Davranışsal aktivasyon ve inhibisyon sisteminin madde bağımlılarında tedavi uyum ve başarısına etkisi
The impact of behavioral activation and inhibition systems on treatment compliance and success in substance addicts
- Tez No: 940365
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN HASAN TAHSİN KILIÇ, DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE AKGÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Davranışsal sistemler, denetimli serbestlik, madde kullanım bozukluğu, tedavi motivasyonu, tedaviye uyum. Tez, Behavioral systems, probation, substance use disorder, treatment adherence, treatment motivation. Thesis Page Count: 54
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
Madde kullanım bozukluğu, bireylerin fiziksel, psikolojik ve sosyal işlevselliğini olumsuz etkileyen kronik bir sağlık sorunudur. Bu bozuklukta tedaviye uyum oranları ve tedavi başarısı genellikle düşüktür. Denetimli serbestlik kapsamında uygulanan şartlı tedavi programlarında bireylerin tedaviye uyumu ve başarısını inceleyen çalışmalar ise oldukça sınırlıdır. Bu araştırmanın amacı, davranışsal aktivasyon sistemi (DAS), davranışsal inhibisyon sistemi (DİS) ve tedavi motivasyonu düzeylerinin, denetimli serbestlik tedbiriyle tedaviye yönlendirilen bireylerde tedavi uyumu ve başarısı üzerindeki etkilerini incelemektir. Araştırmaya, DSM-5 kriterlerine göre madde kullanım bozukluğu tanısı almış ve denetimli serbestlik kapsamında şartlı tedaviye yönlendirilmiş, 18-70 yaş aralığında toplam 390 birey katılmıştır. Katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Davranışsal Aktivasyon ve İnhibisyon Sistemi Ölçeği (DAS/DİS) ile Değişime Hazır Olma ve Tedavi İsteği Ölçeği (SOCRATES) Türkçe versiyonu uygulanmıştır. Tedaviye uyum ve başarı düzeyleri ileriye dönük olarak izlenmiştir. Araştırmamızda, yaş, cinsiyet, medeni durum gibi sosyodemografik değişkenler ile istihdam durumu ve sağlık güvencesi gibi sosyoekonomik değişkenlerin tedavi sonucunu anlamlı biçimde etkilemediği saptanmıştır. Buna karşılık, bağımlılık şiddeti (p=0,00), kullanılan madde türü (p=0,02), dürtüsellik düzeyi (p=0,025) ve tedaviye yönelik adım atma motivasyonu (p=0,014) gibi psikolojik ve klinik faktörlerin tedavi başarısını etkilediği saptanmıştır. Bulgularımız, bağımlılık tedavilerinde bireysel psikolojik özelliklerin göz önünde bulundurulmasının önemini ve denetimli serbestlik gibi şartlı tedavi programlarında bu faktörlere yönelik özelleştirilmiş müdahale stratejileri geliştirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Substance use disorder is a chronic health problem that negatively affects individuals' physical, psychological, and social functioning. Treatment adherence rates and treatment success are generally low in this disorder. Studies examining individuals' treatment adherence and success within conditional treatment programs implemented under probation are quite limited. The aim of this study is to examine the effects of the Behavioral Activation System (BAS), Behavioral Inhibition System (BIS), and treatment motivation levels on treatment adherence and success among individuals referred to treatment through probation measures. A total of 390 individuals, aged between 18 and 70, who were diagnosed with substance use disorder according to DSM-5 criteria and referred to conditional treatment within the scope of probation, participated in the study. Participants were administered the Sociodemographic Information Form, the Behavioral Inhibition and Activation System Scale (BIS/BAS), and the Turkish version of the Stages of Change Readiness and Treatment Eagerness Scale (SOCRATES). Treatment adherence and success levels were followed prospectively. In our study, we determined that sociodemographic variables such as age, gender, and marital status, and socioeconomic variables such as employment status and health insurance did not significantly affect treatment outcomes. However, clinical and psychological factors, such as severity of addiction (p=0,00), type of substance used (p=0,02), impulsivity level (p=0,025), and readiness to take action for treatment (p=0,014), were found to affect treatment success. Our findings emphasize the importance of considering individual psychological characteristics in addiction treatment and the necessity of developing specialized intervention strategies targeting these factors within conditional treatment programs such as probation.
Benzer Tezler
- Tanılar üstü model bileşenlerinin bir Türkiye örnekleminde davranışsal bağımlılıklar için incelenmesi
The investigation of transdiagnostic model components for behavioral addictions in a Turkish sample
ZEYNEP AKYÜZ
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Davranışsal inhibisyon sistemi ve davranışsal aktivasyon sisteminin yeme bozuklukları ve duygusal yeme ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of behavioral inhibition and behavioral activation system in relationship between feeding disorders and emotional feed
YASİN İLKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE ELAGÖZ YÜKSEL
- The mediating role of behavioral activation and behavioral inhibition system on the relationship between perfectionism and eating attitudes
Davranışsal aktivasyon ve davranışsal inhibisyon sistemlerinin mükemmelliyetçilik ile yeme tutumları arasındaki ilişkide aracı rol
EBRU AŞILI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. BAŞAK TÜRKÜLER AKA
- Sigara içmeyle ilişkili görsel ipuçlarının sigara içme istekliliğine etkisi: Davranışsal aktivasyon sistemi ve davranışsal inhibisyon sisteminin rolü
The effect of smoking-related visual cues on urge to smoking: The role of behavioral activation system and behavioral inhibition system
OSMAN FATİH ÇITAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ ÖZDEMİR
- Davranışsal inhibisyon ve aktivasyon sistemi ile pornografi bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ALİHAYDAR CELEP
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL