Yaşantısal kaçınma ve psikolojik uyumsuzluk ile sporcu tükenmişliği arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlığın aracı rolünün karma yöntemle incelenmesi
Investigation of the mediatory role of psychological resilience in the relationship between experiental avoidance and psychological maladjustment and athlete burnout using a mixed method
- Tez No: 926699
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN TOZOĞLU, PROF. DR. İSMAİL SEÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Spor, Psychology, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Amaç: Bu araştırmada, Yaşantısal Kaçınma (YK) ve Psikolojik Uyumsuzluk (PU) ile Sporcu Tükenmişliği (ST) arasındaki ilişkide Psikolojik Sağlamlığın (PS) aracılık rolünü belirlemek ve bu süreçte dolaylı etkilerin gücünü ortaya koymak amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma karma yöntem yaklaşımıyla gerçekleştirilmiştir. Nicel boyutta, SPSS ve PROCESS makrosu kullanılarak yapılandırılmış eşitlik modellemesi (YEM) ile veri analizi yapılmıştır. Nitel boyutta ise yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma örneklemini Türkiye'deki üniversite öğrencisi olan lisanslı sporcular oluşturmuş, nicel boyut için 851, nitel boyut için ise 22 katılımcıdan veri toplanmıştır. Bulgular: Nicel verilerin analizi neticesinde YK'nın ST üzerindeki doğrudan etkisi anlamlı bulunmuş, bu ilişkiye PS aracılık etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Nitel verilerin analizi neticesinde ise YK-ST ilişkisinde anlamlı ilişkiye bulunmuş, PS'nin bu ilişkiye aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. PU ile ST arasındaki ilişkide ise nicel verilerin analizi sonucunda anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. PU-ST arasındaki ilişkiye PS'nin aracılık ettiği görülmüştür. Nitel verilerde ise bu ilişkiyi destekleyecek şekilde paralel bulgulara ulaşılmıştır. Sonuç: YK'nın ST üzerindeki doğrudan etkisinin nicel verilerle anlamlı olduğunu, ancak PS'nin bu ilişkide aracılık etmediğini ortaya koymaktadır. Nitel veriler ise benzer bir şekilde YK ve ST arasındaki ilişkiye işaret etmiş, ancak PS'nin aracılık etkisini doğrulamıştır. PU ve ST arasındaki ilişkide ise hem nicel hem de nitel veriler, anlamlı bir ilişki olduğunu ve PS'nin bu ilişkiye aracılık ettiğini göstermektedir. Genel olarak, çalışmanın bulguları, YK'nın ST üzerindeki etkisinin doğrudan, PU ve ST arasındaki ilişkinin ise PS aracılığıyla şekillendiğini ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, konuya dair literatüre önemli katkılar sağlamış ve PS'nin rolünün daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study aimed to determine the mediating role of Psychological Resilience (PR) in the relationship between Experiential Avoidance (EA), Psychological Maladjustment (PM) and Athlete Burnout (AB) and to reveal the strength of indirect effects in this process. Method: The research employed a mixed-methods approach. In the quantitative phase, Structural Equation Modeling (SEM) was conducted using SPSS and PROCESS macro for data analysis. In the qualitative phase, data obtained from semi-structured interviews were analyzed through content analysis. The study sample consisted of licensed student-athletes in Turkey, with 851 participants in the quantitative phase and 22 participants in the qualitative phase. Findings: As a result of the analysis of quantitative data, the direct effect of EA on AB was found to be significant, and it was concluded that PS did not mediate this relationship. As a result of the analysis of qualitative data, a significant relationship was found in the EA-AB relationship, and it was concluded that PR mediated this relationship. As a result of the analysis of quantitative data, it was concluded that there was a significant relationship between PU and AB. It was seen that PS mediated the relationship between PM and AB. In the qualitative data, parallel findings were obtained to support this relationship. Result: The quantitative data show that the direct effect of EA on AB is significant, but PR does not mediate this relationship. Qualitative data similarly pointed to a relationship between EA and AB, but confirmed the mediating effect of PS. In the relationship between PU and AB, both quantitative and qualitative data show that there is a significant relationship and that PS mediates this relationship. In general, the findings of the study reveal that the effect of EA on AB is direct, while the relationship between PM and AB is shaped through PR. These results have made significant contributions to the literature on the subject and indicate that the role of PS should be examined in more depth.
Benzer Tezler
- Evliliğinde sorun yaşayan bireylerin bağlanma stilleri ve erken dönem uyumsuz şemalarının incelenmesi
An investigation into attachment styles and early maladaptive schemas of the individuals who have marital problems
FİKRİYE ALKIM ARI
Doktora
Türkçe
2015
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarında ve toplum üzerinde yarattığı travma, stres, kaygı ve depresif belirtilerin çocukluk çağı travmaları ile ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship of trauma, stress, anxiety, depressive symptoms created by the COVID-19 pandemic on healthcare professionals and society and childhood trauma
HÜMEYRA ÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİMA ELİF ERGÜNEY OKUMUŞ
- Bağlanma stilleri ve kişilik özelliklerinin evlilik uyumu üzerindeki etkilerinin araştırılması
Examination of relationship among marital adjustment, attachment styles and personality traits
MERVE DUMLUPINAR ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPER EVRENSEL
- Üniversite örnekleminde travma sonrası bilişler ile intihar olasılığı arasındaki ilişki
The relationship between the possibility of suicide and post traumatuc cognitions in universty students
GURBET ÇAKIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜZİN MUKADDES SEVİNÇER
- Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde yaşantısal kaçınma, duygusal şemalar ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between experiential avoidance, emotional schemas and death anxiety in parents with a disabled child
HATİCE KÜBRA GEÇİT
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHİN KESİCİ