Kestane kabağında (Cucurbita maxima Duch.) sel baskını stresi şartlarında ortaya çıkan fizyolojik ve biyokimyasal değişimlerin incelenmesi
Investigation of physiological and biochemical changes in chestnut squash (Cucurbita maxima Duch.) under waterlogging stress conditions
- Tez No: 926016
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER BEYHAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ NECİBE KAYAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 59
Özet
İklim değişikliği kaynaklı sel baskınları, bitki büyümesi ve gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olup verimi önemli ölçüde etkileyen abiyotik bir stres faktörüdür. Günümüzde sel baskını stresinin olumsuz etkisinden sakınmak için tolerant tür veya çeşitlerin yetiştiricilikte kullanılması en önemli stratejilerden birisidir. Bu çalışmada, kestane kabağında yapay şekilde oluşturulan on beş günlük sel baskını stresinin, ticari olarak yetiştiriciliği yapılan Arıcan-97 ve Ballıkız çeşitlerinin, agronomik, fizyolojik ve biyokimyasal değişimleri üzerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma tesadüf parselleri deneme desenine göre, bir tam sulama konusu ve bir stres konusu (sel baskını stresi) olmak üzere iki sulama konusundan oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, sel baskını stresi bitki büyüme parametrelerinde ciddi kayıplara neden olmuştur. Bu parametreler üzerindeki farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Fizyolojik analizlerde, sel baskını stresinin antioksidan enzim aktivitelerini artırdığı ve bu değişimlerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Katalaz (CAT) enzimi, Arıcan-97 çeşidinde %525.4, Ballıkız çeşidinde ise %322.5 oranında artış göstermiştir. Süperoksit dismutaz (SOD) ve peroksidaz (POD) aktivitelerinde de anlamlı artışlar gözlenmiştir. Buna karşılık, toplam klorofil içeriği sel baskını grubunda azalmış ve bu azalma istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sel baskını stresine maruz kalan bitkilerde yaprak oransal su içeriği (YOSİ), prolin birikimi ve malondialdehit (MDA) seviyelerinde artışlar gözlenmiştir. MDA ve hidrojen peroksit (H₂O₂) içeriklerinde ise 10. günde en yüksek değerler ölçülmüştür. Bu parametrelerde sel baskını grubundaki artışlar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Kestane kabağında sel stresinde farklı hasat dönemlerinde elde edilen sonuçlar temel bileşenler analizine (PCA) tabi tutulmuştur. Bileşenler göz önüne alındığında ilk beş bileşen çalışmanın % 87.060'ını açıklamıştır. Analiz sonucunda, ilk bileşen çalışmanın %33.40'ünü, İkinci bileşen çalışmanın %24.288'sini, üçüncü bileşen %12.33'ünü açıklamıştır. Ballıkız ve Arıcan-97'de farklı hasat zamanı taşkın stresi önemli kayıplara neden olmuş olup, Ballıkız ve Arıcan-97'nin taşkın stresine duyarlı olduğunu göstermektedir. Bu nedenle Ballıkız ve Arıcan-97 yetiştirilen tarlalarda yükselen su seviyesine dikkat edilmesi ve çukur arazilerde kabak yetiştirilmemesi verim ve kalite kayıplarının önlenmesinde önemli rol oynayacaktır
Özet (Çeviri)
Floods caused by climate change are a significant abiotic stress factor affecting plant growth and development, risling in substantial yield losses. One of the most crucial strategies to mitigate the adverse effects of flood stress today is to cultivate tolerant species or varieties. In this study, the effects of 15 days of artificially induced flood stress on the agronomic, physiological, and biochemical changes in two commercially cultivated pumpkin varieties, Arıcan-97 and Ballıkız, were investigated. The study was conducted using a randomized plot design with two irrigation treatments: a full irrigation treatment and a stress treatment (flood stress). According to the results, flood stress caused severe losses in plant growth parameters, and the differences observed in these parameters were statistically significant. Physiological analyses revealed that flood stress increased antioxidant enzyme activities, and these changes were also statistically significant. The catalase (CAT) enzyme activity increased by 525.4% in the Arıcan-97 variety and by 322.5% in the Ballıkız variety. Significant increases were also observed in superoxide dismutase (SOD) and peroxidase (POD) activities. Conversely, total chlorophyll content decreased under the flood stress treatment, and this decrease was statistically significant. Plants exposed to flood stress showed increases in leaf relative water content (RWC), proline accumulation, and malondialdehyde (MDA) levels. The highest levels of MDA and hydrogen peroxide (H₂O₂) were measured on the 10th day. These increases in the flood stress group were found to be statistically significant. The results obtained from different harvest periods under flood stress in pumpkins were subjected to principal component analysis (PCA). The first five components explained 87.060% of the study's variability. The first component accounted for 33.40%, the second component for 24.288%, and the third component for 12.33% of the variation in the data. Flood stress at different harvest times caused significant losses in both Ballıkız and Arıcan-97, indicating that these varieties are sensitive to flood stress. Therefore, in fields where Ballıkız and Arıcan-97 are cultivated, attention should be paid to rising water levels, and pumpkin cultivation should be avoided in low-lying areas to prevent yield and quality losses.
Benzer Tezler
- Kestane kabağında (Cucurbita maxima Duch.) kısmi kök kuruluğu ve su stresine bağlı verim ve kalite değişimlerinin belirlenmesi
Determination of yield and quality changes in winter squash (Cucurbita maxima Duch.) depend on partial rootzone drying and water stress
MEHMET MURAT CÖMERT
Doktora
Türkçe
2020
ZiraatTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBiyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEKİN ÖZTEKİN
- Kestane kabağında (Cucurbita maxima L.) hasat sonrası meyve içinde depolamanın tohum kalitesine etkisi
Seed quality of winter squash (Cucurbita maxima L.) keept inside fruit after harvest
KUDRET ERASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ZiraatAnkara ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DEMİR
- Arıcan 97 kestane kabağının (Cucurbita maxima) Harran ovası koşullarında adaptasyonunun belirlenmesi
Determination of adaptability of arican 97 pumpkin cultivar (Cucurbita maxima)to Harran plain conditions
ŞEHNAZ ÇAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ZiraatHarran ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAY ÇÖMLEKÇİOĞLU
- Süs bitkisi potansiyeline sahip kabak genotiplerinin morfolojik ve moleküler özelliklerinin karakterizasyonu
Morphological and molecular characterization of pumpkin genotypes with potential as ornamental plants
SADİ ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SITKI ERMİŞ
- Şeker mısır-kestane kabağı birlikte yetiştiriciliğinde değişik ekim düzenlemelerinin verim ve kalite üzerine etkileri
The effects of different sowing arrangements on yield and quality in sugar corn-winter squash intercropping
ALİ CAN AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSUN PEKŞEN