Sâmiha Ayverdi'nin Batmayan Gün isimli eserinde mânâ arayışı bağlamında madde ve mânâ münâsebeti
The Relationship between Matter and Mânâ (المعنى) (Intentional Meaning) in the Context of the Search for Meaning in The Day That Never Sets by Sâmiha Ayverdi
- Tez No: 925869
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FEHİME CANGÜZEL GÜNER ZÜLFİKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Tasavvufî literatür, sûfiyâne yaşantının çok katmanlı zenginliğine ve tasavvuf düşüncesindeki varlık anlayışına paralel olarak, madde/sûret ve mânâ diyalektiğinden hareketle, maddeden mânâya yönelişi işleyen anlatımlarla doludur. Bu kapsamda, madde ve mânâyı temsîl etmek üzere zâhir-bâtın, kabuk-öz, ceset-ruh, mecaz-hakîkat gibi çok çeşitli kavram ikilileri zikredilmektedir. Bu çalışmada Sâmiha Ayverdi'nin Batmayan Gün isimli romanında zengin metaforlarla işlenen madde ve mânâ münâsebeti, eserin baş kahramanı olan Aliye karakterinin mânâ arayışı bağlamında incelenmektedir. Zîra Arapça“a-n-y”kökünden türeyen ve lugatta“niyet, yöneliş”anlamına gelen mânâ, haddizâtında dinamik bir ilke olduğundan, mâna ile mâna arayışı atbaşı ilerler. Mânâ eserde üç ana eksende ele alınmaktadır. Buna göre; bir yandan beşeriyetten insâniyete tedrîcî tekâmülün yöneldiği aslî gāye, hakîkat olarak; diğer yandan, madde ve maddeyi temsîl eden diğer kavramlara nispetle ve bu kavramların karşıtı olarak mütalâa edilmektedir. Ayrıca insanın, kasıtta (mânâda) ilk, yaratılışta (madde itibarıyla) son olmasından mülhem âlemin mânâsı olarak insân-ı kâmil fikri de başattır. Bu bağlamda ruh ve bedenden mürekkep insanın, kendi bünyesinde madde ve mânâ bütünlüğünü ahenk ve adâlet içinde tesis etmesi; madde kābilinden eşyânın hakkını gözetmekle birlikte, ebedî olana teveccüh ederek kendini geçici ve sınırlı olandan azâde kılması; böylelikle sûreti üzere olduğu mânâyı benliğinde tahakkuk ettirme gayreti içinde olması elzemdir.
Özet (Çeviri)
In conjunction with the multi-layered richness of Sufi life and the understanding of existence in Sufi thought, the Sufi literature is full of narratives that engage with the orientation from matter towards mânâ (intentional meaning) based on the dialectic of matter and mânâ. In this context, various conceptual pairs such as zâhir-bâtın, shell-essence, body-soul, metaphor-truth are articulated to represent matter and mânâ. In this study, the relationship between matter and mânâ, which is elucidated with rich metaphors in Sâmiha Ayverdi's novel The Day That Never Sets, is analyzed within the context of the protagonist Aliye's search for meaning. Since mânâ, which derives from the Arabic root“a-n-y”, and which means“intention, orientation”in the dictionary, is a dynamic principle in its own right, it is only plausible that mânâ and the search for mânâ go hand in hand. Mânâ is unfolded on three main axes in the novel. Accordingly, on the one hand, it is considered as the essential goal, the truth towards which the gradual progression from humankind toward human being is aimed at. On the other hand, it is considered in relation to matter and other terms symbolizing matter, and as the opposite of these concepts. In addition, the idea of the human being as the mânâ of the universe is also paramount, based on the fact that the human being is the first in intention (in mânâ) and the last in creation (in matter). In this context, the human being, who is composed of soul and body, is expected to actualize the unity of matter and mânâ in harmony and justice within himself. He should also free himself from what is temporal and confined by turning towards the eternal, while observing the rights of material things; and thus to strive to realize the mânâ, upon which he is formed.
Benzer Tezler
- Sâmiha Ayverdi'nin romanlarında kadının şahsiyet inşası
Personality construction of women in Sâmiha Ayverdi's novels
ESRA SAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKadın ve Aile Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FULYA BAYRAKTAR
- Samiha Ayverdi'nin beş eserinde (İnsan ve Şeytan, Ateş Ağacı, Batmayan Gün, Son Menzil, Mesihpaşa İmamı) söz varlığı
Vocabulary in Samiha Ayverdi̇'s five work of art (İnsan ve Şeytan, Ateş Ağaci, Batmayan Gün, Son Menzi̇l, Mesihpaşa İmami)
MEVA APAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiYeni Türk Dili Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖKSÜZ
- Samiha Ayverdi'nin hikâye ve romanlarında kadın kahramanlar
Heroines in Samiha Ayverdi's fiction and novels
PINAR YURTSEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM YETİŞ
- Sâmiha Ayverdi'nin kurgu evreninde insanın içsel gelişimi ve dönüşümü
Human beings' inner development and transformation in Sâmiha Ayverdi's fictitive universe
YASEMİN ALPER
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAMİ TURAN
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN
- Samiha Ayverdi'nin romancılığı
Samiha Ayverdi's novelist
EMİNE GÖZDE ÖZGÜREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN