Urartu'da yazı taşıyıcıları
Urartian writing bearers
- Tez No: 929931
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASİN TOPALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
MÖ 9. ile 6. yüzyıllar arasında Doğu Anadolu, Kuzey Mezopotamya ve Ermenistan'ı kapsayan bölgede gelişen Urartu uygarlığı, özgün dili, kültürü ve sanat anlayışıyla dikkat çeker. Bu uygarlığın toplum yapısı, dini, mimarisi ve yönetimiyle ilgili bilgiler büyük ölçüde günümüze ulaşan yazıtlardan edinilmektedir. Bu çalışmada, Urartu yazıtları yazıldıkları malzemeler yani“yazıt taşıyıcıları”açısından ele alınmış ve konuyla ilgili arkeoloji, jeoloji, coğrafya, sosyoloji ve filoloji gibi disiplinlerden yararlanılmıştır. Yazıtların yazıldığı malzemeler üç ana grupta toplanmıştır: kaya, metal ve kil, bazalt, andezit, bronz, demir ve kil gibi malzemelerin kullanımı hem teknik hem de sanatsal tercihler bakımından değerlendirilmiştir. Araştırma, Urartuların teknolojik gelişmişliğini, estetik anlayışını ve çevreleriyle kurdukları ilişkileri anlamaya katkı sunmayı amaçlamaktadır. Arkeolojik bulgular, tarihî metinler ve malzeme analizlerine dayanan bu disiplinler arası çalışma, Urartu yazıtlarındaki fiziksel ve sembolik unsurları kapsamlı biçimde incelemekte; böylece Urartu kültürünün daha geniş tarihsel ve arkeolojik bağlamda daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Bu çalışma öncelikle Urartu devletinin kuruluşundan yıkılışına kadar olan coğrafyası, siyasi tarihi ana hatlarıyla ele alınmaya çalışılmıştır. Komşu devletleri ile ilişkileri ve bu ilişkilerde Urartu devleti yeri değerlendirilmiştir. Urartu devleti başlığının altında, alt başlık olarak Urartu devletinin coğrafyası incelenmiştir. Urartu coğrafyasının devletinin oluşumuna ve çalışma konumuzu oluşturan yazıt taşıyıcılarının belirlenmesinde etkisi de ele alınmaya çalışılmıştır. İnanç sistemleri, dilleri, madenciliği ve seramiği de ele alınan konular arasındadır. Urartu'nun inanç sistemi ve dili, yazılı belgelerde kullanılan malzemelerin kültürel bağlamını anlamak açısından ele alınmıştır. Yazılı belgelerde kullanılan malzemeler taş, metal ve kil olmak üzere üç ana kategori altında incelenmiştir. Kayaçlar; bazalt, kumtaşı, kalker, andezit ve kireçtaşı gibi farklı kayaç türlerinin yazıtlarda kullanımları, malzemelerin fiziksel özellikleri ve dayanıklılığı değerlendirilmiştir. Bu kayaçların yazıtların uzun ömürlülüğü ve okunabilirliği üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Tunç, demir ve bakır gibi metallerin kullanımı, işlenebilirliği ve estetik özellikleri açısından değerlendirilmiştir. Metallerin yazıtların süslemelerinde ve işaretlemelerinde nasıl kullanıldığı açıklanmıştır. Kil tabletlerin Urartu yazıtlarındaki rolü, bu malzemelerin işlenebilirliği ve yazıların taşıdığı bilgilerin korunması açısından detaylandırılmıştır. Kil tabletlerin hem resmî belgelerde hem de günlük kullanımlarda nasıl bir yere sahip olduğuna dair bilgiler sunulmuştur. Sonuç olarak, Urartu yazıtlarında tercih edilen malzemeler, bu uygarlığın yazılı iletişim biçimini ve estetik anlayışını yansıtmaktadır. Çalışma, söz konusu malzemelerin tarihsel ve kültürel bağlamda anlamlandırılmasına katkı sağlamayı hedeflemekte; Urartu'nun yazılı mirasının daha bütüncül bir yaklaşımla anlaşılmasına zemin hazırlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The Urartian civilization, which developed between the 9th and 6th centuries BC in the region covering Eastern Anatolia, Northern Mesopotamia, and Armenia, stands out with its unique language, culture, and understanding of art. Information about this civilization's social structure, religion, architecture, and administration is largely obtained from the surviving inscriptions. In this study, Urartian inscriptions are analyzed in terms of the materials on which they were written, i.e.,“inscription carriers,”and disciplines such as archaeology, geology, geography, sociology, and philology are utilized. The materials on which the inscriptions were written are categorized into three main groups: rock, metal, and clay. Materials such as basalt, andesite, bronze, iron, and clay are evaluated in terms of technical and artistic preferences. The research aims to contribute to the understanding of the Urartian's technological sophistication, their aesthetic sense, and their relations with their environment. Based on archaeological findings, historical texts, and material analysis, this interdisciplinary study comprehensively examines Urartian inscriptions' physical and symbolic elements, thus contributing to a better understanding of Urartian culture in a broader historical and archaeological context. This study firstly attempts to outline the geography and political history of the Urartian state from its foundation to its collapse. Relations with neighboring states and the place of the Urartian state in these relations are evaluated. Under the Urartu state title, the Urartu state's geography was examined as a sub-heading. The impact of the geography of Urartu on the formation of the Urartian state and the determination of the inscription carriers that constitute our subject of study have also been discussed. Belief systems, languages, mining, and ceramics are also among the topics covered. Urartu's belief system and language are discussed to understand the cultural context of the materials used in written documents. The materials used in written documents are analyzed under three main categories: stone, metal, and clay. Rocks: Using different rock types such as basalt, sandstone, limestone, andesite, and andesite in inscriptions, the physical properties and durability of the materials were evaluated. The effects of these rocks on the longevity and legibility of inscriptions are discussed. Metals such as bronze, iron, and copper were evaluated regarding their workability and aesthetic properties. The use of metals in the decoration and marking of inscriptions is explained. The role of clay tablets in Urartian inscriptions is detailed in terms of the workability of these materials and the preservation of the information carried by the inscriptions. Information on clay tablets' role in official documents and daily use is presented. In conclusion, the materials preferred in Urartian inscriptions reflect this civilization's written communication style and aesthetic understanding. The study aims to contribute to interpreting these materials in historical and cultural contexts and paves the way for a more holistic understanding of Urartu's written heritage.
Benzer Tezler
- Çivi yazılı belgeler ışığında Urartu dilinin yapısal özellikleri
In the light of cuneiform inscriptions features of Urartian language
ORHAN VAROL
- Sözdizim ve biçimbilim açısından Urartu dili
The Morpho-syntax of Urartian language
ERTAN KUŞÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA SARICA
- Avrupa'da seramik çalıştay yapan atölyelerin günümüz seramik sanatına etkileri
Ceramic workshop, the effects of ceramic art workshops in Europe today
YASEMİN TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ZERRİN ERSOY BİLİR
- Çavuştepe Kalesi'nde işaretli seramikler
Marked ceramics at Çavustepe Castle
NURHAYAT ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU