Paleolitik Çağ buluntu yerlerinin tespitinde coğrafi bilgiden yararlanma: Edremit Körfezi örneği
Utilization of geographical information in the detection of paleolithic sites: The case of Edremit Gulf
- Tez No: 932182
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERKAY DİNÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Edremit Körfezi, Paleolitik, uygunluk, bulunabilirlik, coğrafya, Edremit Gulf, Paleolithic, suitability, availability, geography
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu çalışmada Edremit Körfezi ve çevresinin mevcut coğrafi özelliklerinden faydalanarak Paleolitik buluntu yerlerini tespit etmeye yönelik bir yöntem geliştirilip sınanmıştır. Yöntem uygunluk ve bulunabilirlik olmak üzere iki farklı modelleme üzerine kuruludur. Uygunluk modellemesinde volkanik arazi yapısıi, su kaynakları ve mağara varlığı olmak üzere üç değişken bulunmaktayken; bulunabilirlik modellemesinde ise eğim, yüzey görünürlüğü, insan etkisi ve alüvyon varlığı olmak üzere dört değişken bulunmaktadır. Çalışma sahasında 598 nokta UTM koordinat sistemiyle belirlenmiş ve yukarıda bahsedilen iki modeldeki değişkenlere göre puanlanmıştır. En yüksek puana sahip noktalar coğrafi açıdan uygunluk ve bulunabilirlik düzeyi en yüksek olan alanlar olmaktadır. Araştırma sahasında yapılan puanlama sonucunda uygun alanlar ve bulunabilir alanların yalnızca iki alanda birbirleriyle örtüştükleri gözükmektedir. Bu alanlar Behram-Babakale arasındaki volkanik saha ve Ayvalık şehir merkezinin etrafındaki alanlardır. Ovalık alanlar ise özellikle Edremit Ovası, hem uygunluk hem de bulunabilirlik açısından zayıf gözükmektedir. Onun dışında kalan alanlarda bulunabilir noktalar ile uygun noktalar farklılık göstermektedir. Bulunabilirlikle uygunluğun farklı bir örüntüye sahip olduğu gözükmektedir. Aynı zamanda bulunabilirlik modellemesi paleolitik buluntu yerlerinin tespitinde uygunluk modellemesinden daha isabetli çalışmaktadır. Uygunluk modellemesinde hem uygunluk düzeyi yüksek hem de buluntu olan noktaların sadece uygun noktalara oranı 9/82 = %10,976'dır. Bulunabilirlik modellemesinde ise hem bulunabilirlik düzeyi yüksek hem de buluntu olan noktaların sadece bulunabilir olan noktalara oranı 9/42 = %21,429'dır. Sonuç olarak iki model karşılaştırıldığında bulunabilirlik modelinin Paleolitik buluntu yerlerinin tespitinde daha avantajlı bir model olduğu dikakt çekmektedir. Bulunabilirlik modellemesinin çalışma sahası özelinde çalıştığını söyleyebiliriz. Bölgede Paleolitik buluntu tespitinde bulunabilirlik modellemesinin uygunluk modellemesine göre daha iyi çalışmasındaki temel sebebin güncel coğrafi özellikler olduğu gözükmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, a method for detecting Paleolithic findspots was developed and tested by utilizing the current geographical features of Edremit Gulf and its surroundings. The method is based on two different models: availability and suitability. Suitability modeling includes three variables: volcanic terrain, water resources and presence of caves, while availability modeling includes four variables: slope, surface visibility, human impact and presence of alluvium. In the study area, 598 points were identified with UTM coordinate system and scored according to the variables in the two models mentioned above. The points with the highest score are the areas with the highest level of suitability and availability in terms of geography. As a result of the scoring made in the research area, it is seen that suitable areas and available areas overlap each other in only two areas. These areas are the volcanic areas between Behram-Babakale and the areas around Ayvalık city center. As for the lowland areas, especially Edremit Plain seems to be weak in terms of both suitability and availability. In the remaining areas, availability and suitability differ. Availability and suitability seem to have a different pattern. At the same time, availability modeling works more accurately than suitability modeling in the identification of Paleolithic sites. In the suitability modeling, the ratio of both high suitability and findable points to only suitable points is 9/82 = %10,976. In the availability modeling, the ratio of points with both high levels of availability and finds to points that are only available is 9/42 = 21,429%. As a result, when the two models are compared, it is noteworthy that the availability model is a more advantageous model in the detection of Paleolithic finds. We can say that the availability modeling works specifically for the study area. The main reason why the availability modeling works better than the suitability modeling in the detection of Paleolithic finds in the region seems to be the current geographical features.
Benzer Tezler
- Paleolitik Çağ'da Güneybatı Marmara
The Paleolithic of Southwestern Marmara Region
ÖZGE BİROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA YILDIRIM BALCI
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKAY DİNÇER
- Gaziantep ve çevresi paleolitik kültür dönemi yerleşim alanları ve buluntularının analizi
Paleolithic cultural era settlement areas on Gaziantep and ıts around and analysis of excavations
GÜVEN KAÇMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
ArkeolojiMustafa Kemal ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEVDET MERİH EREK
- Gaziantep Üniversitesi 002 numaralı Paleolitik Çağ buluntu yeri (GAÜN-002) yontmataşlarının teknolojik ve tipolojik analizi
Technological and typological analysis of Gaziantep University No: 002 Palaeolithic Age chipped stones locality
YUNUS EMRE SEVİNDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiGaziantep ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL BAYKARA
- Hayrabolu Hacıllı Tek Höyük Tümülüsü buluntuları
The Findings of Hayrabolu Hacıllı Tek Höyük Tumulus
AYŞE ERDOĞDU AYGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVDET BAYBURTLUOĞLU
- Uçurtma Alanı ve Hırbe Helale paleolitik çağ endüstrisi, Mardin, Türkiye
Uçurtma Alanı and Hırbe Helale paleolithic age industry, Mardin, Türkiye
MEHMET HATİP AKSİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ArkeolojiGaziantep ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL BAYKARA