Olayın merkeziliği, yaşamda anlam ve travma sonrası stresin 2020 izmir depremini yaşayanlarda travma sonrası büyüme üzerindeki yordayıcı rolü
The predictive role of centrality of the event, the meaning in life, and post-traumatic stress on post-traumatic growth in those who survived the 2020 izmir earthquake
- Tez No: 940243
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM NARTER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Travma Sonrası Büyüme, Travma Sonrası Stres, Olayın Merkeziliği, Yaşamda Anlam, 2020 İzmir Depremi, Post-Traumatic Growth, Post-Traumatic Stress, Centrality of the Event, Meaning in Life, 2020 Izmir Earthquake
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu araştırmanın temel amacı yetişkin bireylerde olayın merkeziliği, yaşamda anlam ve travma sonrası stres belirtilerinin travma sonrası büyüme üzerindeki yordayıcı rolünü incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, araştırma 2020 İzmir depremini yaşamış 18-65 yaşları arasında (Ort.=33.52, SS=11.71) %70,1'i kadın (n=286), %29,9'u erkek (n=118) ve %1'i belirtmek istemiyorum (n=4) olmak üzere 408 yetişkin birey ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Travma Sonrası Büyüme Envanteri, Olayların Etkisi Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formu, Yaşamda Anlam Ölçeği ve Olayların Merkeziliği Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans ve betimleyici istatistik analizi, Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Korelasyon analizlerine bakıldığında travma sonrası büyümenin travma sonrası stres, olayın merkeziliği ve yaşamda anlam ile pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğu saptanmıştır. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analiz sonuçları, olayların merkeziliğinin ve yaşamda anlam değişkeninin“var olan anlam”alt boyutunun travma sonrası büyüme üzerinde en güçlü yordayıcı olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu değişkenler travma sonrası büyümeyi %58 oranında açıklamaktadır. Buna karşılık, travma sonrası stresin alt boyutları (kaçınma, yeniden yaşantılama ve aşırı uyarılma) ile yaşamda anlam değişkeninin“bulunmaya çalışılan anlam”alt boyutu travma sonrası büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir yordayıcı olarak bulunmamıştır. Bu çalışmanın, olayın merkeziliği, yaşamda anlam ve travma sonrası stresin, travma sonrası büyüme üzerindeki ilişkisel etkilerini birlikte inceleyen öncül araştırmalardan biri olması bakımından alanyazına katkı sunacağı ve gelecekteki çalışmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The main aim of this study is to examine the predictive role of centrality of the event, meaning in life, and post-traumatic stress on post-traumatic growth in adult individuals. For this purpose, the study was conducted with 408 adults aged 18-65 (M=33.52, SD=11.71), 70.1% of whom were female (n=286), 29.9% male (n=118), and 1% preferred not to disclose their gender (n=4), who survived the 2020 İzmir earthquake. Socio-Demographic Information Form, the Post-Traumatic Growth Inventory, the Impact of Events Scale-Revised Form, the Meaning in Life Questionnaire, and the Centrality of Event Scale were used as data collection tools. Frequency and descriptive statistical analyses, Pearson correlation analysis, and multiple linear regression analysis were used to analyse the data. A significant positive relationship was found between centrality of the event, meaning in life, post-traumatic stress and post-traumatic growth in adults. According to the results of the multiple linear regression analysis, the“presence of meaning”subdimension of the variables centrality of the event and meaning in life was found to be the strongest predictor of post-traumatic growth. Additionally, these variables explain 58% of the variance in post-traumatic growth. Conversely, the subdimensions of post-traumatic stress were not found to be statistically significant predictors of post-traumatic growth. This study is considered to be one of the pioneering efforts in examining the relational effects of event centrality, meaning in life, and posttraumatic stress on posttraumatic growth, and is expected to contribute to the literature and guide future research.
Benzer Tezler
- Gündelik yaşamda kişilerarası iletişim: Bir yapılandırılmış kuram oluşturma çalışması
Interpersonal communication in everyday life: A study of constructing grounded theory
ORHUN DOĞUŞ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İletişim BilimleriMarmara ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT ULAĞLI
- Travmatik olayın merkeziliğinin travma sonrası büyüme ile ilişkisinde temel inançların sarsılmasının aracı ve algılanan sosyal desteğin düzenleyici rolü
The mediating role of disruption of core beliefs and moderating role of perseived social support in the relationship between the centrality of the traumatic event and posttraumatic growth
MERVE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Rumeli ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL AKÇAY USUN
- Kadına yönelik siber şiddet ve psikolojik sağlık arasındaki ilişkide olayın ve sosyal medya kimliğinin merkeziliğinin etkisi
The effect of event and social media identity centrality on the relationship between cyber violence against women and psychological health
NİLAY ABINIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İNCİ BOYACIOĞLU
- Yakın partner şiddetine maruz kalan kadınlarda travmatik duygulanımdan travma sonrası stres bozukluğuna giden yol: Bir model önerisi
The pathway from traumatic affect to post-traumatic stress disorder in women exposed to intimate partner violence: A model proposal
GÜLRU YEŞİLKANAT ÇAKIR
- Parental impact on self-compassion: An analysis of guilt memory-sharing by Turkish emerging adults with a focus on the parental listener's role
Öz-şefkat üzerine ebeveyn etkisi: Türk beliren yetişkinlerin suçluluk anılarını paylaşımının ebeveyn dinleyici rolü özelinde analizi
SARRA ZNATI
Doktora
İngilizce
2025
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ BOYACIOĞLU BAL