Romantik ilişkiye yönelik psikolojik esneklik, ilişki kalitesi ve affetme arasındaki ilişki
The relationship between psychological flexibility towards romantic relationship, relationship quality and forgiveness
- Tez No: 938030
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL HAMARTA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Bireyin fiziksel, ruhsal ve psikososyal iyilik hali için temel bir gereklilik olan romantik ilişkiler, bireysel ihtiyaçların karşılanmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Bu doğrultuda, romantik ilişkilerin niteliği, bu ilişkilerin sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için kritik bir faktördür. Bu çalışmada, romantik ilişkilerin kalitesini etkileyen faktörler yapısal eşitlik modellemesi aracılığıyla incelenmiştir. Modelde, ilişkilerde karşılaşılabilecek olumsuz deneyimlere karşı sağlıklı bir tutum geliştirmede önemli olan affetme değişkeni temel alınmıştır. Affetmenin, sağladığı motivasyonel dönüşüm ve dayanıklılık sayesinde ilişki kalitesini artıracağı öngörülmektedir. Bu bağlamda, affetmeyi desteklemesi beklenen psikolojik esneklik değişkeni modelde aracı değişken olarak ele alınmıştır. Alan yazında psikolojik esnekliğe ilişkin genel araştırmalar bulunsa da, bu kavramın romantik ilişkiler bağlamında yeterince incelenmediği görülmektedir. Psikolojik esnekliği romantik ilişkiler özelinde ele almayı mümkün kılan geçerli ve güvenilir bir ölçme aracına da rastlanmadığından bu çalışma kapsamında“Romantik İlişkide Psikolojik Esneklik Ölçeği”geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme sürecinde açımlayıcı faktör analizi (AFA), paralel analiz, doğrulayıcı faktör analizi (DFA), ölçüm değişmezliği ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. AFA sonucunda Romantik İlişkilerde Psikolojik Esneklik Ölçeği'nin (RİPEÖ) altı maddeden oluşan tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiş ve bu yapı paralel analiz ile de desteklenmiştir. Tek faktörlü yapının açıkladığı toplam varyans %48 olarak bulunmuştur. DFA sonuçları, bu modelin kabul edilebilir uyum iyiliği değerlerine sahip olduğunu göstermiştir. Ölçüm değişmezliği analizi, RİPEÖ'nün evli ve evli olmayan bireylerde benzer şekilde işlediğini ve bu gruplar arasında anlamlı yapısal farklılıklar göstermediğini ortaya koymuştur. Ölçüt bağlantılı geçerlik analizinde, RİPEÖ ile Psikolojik Esneklik Ölçeği arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki (r=.72) olduğu görülmüştür. Güvenirlik analizleri sonucunda ölçeğin yüksek iç tutarlılığa sahip olduğu ve madde ayırt ediciliğinin iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir. Tüm bu bulgular, geliştirilen RİPEÖ'nün romantik ilişkilerde psikolojik esnekliği ölçmek için tatmin edici psikometrik özelliklere sahip geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Bu sayede çalışmada romantik ilişkide psikolojik esnekliğin affetme ve ilişki kalitesi arasındaki ilişkiyi nasıl şekillendirdiğini gösteren bir aracılık analizi modelinin sınanması mümkün olmuştur. Ele alınan model aracılığıyla romantik ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolü incelenerek affetme ve ilişki kalitesi arasındaki etkileşimin açıklanması amaçlanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Heartland Affetme Ölçeği, Algılanan Romantik İlişki Kalitesi Ölçeği, Psikolojik Esneklik Ölçeği ve Romantik İlişkide Psikolojik Esneklik Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda affetmenin ilişki kalitesi ile pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu ve ilişki kalitesi üzerinde %7'lik bir açıklayıcı gücü olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde affetmenin romantik ilişkide psikolojik esneklikle de pozitif yönde düşük düzeyde bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra romantik ilişkide psikolojik esnekliğin ilişki kalitesi ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Son olarak affetme ve ilişki kalitesi arasındaki ilişkide romantik ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolü incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda romantik ilişkide psikolojik esnekliğin affetme ve ilişki kalitesi ilişkisinde tam aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir. Aracı değişkenin modele dahil olması sonucunda modelin açıklayıcı gücü %50'ye yükselmiştir. Romantik ilişkide psikolojik esnekliğin modelde tam aracı rolü üstlenmesi ve yüksek açıklayıcılık oranı sağlaması dolayısıyla ilişkiler üzerinde şekillendirici temel bir unsur olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda araştırmacılara, ruh sağlığı uzmanlarına ve romantik ilişkisi bulunan bireylere öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Romantic relationships, which are fundamental for an individual's physical, mental, and psychosocial well-being, play a significant role in meeting personal needs. Accordingly, the quality of romantic relationships is a critical factor in sustaining them in a healthy manner. This study investigates the factors influencing the quality of romantic relationships through structural equation modeling. In the model, forgiveness—a key variable in developing a healthy attitude toward negative experiences in relationships—serves as the foundational construct. Forgiveness is expected to enhance relationship