Cezayir Eyâleti'nde ticari ve askeri faaliyetler (1750-1830)
Commercial and military activities in the province of Algiers (1750-1830)
- Tez No: 929178
- Danışmanlar: PROF. DR. SIDDIK ÇALIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Cezayir Eyâleti, Osmanlı Devleti, Ticaret, Askeri Mühimmat, Province of Algiers, Ottoman Empire, Trade, Military Ammunition
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 340
Özet
Bu çalışmamızda, Osmanlı himayesi altındaki Cezayir Eyâletinin 1750-1830 dönemi boyunca süregelen ticarî ve askerî faaliyetlerin, ulaşabildiğimiz kaynakların el verdiği ölçüde ayrıntılı bir incelemesi ele alınmaktadır. Çalışma, arşiv belgelerine, konsolosluk raporlarına, konuyla ilgili tarihi metinlere, Akdeniz' bölgesi ve çevresinde yaygın dillerde yer alan dönemin yazılı kaynaklarına dayanarak hazırlandı. Bu çerçevede Osmanlı Türkçesi, Arapça, Fransızca ve İngilizce dillerindeki tez konusuyla ilgili ulaşılabilen eserler tarandı. Bu çalışma konusu belirlenirken, Osmanlı merkezi idârenin Cezayir Eyâleti ile olan ticarî münasebetlerinin herhangi bir çalışmada detaylı ve derinlemesine ele alınmadığı ve dolayısıyla akademik incelemeye muhtaç bir çalışma alanı olduğu hususu göz önünde bulundurulmuştur. Ticaret hacmi ve mâlî işlemlerle ilgili konuları incelemek, mümkün olduğunca doğru ve kapsamlı ekonomik istatistiklere sahip olmayı gerektirir. Bu nedenle, daha önceki çalışmalarda kullanılmamış arşiv kaynaklarına ulaşmaya çalıştık. Çalışmamızda, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Cezayir Cumhuriyeti Ulusal Arşivleri, Cezayir Eyâleti Arşivleri Başkanlığı ve Cezayir Milli Kütüphaneleri Genel Müdürlüğü'nün bünyesinde bulunan arşiv kaynakları kullanılmıştır. Çalışma Giriş bölümü hariç, Osmanlı merkezi idârenin Cezayir Eyâleti ile olan genel, ticarî ve askerî ilişkileri ayrı başlıklar halinde ele alan üç bölümden müteşekkildir. Giriş bölümünde, Osmanlı devletinin beylerbeyilik sisteminin temelleri ve bu sistemin Cezayir beylerbeyiliğinin üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca, Cezayir beylerbeyiliğin Osmanlı devletine bağlanma süreci ve bu bağlamda oluşturulan idârî, ekonomik ve askerî yapılar üzerine genel bilgiler sunulmuştur. Birinci bölümde, Cezayir beylerbeyiliğinin idârî, askerî, ekonomik ve dinî boyutları ele alınmıştır. Bu çerçevede idârî boyut ele alınırken, Osmanlı devletinin Cezayir beylerbeyiliği üzerindeki yönetim yapısı, beylik sistemi ve yerel yöneticilerin tayin edilme süreçleri incelenmiştir. Ayrıca, merkezî otoritenin Cezayir üzerindeki etkisi ve yerel yönetimle olan etkileşimleri değerlendirilmiştir. Askerî açıdan, Osmanlı devletinin Cezayir'deki askeri varlığı, donanma faaliyetleri, korsanlık olaylarının askerî ve stratejik etkileri, beylerbeyiliğin Osmanlı savunma sistemindeki rolü ve yerel askerî güçlerin Osmanlı ordusuyla olan koordinasyonu ele alınmıştır. Ekonomik yönüyle de Cezayir'in Osmanlı devleti içindeki ticarî konumu, bu dönemde gerçekleştirilen mal ve ürün değişimleri, ticaret yolları, limanların önemi ve Cezayir'in ana ticaret ortakları detaylı şekilde analiz edilmiştir. Ayrıca, temin ve tedarik dengesiyle birlikte yerel ekonomiye dair veriler de tartışılmıştır. Dinî boyutu itibariyle, Osmanlı devletinin Cezayir üzerindeki dinî etkileri, Cezayir'deki İslam anlayışı, ulemâ sınıfının rolü ve Osmanlı devletinin dinî politikalarının bölgedeki yansımaları ele alınmıştır. İkinci bölümde, başta Osmanlı payihathtı merkezi olmak üzere, geniş Osmanlı coğrafyasındaki ticari merkezlerin, Cezayir Eyâleti ile ticarî ilişkilerinin boyutu ele alınmıştır. Bu kapsamda, Cezayir'in Osmanlı devleti içindeki ticarî konumu, bu dönemde gerçekleştirilen mal ve ürün değişimleri, ticaret yolları