Kompulsif satın alma davranışında bilişsel süreçlerin nöropsikolojik testlerle değerlendirilmesi
Assessment of cognitive processes in compulsive buying behavior using neuropsychological tests
- Tez No: 925636
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CUMHUR AVCİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Antalya Bilim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Bu çalışma kompulsif satın alma davranışında bulunan bireylerde yürütücü işlevlerin rolüne odaklanmıştır. Çalışmada bireylerin kompulsif satın alma davranışı eğilimleri ve nöropsikolojik test performansları incelenmiştir. Bu amaçla Demografik Bilgi Formu, kişilerin kompulsif satın alma davranışı eğilimini ölçmek için Genişletilmiş Alternatif Bir Kompulsif Satın Alma Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Nöropsikolojik değerlendirmede; problem çözme ve bilişsel esneklik becerilerini ölçmek için Wisconsin Card Sorting Test'in (WCST) kısa bilgisayar versiyonu olan The Psychology Experiment Building Language (PEBL)-Berg's Card Sorting Test, seçici dikkat, engelleyici kontrol, bilgi işleme hızını değerlendirmek için Stroop Testinin Victoria formu olan PEBL-Victoria Stroop Testi, görsel-uzamsal çalışma belleğini değerlendirebilmek için PEBL-Corsi Blok Testi, görsel-motor tarama, bilişsel esneklik, planlama, bölünmüş dikkat gibi yürütücü işlevleri değerlendirmek için İz Sürme Testi'nin bilgisayar versiyonu olan PEBL-Bağlantılar Testi uygulanmıştır. Bu doğrultuda yaşları 18 ile 59 arasında değişen, Genişletilmiş Alternatif Bir Kompulsif Satın Alma Davranışı Ölçeği puanları ≥ 50 olan 44'ü araştırma, puanları < 50 olan 41'i kontrol grubu olmak üzere 85 kişi ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma ve kontrol gruplarına uygulanan nöropsikolojik test sonuçları SPSS programında Mann Whitney U Testi ile analiz edilmiştir. Bulgular, uygulanan dört nöropsikolojik testin her birinin farklı performans puanlarında bilişsel esneklik, problem çözme, seçici dikkat, engelleyici kontrol, görsel-uzamsal bellek, bölünmüş dikkat, görsel-motor tarama ve planlama gibi önemli bilişsel alanlarda, kompulsif satın alma davranışı eğilimindeki artışla ilişkili olarak zorlanmalar olabileceğini gösteren istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların saptandığını ortaya koymuştur. Sonuç olarak bu çalışma kompulsif satın alma davranışının anlaşılması ve yürütücü işlevlerle arasındaki ilişkinin aydınlatılması konusunda önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the role of cognitive functions in individuals exhibiting compulsive buying behavior. The study investigates individuals' tendencies toward compulsive buying behavior and their performance on neuropsychological tests. To this end, the Demographic Information Form and the Expanded Alternative Compulsive Buying Behavior Scale were used to measure individuals' tendencies toward compulsive buying behavior. The neuropsychological assessment included the following tests: the PEBL-Berg's Card Sorting Test, a short computer version of the Wisconsin Card Sorting Test (WCST), to measure problem-solving and cognitive flexibility skills; the PEBL-Victoria Stroop Test, a version of the Stroop Test, to assess selective attention, inhibitory control, and information processing speed; the PEBL-Corsi Block Test, to assess visual-spatial working memory; and the PEBL-Connections Test, a computer version of the Trail Making Test, to evaluate visual-motor scanning, cognitive flexibility, planning and divided attention. In this context, the study was conducted with 85 participants, including 44 in the research group (with scores ≥ 50 on the Expanded Alternative Compulsive Buying Behavior Scale) and 41 in the control group (with scores < 50). The results of the neuropsychological tests administered to both the research and control groups were analyzed using the Mann-Whitney U Test in SPSS software. The findings reveal statistically significant differences in the performance scores of each of the four neuropsychological tests, indicating that difficulties in important cognitive areas such as cognitive flexibility, problem-solving, selective attention, inhibitory control, visual-spatial memory, divided attention, visual-motor scanning, and planning may be associated with an increase in compulsive buying behavior tendencies. As a result, this study is important in understanding compulsive buying behavior and shedding light on the relationship between it and executive functions.
Benzer Tezler
- Elektronik ticarette alışveriş bağımlılığı davranışına bilişsel uyumsuzluğun etkisi
The effect of cognitive dissonance on shopping addiction behavior in electronic commerce
OLGUN IRMAK ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiDokuz Eylül ÜniversitesiBilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERRİN ONARAN
- Kompulsif satın alma ve bilişsel uyumsuzluk ilişkisi: Bipolar bozukluğu olan tüketiciler üzerine bir araştırma
A study investigating the association between compulsive buying and cognitive dissonance among consumers with bipolar disorder
İBRAHİM DOĞAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeÇukurova Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA DEMİRCİ OREL
- Kompulsif satın alma davranışının bilişsel davranışçı model çerçevesinde incelenmesi
Examining the compulsive buying behavior in the cognitive behavioral model frame
ZEYNEP AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ORÇUN YORULMAZ
- Yetişkin bireylerde bilişsel duygu düzenleme güçlüğü stratejileri ve sosyal görünüş kaygısı ile kompulsif satın alma davranışı arasındaki ilişki
The relationship between cognitive emotion regulation difficulty strategies and social appearance anxiety and compulsive buying behavior in adults
BURCU BÖLENLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiNişantaşı ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR AKOĞLU
- Tüketicilerin kredi kartı ile fazla harcama davranışının davranışsal ekonomi yaklaşımı ile analizi
Behavioral economics analysis of consumers' overspending behavior with credit card
BEYHAN ÖZİLHAN DÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2023
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SHIHOMI ARA AKSOY