Mütevâtir kıraatlerde tenkit olgusu (Hicrî ilk dört asır)
The phenomena of criticism in the mutawatir qiraat (The first four centuries of the Hijri)
- Tez No: 933496
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAHATTİN ÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Bu çalışma, hicrî ilk dört asır boyunca kıraat ilmi sahasında gelişen tenkit olgusunu mütevâtir kıraatler özelinde derinlemesine ele almaktadır. Kur'ân-ı Kerîm'in yedi harf üzere indirilişi, farklı lehçelere ve telaffuz biçimlerine dayalı kıraat çeşitliliğinin oluşmasına zemin hazırlamış; bu çeşitlilik zaman içinde âlimlerin dikkatini çekmiş ve bazı kıraatlerin kabulü veya reddi konusunda farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, kıraatlerin tenkit edilme nedenleri ve bu eleştiriler karşısında kıraat âlimlerinin tutumu titizlikle analiz edilmektedir. Araştırma iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, kıraatlerde tenkit kavramının lügat ve ıstılâhî anlamı incelenmekte; tenkit sürecinin doğuşuna etki eden unsurlar arasında yedi harf meselesi, arza-i ahîre, mushafın cem'i ve istinsâhı, kıraatlerin kabul şartları ve İbn Mücâhid'in kıraatleri yedi ile sınırlandırması gibi âmiller ele alınmaktadır. Ayrıca, Ebû Amr el-Basrî, Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, Ebû Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm ve İbn Cerîr et-Taberî gibi kıraat tenkidinde önemli rol oynayan âlimlerin görüşleri değerlendirilmektedir. İkinci bölümde, kıraatlerin; ravînin kişiliği, Arap dil kurallarına uygunluğu ve mushaf hattı ile uyumu açısından nasıl eleştirildiği detaylandırılmaktadır. Ravînin hafıza gücü ve rivâyet disiplinine bağlılığı, kıraatlerin Arap lehçelerine ve sarf-nahiv kurallarına uyumu, mushaf hattı ile çelişip çelişmediği gibi kriterler çerçevesinde yöneltilen tenkitler ele alınmakta ve bu tenkitlere getirilen ilmî yanıtlar incelenmektedir. Sonuç olarak bu çalışma, kıraatlerde tenkidin sadece ilmî bir tartışma olmadığını, aynı zamanda Kur'ân'ın muhafazasında önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Kıraatlerin tenkidine dair gelecek araştırmalar için mütevazı bir zemin hazırlayan bu tez, kıraatlerin tevâtürü ve otantikliğini savunmaya yönelik önemli bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation provides an in-depth examination of the phenomenon of criticism in the field of qiraat that emerged during the first four Hijri centuries. The revelation of the Qur'an in seven aḥruf laid the foundation for the diversity of qiraat based on different dialects and modes of pronunciation. Over time, this diversity attracted the attention of scholars, leading to varying approaches regarding the acceptance or rejection of certain qiraat. This study meticulously analyzes the reasons behind the criticism of qiraat and the responses of scholars of recitation to these critiques. The research is structured into two main sections. The first section explores the lexical and terminological meanings of tenkit in the field of qiraat. It further examines the historical factors that influenced the emergence of qiraat criticism, including the issue of seven aḥruf, The Final Presentation, the compilation and transcription of the muṣḥaf, the criteria for the acceptance of a qiraat, and Ibn Mujahid's standardization of qiraat to seven canonical readings. Additionally, the views of prominent scholars involved in the critique of qiraat, such as Abu Amr al-Basri, Yahya b. Ziyad al-Farra, Abu Ubayd al-Qasim b. Sallam, and Ibn Jarir al-Tabari, are critically evaluated. The second section details how qiraat were criticized based on the reliability of their transmitters, their conformity to Arabic linguistic principles, and their consistency with the rasm of the Mushaf. The rawi's retention ability, adherence to transmission discipline, compatibility of the qiraat with Arabic dialects, and their alignment with syntax and morphology rules are analyzed. Furthermore, critiques related to potential contradictions with the rasm of the muṣḥaf are discussed, along with the scholarly responses to these critiques. In conclusion, this study demonstrates that criticism of qiraat is not merely an academic debate but plays a crucial role in the preservation of the Qur'an. By providing a solid foundation for future research in the field of qiraat, this dissertation aims to make a significant contribution to the defense of the authenticity of the Qur'an and the validation of its qiraat.
Benzer Tezler
- التَّوْجِيْهُ النَّحْوِيُّ لِلْقِرَاءَاتِ المُتَوَاتِرَةِ فِي كِتَابِ التَّهْذِيْبِ فِي التَّفْسِيْرِ لِلْحَاكِمِ الجُشَمِيِّ
Et-tevcîhun –nahvî li'l kiraât'il-mütevâtireti fî Kıtab'ît Tehzîb fi't Tefsîr li'l Hâkimi'l-Cüşemî / Grammatical guidance of Mutawater Quranic readings in Al-Tahzib fi Al-Tafsir by Al-Hakim Al-Jushami
MAHMOUD BAKDASH
Doktora
Arapça
2024
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ESVED
- Kıraat farklılıklarının anlama etkisi üzerine bir mukayese (Te'vîlât ve Keşşâf örneği)
A comparison of the understanding effect of qirā'āt difference (An example of Tā'wilāt and Kashshāf)
BİLAL GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN PAK
- Hüküm âyetleri çerçevesinde kırâatlerin Ahkâmü'l-Kur'ân tefsirlerine etkisi (Kurtubî örneği)
The effect to the Ahkam'ul-Qur'an interpretations of recitations within the framework of the verses of the provision (The case of Qurtubi)
SEYFULLAH BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR AKASLAN
- Hâricîler'de Kur'an yorumu problemi ve eleştirel yaklaşımlar
The problem of Quran interpretation by Kharijites and its results
HUSAIN SPAHI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHYETTİN İĞDE
- Alemüddîn es-Sehâvî (Ö. 643/1245) ve kıraat ilmindeki yeri
Alam al-Dîn al-Sakhâwî (D. 643/1245) and his place in the science of qirâat
HASAN KARĞI
Doktora
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM BULADI