cephe ve mekânıyla birlikte ele alınıp yorumlanması kent hafızasına ilişkin katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Bu konutların cephe ve mekânın özgün niteliklerinin belirlenip analiz edilmesi kent hafızası için oldukça önemlidir. Bu çalışma konutun cepheyle mekân ilişkisinin önemini vurgulamakta bu ilişkinin birlikte ele alınması gerektiğini savunmaktadır. Cephenin algıyla mekâna dair ipuçları barındırdığını ortaya koymaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında kentin sur dışında gelişimi, Diyarbakır'ın sosyal, kültürel ve mimari yapısında önemli değişikliklere neden olmuştur. Yüzyıllar boyunca Suriçi'nde yaşayan halk, sur dışına yapılan kamusal ve sivil yapılarla birlikte yeni yaşam biçimiyle karşı karşıya kalmıştır. Böylece bu dönem de Diyarbakır, Suriçi ve sur dışı olmak üzere iki ayrı bölgede farklı yaşam biçimine sahip bir kent olmuştur. Kent gelişim bölgesi olarak sur dışının seçilmesinin nedenleri, arazinin düz olması, demiryoluna ve istasyona yakın olmasıdır. Kent gelişimi sur dışında devam etmiş, kente yeni bir mimari karakter kazandıran konutların yapımı artmıştır. Bu nedenle bir döneme şahitlik eden bu konutların mimari özellikleri belgelenmelidir. Sur dışındaki ilk modern konut örneklerini barındırmasından dolayı Diyarbakır Yenişehir Ofis bölgesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Araştırmada tarihsel aralığın belirlenmesinde etkili olan nokta bölgede yapılan incelemeler sonucunda 1950-1980 yılları arasındaki sivil yapı stokunun azalmasıdır. 1950-1980 yıllarına ait konutların literatüre kazandırılması, değişen konut cephelerinin iç mekân tipolojisini değiştirmesi, cephede meydana gelen değişimlerin mekâna olumsuz etkileri çalışmanın problemlerini oluşturmaktadır. Dönemin özelliklerini taşıyan, temsil eden bu yapıların belirlenmesi özgün niteliklerinin ortaya çıkarılması, yorumlanması ve gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Ayrıca çalışma alanında birçok binanın ileriye dönük kentsel dönüşüme uğrayacağı bilinmektedir. Bu konutların cephe özelliklerini kentsel, mimari ve mekânsal değerleriyle birlikte analiz ederek dönemin mimari özelliklerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda; algı, mekân ve cephe kavramları ve bu kavramların birbirleri ile ilişkisi mekân sentaks yöntemi kullanılarak detaylı şekilde anlatılmıştır. Çalışma yöntemi olarak literatür taraması, yerinde incelemeye, fotoğraflamaya başvurulmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular cephe ve mekân okumaları üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışmada Türkiye ve Diyarbakır'da konut gelişiminde cephe, mekân ve algıyla ilgili bilgilere yer verilip bu bilgiler ışığında dönemin mimari özelliklerini cephe ve mekân üzerinden yorumlama ve değerlendirmeye yer verilmiştir. Kavramsal çerçeve bölümünde öncelikle konut gelişiminin incelenmesine yer verilmiş, daha sonra Diyarbakır'da çalışma alanındaki konutların plan cephe ve değerlendirilmeleri yapılmıştır. Sonuç olarak, yapılar insanın kültürünü, yaşam şeklini, alışkanlıklarını, iç dünyasını yansıtır. Bu bilimsel araştırmada yapıların sahip olduğu sosyal, kültürel ve mekânsal boyutun yapılara nasıl yansıdığı, yerin ruhuna, yapının diline, sosyal ve kültürel boyutuna cevap verebilen cepheler ve mekânlar bir dönemin mimari yapısına tanıklık ettiği düşüncesi ile çalışma önemle irdelenmiştir. Miras niteliğinde olan bir döneme şahitlik eden konutların mimari özellikleri tanımlanmalı, tüm yönleriyle değerlendirilerek literatüre kazandırılmalıdır. Bu konutların kaybının, kentteki kentsel hafızanın yok olması sonucunu doğurması kaçınılmazdır. Bu nedenle bu yapıların cephe ve plan analizleriyle belgelenmesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The most important element that constitutes the city as a whole is space. The coming together of spaces creates an urban integration. Understanding the city passes through the process of understanding and interpreting space. The space develops as a whole with the individual in which it lives. In order to define the space, it is realized by examining the spatial fiction at the plan and facade level. Residential buildings reflect the memory of the city with their space and facades. Within the scope of the thesis, it is aimed to contribute to the memory of the city by considering and interpreting the houses together with their facade and space. Determining and analyzing the unique qualities of the facade and space of these houses is very important for urban memory. This study emphasizes the importance of the relationship between the facade and the space of the house and argues that this relationship should be handled together. It reveals