ve kullanılan limanların stratejik önemi incelenmiştir. Ayrıca, Cezayir'in ana ticaret ortakları, tedarik ettiği ürünler ve temininde önemli rol oynayan unsurlar detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu bölümde, Osmanlı arşiv belgelerinden ve diğer tarihi kaynaklardan elde edilen veriler ışığında, ticarî ilişkilerin dinamik yapısı değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ayrıca şu temel konular ele alınmıştır. Osmanlı devleti ile Cezayir Eyâleti arasındaki ticarî ilişkiler değerlendirilmiş ve bu malzemelerin finansmanı konusundaki yöntemler incelenmiştir. Lojistik ve nakliye açısından, Osmanlı devletinin sair bölgelerinden alınan malzemelerin Cezayir'e taşınmasında kullanılan lojistik yöntemler, gemilerle yapılan sevkiyatlar ve bu sevkiyatlarda limanların rolü detaylandırılmıştır. Üçüncü bölümde, Osmanlı merkezi idaresi ile Cezayir Eyâleti arasındaki askerî ilişkilerin bir diğer önemli boyutu olan askerî mühimmatların tedarik süreçleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu bağlamda Cezayir Eyâletinin, Osmanlı merkezi idâreden temin ettiği askerî malzemeler incelenmiştir. Özellikle kirpas, ham demir, kereste, barut ve diğer askerî mühimmat türlerinin tedarik süreçleri ve bu malzemelerin Cezayir ordusundaki kullanım alanları araştırılmıştır. Tedarik zinciri ve koordinasyon süreçlerinde, askerî mühimmâtın farklı Osmanlı merkezlerinden Cezayir Eyâletine ulaştırılması sürecindeki bürokratik işlemler, taşımacılıkla ilgili karşılaşılan zorluklar ve bu süreçteki yerel aktörlerin rolleri analiz edilmiştir. Bu bölümde, arşiv belgeleri ışığında askerî malzeme tedarikinin, Osmanlı merkezi idâre ile Cezayir Eyâlet yönetimi ilişkilerindeki stratejik önemi ortaya konularak, askerî güç dengesine olan etkisi kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, a serious and detailed examination of the ongoing Commercial and Military Activities of the Province of Algiers under Ottoman protection during the period of 1750-1830 is undertaken. The study is based on archival documents, consular reports, historical texts, and works in the influential languages of the Mediterranean region and its surroundings. Works in Ottoman Turkish, Arabic, French, and English have been evaluated. This is because no previous study has provided a complete or in-depth perspective on the foreign trade volume of the Province of Algiers within the Ottoman State framework. Examining trade volume and financial transactions requires having the most accurate and comprehensive economic statistics possible. Therefore, we aimed to invest in archival sources that had not been used in previous studies. For the completion of this thesis, archival sources from the Ottoman Archives of the Presidency of the Republic of Turkey State Archives (BOA), the National Archives of the Republic of Algeria, the Directorate of Algerian State Archives, and the General Directorate of Algerian National Libraries were utilized, with the necessary permissions obtained for the reviewed works. The study consists of three main sections, excluding the introduction: Ottoman- Algerian Relations, Trade, and Military Relations. In the introduction, the foundations of the Ottoman Empire's Beylerbeyilik (Province) System and its effects on the Province of Algeria are examined in detail. This section also provides general information on the process of Algeria's incorporation into the Ottoman Empire and the administrative, economic, and military structures established within this framework. In the first section, the administrative, military, economic, and religious dimensions of Ottoman-Algerian relations are examined. Within this scope: Administrative Dimension: The governance