Geri Dön

Tanzimat sonrasında kütüphanelerin kurumsal gelişimi ve kütüphane yönetiminde yaşanan değişimler

Institutional development of libraries and changes in library management after the Tanzimat period

PDF İndir

  1. Tez No: 938110
  2. Yazar: NİSA ÖKTEM TATLAV
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF YILMAZ ŞENTÜRK, PROF. DR. BİLGİN AYDIN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 304

Özet

Tanzimat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme sürecinin bir dönüm noktası olarak değerlendirilir. Bu süreçte gerçekleştirilen reformlar, yalnızca idari ve hukuki alanlarla sınırlı kalmamış, eğitimin temel yapı taşlarından biri olan kütüphaneler de bu değişimden önemli ölçüde etkilenmiştir. 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile birlikte devletin kurumsal yapısında köklü değişikliklere gidilmiş, geleneksel yapılar yerini modernleşme odaklı anlayışlara bırakmaya başlamıştır. Bu dönüşüm, eğitim alanında da kendini göstermiş; özellikle Batı tarzında kurulan yeni okulların yaygınlaşmasıyla birlikte bu okullara entegre edilen yeni kütüphane türleri ortaya çıkmıştır. Bu yeni yapılanmalar, daha önce vakıf geleneğiyle kurulmuş olan klasik Osmanlı kütüphanelerinden yapısal ve işlevsel açıdan farklılık göstermeye başlamıştır. Bu bağlamda, vakıf kütüphanelerinin 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyıl başlarındaki durumunu anlamak, ancak önceki dönemlerle karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılarak mümkün olabilir. Bu tür bir karşılaştırma, kütüphanelerin tarihsel süreklilik içerisinde nasıl evrildiğini ve toplumsal değişimlerden nasıl etkilendiğini ortaya koyar. Tanzimat sonrasında kütüphaneler yalnızca kitap muhafaza edilen mekânlar olmaktan çıkarak, daha geniş halk kitlelerine bilgi sunmayı amaçlayan, toplumun eğitim düzeyini artırmayı hedefleyen kurumsal yapılar hâline gelmiştir. Bu dönemde yaşanan dönüşüm, kütüphaneleri Osmanlı modernleşme sürecinin ayrılmaz bir parçası hâline getirmiştir. Kurumsal yapıları, işleyiş biçimleri ve yönetim anlayışlarında meydana gelen değişiklikler, bu yapıları geleneksel çizgiden uzaklaştırarak modern kütüphanecilik anlayışına yaklaştırmıştır.

Özet (Çeviri)

The Tanzimat period is regarded as a turning point in the modernization process of the Ottoman Empire. The reforms initiated during this era were not limited to administrative and legal fields but also significantly affected libraries, which were considered fundamental components of education. With the proclamation of the Tanzimat Edict in 1839, the Ottoman state embarked on a comprehensive restructuring, and traditional institutions began to give way to modernization-oriented frameworks. This transformation was also evident in the field of education; particularly, the establishment of new Western-style schools led to the creation of libraries integrated within these institutions. These new types of libraries began to diverge structurally and functionally from the classical Ottoman libraries founded under the waqf (endowment) tradition. Therefore, understanding the state of waqf libraries in the late 19th and early 20th centuries requires a comparative evaluation with earlier periods. Such an approach reveals how libraries evolved within historical continuity and how they were influenced by societal changes. Following the Tanzimat, libraries transitioned from being mere repositories of books accessible to a limited group to institutional structures aimed at providing information to broader segments of society and enhancing educational levels. This transformation made libraries an integral part of the Ottoman modernization process. The changes in their institutional structures, operational practices, and management approaches marked a departure from traditional models and brought them closer to a modern understanding of librarianship.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    349238

    Tanzimat sonrası Erzincan'da eğitim

    The education in Erzincan after tanzimat period

    HACI HASAN İÇLİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimCumhuriyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GALİP EKEN

  2. Tez No

    396924

    Maarif Salnamelerine göre Canik Sancağı'nın eğitim, sosyal ve kültürel yapısı: 1313 - 1319

    Educational, social and cultural structuresin Janik Sanjak according to education yearbooks: 1313 - 1319

    SEMA DOĞRU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KÖÇER

  3. Tez No

    210541

    Diyarbekir Vilayeti'nde eğitim (1870-1920)

    Education in the vilayet of Diyarbekir

    HATİP YILDIZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Eğitim ve ÖğretimAtatürk Üniversitesi

    Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. MUAMMER DEMİREL

  4. Tez No

    591101

    Mizah basınında Karagöz gazetesine göre II. Dünya Savaşı'nın analizi

    Analysis of World War II in the humor press according to Karagöz newspaper

    HALİL İBRAHİM CAMTOZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    GazetecilikHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OLCAY ÖZKAYA DUMAN

  5. Tez No

    724455

    Impacts of modernization process on conservation and restoration of traditional wooden religious buildings; a comparative study between Turkey and Japan

    Modernleşme sürecinin geleneksel ahşap dinî yapıların korunması ve restorasyonu üzerindeki etkileri, Türkiye ve Japonya arasında karşılaştırmalı bir araştırma

    SÜHEYLA KOÇ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DENİZ MAZLUM

    PROF. DR. KEİSUKE FUJII

Geri Dön