that the façade contains clues about perception and space. The development of the city outside the city walls in the early years of the Republic led to significant changes in the social, cultural and architectural structure of Diyarbakır. The people who had lived in Suriçi for centuries were confronted with a new way of life with the public and civil buildings built outside the city walls. Thus, in this period, Diyarbakır became a city with different lifestyles in two different regions, the Walled City and the Walled City. The reasons for choosing the outer city walls as the urban development zone were the flat terrain and its proximity to the railroad and the station. The development of the city continued outside the city walls and the construction of residences, which gave the city a new architectural character, increased. For this reason, the architectural features of these houses, which bear witness to an era, should be documented. Diyarbakır Yenişehir Ofis district was chosen as the study area because it contains the first modern housing examples outside the city walls. The effective point in determining the historical interval in the research is the decrease in the civilian building stock between 1950-1980 as a result of the examinations made in the region. The problems of the study are to bring the houses belonging to the 1950-1980 years to the literature, to change the interior typology of the changing housing facades, and the negative effects of the changes in the facade on the space. These buildings, which carry and represent the characteristics of the period, should be identified, their original qualities should be revealed, interpreted and transferred to future generations. It is also known that many buildings in the study area will undergo urban transformation in the future. It is aimed to reveal the architectural features of the period by analyzing the façade features of these houses together with their urban, architectural and spatial values. For this purpose; the concepts of perception, space and façade and the relationship between these concepts are explained in detail using the space syntax method. Literature review, on-site examination and photography were used as study methods. The findings obtained as a result of the study were evaluated through facade and space readings. The study includes information on façade, space and perception in housing development in Turkey and Diyarbakır, and in the light of this information, interpretation and evaluation of the architectural features of the period through façade and space. In the conceptual framework section, firstly, an examination of housing development is given, and then the plans, facades and evaluations of the houses in the study area in Diyarbakır are made. As a result, buildings reflect people's culture, lifestyle, habits and inner world. In this scientific research, how the social, cultural and spatial dimension of the buildings is reflected in the buildings, the facades and spaces that can respond to the spirit of the place, the language of the building, the social and cultural dimension, and the facades and spaces that can respond to the social and cultural dimension of the building are examined with the idea that they witness the architectural structure of a period. The architectural features of the houses that witness a heritage period should be defined, evaluated in all aspects and brought to the literature. It is inevitable that the loss of these houses will result in the disappearance of urban memory in the city. For this reason, these buildings should be documented through façade and plan analysis.
Benzer Tezler
- Diyarbakır ili sebze ekim alanlarında bulunan Trips (Thysanoptera)türleri ve popülasyon gelişimleri
Thrips (Thysanoptera) species and population developments in vegetable planting areas in Diyarbakır
AHMET HAKAN BÜYÜK
- Ofis Ekinciler Caddesi konut yapılarında fonksiyonel dönüşümün görsel etkileri üzerine bir inceleme
Investigation of visual effects of funtional variation on houses in ofis Ekinciler Street
ŞULE ELHAKAN
- Diyarbakır'ın Dicle kıyısındaki köşk yapıları
Instruction of puvlions at the bank of Dicle
PINAR ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET TOP
- Diyarbakır ferit köşkü restorasyon önerisi
Diyarbakir ferit mansion restoration proposal
ABDULLAH YOLDAŞ
- Diyarbakır Alipınar Süryani (Mor Kuryakos Keldani) Kilisesi korumave restorasyon önerisi
Diyarbakir Alipinar Syriac (Mor Kuryakos Chaldean) Church conservation and restoration proposal
HALİME DİLAN VURAN İPEKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkDicle ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA MERAL HALİFEOĞLU