structure of the Ottoman Empire over the Province of Algeria, the Beylik system, and the appointment processes of local administrators are analyzed. Additionally, the influence of central authority on Algeria and its interactions with local administration are evaluated. Military Dimension: The Ottoman military presence in Algeria, naval activities, the military and strategic impact of piracy incidents, the province's role in the Ottoman defense system, and the coordination between local military forces and the Ottoman army are discussed. Economic Dimension: Algeria's commercial position within the Ottoman Empire, the exchange of goods and products during this period, trade routes, the importance of ports, and Algeria's key trade partners are analyzed in detail. Additionally, the balance of imports and exports, along with data on the local economy, is also examined. Religious Dimension: The Ottoman Empire's religious influence on Algeria, the understanding of İslam in Algeria, the role of the ulemâ (İslamic scholars), and the reflections of Ottoman religious policies in the region are explored. The second section also covers the following topics: Economic Aspect of Supply Procurement: The impact of trade relations between the Ottoman Empire and the Algerian Province on the supply of military materials is evaluated, and the financing methods for these materials are examined. Logistics and Transportation: The logistical methods used for transporting materials acquired from the Ottoman Empire to Algeria, shipments made by ships, and the role of ports are detailed. Supply Chain and Coordination: The bureaucratic processes involved in delivering military materials from the Ottoman central administration to Algeria, challenges encountered in transportation, and the roles of local actors in this process are analyzed. Based on archival documents, this section highlights the strategic importance of military material procurement in Ottoman-Algerian relations and comprehensively examines its impact on the balance of military power. In the third section, the procurement processes of military supplies, which constitute another crucial aspect of Ottoman-Algerian military relations, are examined in detail. In this context: Military Supplies Purchased from the Ottoman Empire: The military materials acquired by the Algerian Province from the Ottoman Empire are analyzed. Procurement Processes: The supply processes of key materials such as kirpas (coarse cloth), hame demir (raw iron), timber, gunpowder, and other types of military ammunition are investigated. Usage in the Algerian Army: The role and applications of these materials within the Algerian military forces are explored.
Benzer Tezler
- Serological investigation of peste des petits ruminants in lambs in Iraq-Kirkuk region
Irak–Kerkük bölgesinde kuzularda küçük ruminant vebası (pestedes petits ruminants ppr)'ın seroprevalansı
SARWAT KHORSHED RAHEEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sağlık YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KOZAT
- Cezâyir-i Bahr-i Sefid Vilâyeti'nde eğitim kurumları (1876-1909)
Educational institutions in the province of Cezâyir-i Bahr-i Sefid (1876-1909)
RAMAZAN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİF KORKMAZ
- 16. ve 17. Yüzyıllarda Osmanlılarda Derya Beyliği (1534-1701)
Ottoman Derya Beys (Sea Lords) in the 16th and 17th Centuries (1534-1701)
EMEL SOYER KOLÇAK
- Osmanlı Garp Ocaklarından Trablusgarp eyaleti: Karamanlılar Dönemi (1711-1835)
The eyalet of Tripolitania among the Ottoman Western Odjacks (Garp Ocakları): Karamanlis Period (1711-1835)
ABDULLAH ERDEM TAŞ
Doktora
Türkçe
2016
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN GEMİCİ