quality through the motivational transformation and resilience it fosters. In this context, psychological flexibility, which is anticipated to support forgiveness, is included in the model as a mediating variable.Although there is a body of research on psychological flexibility in the general literature, this concept has not been sufficiently explored in the context of romantic relationships. Moreover, there has been no valid and reliable measurement tool specifically designed to assess psychological flexibility within romantic relationships. To address this gap, the“Psychological Flexibility in Romantic Relationships Scale”was developed as part of this study.During the scale development process, exploratory factor analysis (EFA), parallel analysis, confirmatory factor analysis (CFA), measurement invariance, and reliability analyses were conducted. The EFA results revealed that the Psychological Flexibility in Romantic Relationships Scale (PFRRS) has a single-factor structure comprising six items, and this structure was supported by parallel analysis. The single factor accounted for 48% of the total variance. The CFA results indicated that the model had acceptable goodness-of-fit indices. The measurement invariance analysis demonstrated that the PFRRS functioned similarly among married and unmarried individuals, and no significant structural differences were found between these groups. Criterion validity analysis showed a positive and significant correlation (r = .72) between the PFRRS and the Psychological Flexibility Scale. Reliability analyses indicated that the scale had high internal consistency and satisfactory item discrimination. All findings suggest that the developed PFRRS is a valid and reliable tool with adequate psychometric properties for measuring psychological flexibility in romantic relationships. Accordingly, the study was able to test a mediation model illustrating how psychological flexibility in romantic relationships mediates the relationship between forgiveness and relationship quality. Through the proposed model, the mediating role of psychological flexibility in romantic relationships was examined to explain the interaction between forgiveness and relationship quality.The data were collected using the Personal Information Form, the Heartland Forgiveness Scale, the Perceived Relationship Quality Components Inventory, the Psychological Flexibility Scale, and the Psychological Flexibility in Romantic Relationships Scale. The analyses revealed that forgiveness had a low but significant positive relationship with relationship quality and explained 7% of the variance in relationship quality. Similarly, forgiveness was found to have a low but positive relationship with psychological flexibility in romantic relationships. In addition, psychological flexibility in romantic relationships was found to have a moderate and significant positive relationship with relationship quality.Finally, the mediating role of psychological flexibility in romantic relationships in the relationship between forgiveness and relationship quality was examined. The analyses indicated that psychological flexibility in romantic relationships had a full mediating effect on the relationship between forgiveness and relationship quality. With the inclusion of the mediating variable, the model's explanatory power increased to 50%. The full mediating role and the substantial explanatory power of psychological flexibility in romantic relationships suggest that it is a fundamental factor shaping romantic relationships. Based on the findings of the study, several recommendations were provided for researchers, mental health professionals, and individuals involved in romantic relationships.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı olumsuz yaşantıların ve algılanan ebeveynler arası çatışmanın yetişkin güvensiz bağlanma düzeyi üzerindeki etkisi: Psikolojik esnekliğin aracı rolü
The role of psychological flexibility in the effects of adverse childhood experiences and interparental conflict on adult insecure attachment
LEYLA BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT BOYSAN
- Genç yetişkinlerde romantik ilişkide otantikliğin incelenmesi
Examining authenticity in romantic relationships among young adults
İRFAN İREM YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNEM EVİN AKBAY
- Ebeveyn kabul reddi ile yakın/romantik ilişkide güven arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological flexibility in the relationship between parental rejection or acceptance and trust in romantic/intimate relationships in young adults
MERVE İZEL KAMAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE ATEŞ ÖS
- Çocuk sahibi olan ve olmayan evli bireylerde stresle baş etme, öznel iyi oluş ve psikolojik esneklik
Coping with stress, subjective well-being and psychological resilience in married individuals with and without children
ZEYNEP OK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLARAM BİLLUR ÖRNEK
- Genç yetişkinlerin romantik ilişki doyumunu yordamada psikolojik esneklik ve değerlerin rolü
The role of psychological flexibility and values in prediting the romantic relationship satisfaction of young adults
ESRA ER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN AYDIN