Neolitik dönemden Tunç Çağı'na kadar Anadolu'da sapan ve sapan taneleri
Sling and sling missiles in Anatolia from the Neolithic period to the Bronze Age
- Tez No: 925894
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ OZAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Arkeoloji Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1455
Özet
Sapan, Tarihöncesi dönemlerde mızrak, ok ve yayın dışında insanlar tarafından geliştirilen en eski silahlardan birisidir. MÖ 10000 yıllarına kadar Anadolu Kültürlerinde kullanımına ait izleri görülen sapanın varlığına dair en erken örnekler, taş kabartmalardaki betimlemelerden, duvar resimlerinden ve arkeolojik kazılarda ortaya çıkan sapan tanesi olarak tanımlanan yuvarlak şekilde biçimlendirilmiş taş ve kil objelerden gelmektedir. Anadolu'da Neolitik ve Kalkolitik Dönem kültürlerinde avcılık, hayvanların evcilleştirilmesi, ekin ve sürülerin korunması ve sürülerin yönlendirilmesinde kullanılan sapanın Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Dönemlerde çatışmalarda da kullanılmış olabileceğine dair işaretler bulunmaktadır. Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Dönem toplulukları tekstil teknolojisindeki gelişmelerle daha esnek ve hafif sapanlar yapmışlar, pişirme teknolojisindeki yeniliklerle daha dayanıklı, aerodinamik açıdan daha hızlı ve çok daha uzak mesafelere ulaşabilen farklı tiplerdeki kil sapan tanelerini üretmişlerdir. Söz konusu toplulukların meydana getirdikleri gelişkin sapan teknolojisi aynı zamanda Tunç ve Demir Çağları ve günümüzde bile kullanılan sapanın kökenini oluşturmuş ve uzman sapan atıcılarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Sapan, Geç Kalkolitik Dönem ve sonrasında Tunç Çağı'ndaki devletleşme süreci ile birlikte Yakındoğu'da merkezi otoritelerin askeri envanterine girmiş ve sapan atıcısı birliklerinde kullanılmıştır. Tunç ve Demir Çağı'nda çoğunlukla kuşatma savaşlarında kullanılan sapan, gönüllü veya paralı askerlerden oluşan piyade birlikleri tarafından kullanılmış ve geç dönemlerde ise atlı birliklere de entegre edilmiştir. Sapan atıcıları, sapanda kullandıkları farklı atış teknikleri ve stratejiler sayesinde dönemin okçularından çok daha etkili olmuş, kritik savaşların kazanılmasında önemli rol oynamışlardır.
Özet (Çeviri)
The sling is one of the oldest weapons developed by humans in prehistoric times, alongside the spear, bow, and arrow. Traces of its use in Anatolian cultures can be observed as early as 10,000 BCE. The earliest evidence of the sling's existence comes from depictions in stone reliefs, wall paintings, and archaeological finds, specifically round-shaped stone and clay objects identified as sling missiles. In Neolithic and Chalcolithic cultures of Anatolia, the sling was used for hunting, domestication of animals, protecting crops and livestock, and herding. Additionally, there are indications that slings may have been used in conflicts during the Late Neolithic and Early Chalcolithic periods. Late Neolithic and Early Chalcolithic communities developed more flexible and lightweight slings due to advancements in textile technology. Innovations in firing techniques also allowed them to produce more durable and aerodynamically efficient clay sling missiles that could travel faster and reach greater distances. This advanced sling technology laid the foundation for the slings used in the Bronze and Iron Ages and even in modern times, leading to the emergence of expert slingers. During the Late Chalcolithic period and beyond, with the process of state formation in the Bronze Age, the sling became part of the military inventory of centralized authorities in the Near East and was used in specialized slinger units. In the Bronze and Iron Ages, slings were primarily employed in siege warfare by infantry units composed of volunteers or mercenaries and were later integrated into cavalry forces. Due to their mastery of various throwing techniques and strategies, slingers were often more effective than archers of their time and played a crucial role in securing victories in key battles.
Benzer Tezler
- Larisa'daki (Aiolis) antik taş ocaklarında yöntem ve sürece ilişkin tespitler
Observations on the method and process of the ancient quarries in Larisa (Aiolis)
GİZEM MATER
Doktora
Türkçe
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT TURGUT SANER
- Bolvadin Üçhöyük yüzey araştırmalarında tespit edilen sürtme taş endüstrisine ait öğütme aletleri
Grinding tools belonging to the ground stone industry founded during the Bolvadin Üçhöyük survey
İSMET GÖKALP
- Batı Anadolu'nun M.Ö. III. ve II. Bin'e ait pişmiş toprak figürinleri
Die Terrakottafiguren von III. und II. jahrtausend vor ohr. in west Anatolian
E. ÖZLEM SÖZEN
- Doğu Anadolu ve Kafkasya'daki son Tunç Çağı Erken Demir Çağı dikilitaşları
Obeliks, tombstone eastern Anatolia and Caucasus Late Bronze Period-Early Iron Period
DENİZ MELTEM DAŞDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN LAFLI
- Anadolu Erken Tunç Çağı topluluklarında popülasyon tarihinin diş morfolojisi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of population history in dental morphology in Early Bronze Age Anatolia
DEMET DELİBAŞ
Doktora
Türkçe
2025
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ SELİM ERDAL