İzopolen haritaları ile geç holosen döneminde bitki örtüsünün mekânsal dağılımının belirlenmesi: Manyas, İznik ve Sapanca gölleri
Determination of spatial distribution of vegetation in the late holocene period with isopollen maps: Manyas, İznik and Sapanca lakes
- Tez No: 943249
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA CANER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İklim Değişikliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu çalışmada Geç Holosen döneminde meydana gelen iklim değişiklikleri ve antropojenik faktörlerin vejetasyon üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Kuvaterner, Dünya'da farklı süre ve şiddette soğuk ve sıcak dönemlerin birbirini takip ettiği bir dönem olmuştur. Günümüz bitki örtüsü, Kuvaterner dönemi süresince gerçekleşen iklim değişiklikleri ve ekolojik dinamikler doğrultusunda evrimleşmiş ve günümüz formunu almıştı. Bu nedenle iklim değişiklikleri sebebiyle vejetasyonda meydana gelebilecek potansiyel değişimlerin anlaşılabilmesi için Kuvaterner'de meydana gelen değişimleri anlamak önemlidir. İklim değişikliklerinin vejetasyon üzerindeki etkisinin araştırılmasında kullanılan yöntemlerden birisi de fosil polen analizleridir. Fosil polen analizi çalışmaları Kuvaterner boyunca bitki örtüsünde görülen değişimlerin belirlenmesine yönelik bir yöntemdir. Polenler yapısal özellikleri nedeniyle milyonlarca yıl oksijensiz ortamlarda varlıklarını sürdürebilmektedir. Göl ve bataklık alanları polenlerin çökelimi ve korunumu için en uygun ortamları oluşturmaktadır. Çalışmada Manyas, İznik ve Sapanca Göllerine ait olan mevcut fosil polen verileri kullanılmıştır. Bu veriler içerisinden Arboreal Polen (AP) ve Nonarboreal Polen (NAP) verisi içerisinde yüzde olarak ortak yaşlandırmaya ve kıyaslanabilecek polen yoğunluğuna sahip türler seçilmiştir. Seçilen bu polen türlerinin iklim değişikliklerini ve antropojenik etkileri gösterebilecek indikatör türler olmasına dikkat edilmiştir. Yeniden değerlendirmeye alınan fosil polen verilerinin zamansal ve mekânsal dağılımını kronolojik seri haritalarla gösterebilen izopolen haritaları oluşturulmuştur. Bu izopolen haritaları coğrafi bilgi sistemleri (CBS) yazılımları ve yöntemleri yardımıyla üretilmiştir. Çalışmada kullanılan göllere ait fosil polen verilerinin tarihlendirilmesi dikkate alınarak çalışma GÖ 3000 yıl ile sınırlandırılmıştır. Bu nedenle çalışma, GÖ 3000 yıldan günümüze kadar olan sürede meydana gelen paleovejetasyon değişimlerini ifade etmektedir. Bu tarih aralığı Geç Holosen olarak ifade edilmiştir. Geç Holosen döneminde meydana gelen iklim değişiklikleri dikkate alınarak indikatör olarak seçilen her bir bitki türü için izopolen haritaları oluşturulmuştur. Aynı zamanda çalışma sahasında antropojenik etkilerin görülebilmesi amacıyla çalışma alanında yer alan ilk yerleşmelerin başladığı ve geliştiği alanlar belirlenmiştir. Bu yerleşim yerlerinin gelişimi ve vejetasyon üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Üretilen izopolen haritaları ile Geç Holosen dönemi paleo vejetasyonunda meydana gelen değişimler görünür olmuştur. Bu sayede Geç Holsen döneminde çalışma alanında yaşanmış iklim değişiklikleri ve insan faaliyetlerinin doğal bitki örtüsü üzerindeki etkisi hakkında çıkarımlar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the effects of climate change and anthropogenic factors on vegetation during the Late Holocene were examined. The Quaternary period was characterized by alternating cold and warm phases of varying duration and intensity. These fluctuations serve as valuable analogs for understanding potential future changes in vegetation due to contemporary climate change. One of the principal methods used to investigate the impact of climate change on vegetation is fossil pollen analysis, which enables the reconstruction of vegetation changes throughout the Quaternary. Due to their resilient structural features, pollen grains can persist in anoxic environments for millions of years. Lakes and marshes provide the most suitable depositional settings for the accumulation and preservation of pollen. This study utilized existing fossil pollen data from Lakes Manyas, İznik, and Sapanca. From these datasets, species with overlapping chronologies and comparable pollen abundances were selected from both Arboreal Pollen (AP) and Non-Arboreal Pollen (NAP) categories. Special attention was given to the selection of indicator species capable of reflecting both climatic shifts and anthropogenic influences. Isopollen maps were generated to illustrate the temporal and spatial distribution of the fossil pollen data, which were re-evaluated using chronological sequence maps. These maps were produced using Geographic Information Systems (GIS) software and spatial analysis techniques. Based on the available radiocarbon dating of the sediment cores, the analysis was limited to the past 3000 years BP, corresponding to the Late Holocene. Considering the major climatic transitions that occurred during the Late Holocene, isopollen maps were constructed for each selected indicator taxon. Simultaneously, the locations and expansion of early human settlements within the study area were identified in order to assess anthropogenic impacts on vegetation. The development of these settlements and their influence on surrounding natural vegetation were examined. The spatiotemporal patterns of paleovegetation change during the Late Holocene were effectively visualized through the isopollen maps, allowing for interpretations of both climatic dynamics and human-induced transformations in the study region.
Benzer Tezler
- Kapadokya yöresi geç holosen paleo-ortam koşullarının fosil polen proksi kayıtları ışığında CBS ile rekonstrüksiyonu
Reconstruction of the late holocene paleo-environment conditions in the cappadocia region by GIS according to fossil pollen records
AHMET KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
CoğrafyaSüleyman Demirel ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇETİN ŞENKUL