Teke yöresi davul – zurna pratiklerinin yöre icracılarının görüşlerine dayalı olarak incelenmesi
An examination of the drum – zurna practices of the Teke region based on the opinions of local performers
- Tez No: 949252
- Danışmanlar: PROF. DR. CENGİZ ŞENGÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 342
Özet
Bu çalışma, Teke yöresi davul-zurna icra geleneğine ait pratikleri, yerel icracıların görüşlerine dayalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın temel hedefi, Teke yöresindeki davul-zurna geleneğini sürdüren icracıların demografik bilgileri, çalgıları öğrenme süreçleri ile bu çalgıların yapısal ve terminolojik özellikleri, kültürel etkileşim dinamikleri, uygulama alanları ve repertuvar özelliklerinin yerel düzeyde nasıl şekillendiğini ortaya koymaktır. Ayrıca, sözlü ve müzikal aktarıma dayalı geleneksel bilgilerin sistematik biçimde belgelenmesi ve gelecek kuşaklara aktarılmasına katkı sağlaması hedeflenmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemi olarak tasarlanmış, kültür analizi (etnografya) esas alınmış ve bu bağlamda müzik etnografisi araştırmanın metodolojik çerçevesini şekillendirmiştir. Müzik kültürünün bir örneğini temsil eden bu etnografik araştırmada müzik kültürünü yansıtan tüm artifaktlar (sözel, davranışsal/törensel ve fiziksel) kullanılarak çalışma yürütülmüştür. Veriler, görüşmeler ve dokümanlar yoluyla toplanmıştır. Antalya, Burdur, Isparta, Muğla, Afyon ve Denizli illerini kapsayan Teke yöresi kültür alanını oluşturan sınırlar içerisinde toplam 45 kaynak kişiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Görüşme yapılan 45 katılımcıdan elde edilen veriler doğrultusunda davul-zurna geleneğinin sürdürülmesinde hem ailevi hem de toplumsal öğrenme dinamiklerinin usta-çırak ilişki içerisinde sürdürüldüğü tespit edilmiştir. Davul-zurna çalgıları ve parçalarının yörede farklı yerel adlarla anıldığını, yapısal özellikleri bakımından davulların genellikle küçük ya da cura davul, zurnaların ise cura zurna, orta zurna ve orta kaba zurna olmak üzere 3 farklı sınıflandırma içerisinde kullanılmakta olduğu belirlenmiştir. Davul-zurna pratiklerinin uygulama alanlarına ilişkin yörenin davul-zurna repertuvarını oluşturan 39 eser tespit edilmiş, tespit edilen bu eserlerin ses genişlikleri, makamsal ve ritmik özellikleri incelenmiştir. Bu eserlerin büyük çoğunluğunun düğün ve güreş etkinlikleri içerisinde icra edildiği tespit edilmiştir. Makamsal dizi yapısı bakımından eserlerin büyük çoğunluğunun Hüseyni makamı dizisinde bir seyir özelliği gösterdiği, nikriz, rast ve karcığar çeşnilerinin sıklıkla kullanılmakta olduğu belirlenmiştir. Ritim özellikleri açısından değerlendirildiğinde ise eserlerde 2, 4, 5, 7 ve 9 zamanlı usullerin kullanıldığı, ses genişliklerinin ise 6 – 12 ses aralığında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the performance practices of the davul-zurna tradition in the Teke region, based on the views and experiences of local performers. The primary objective of the research is to reveal how the demographic characteristics of the practitioners who maintain this tradition, their learning processes, as well as the structural and terminological features of the instruments, cultural interaction dynamics, areas of practice, and the characteristics of the repertoire are shaped at the local level. Additionally, the study aims to contribute to the systematic documentation and intergenerational transmission of traditional knowledge that is orally and musically conveyed. Designed as a qualitative research study, the methodological framework is based on ethnographic cultural analysis, with a specific focus on music ethnography. This ethnographic research, representing an example of a musical culture, incorporates all artifacts (verbal, behavioral/ceremonial, and physical) that reflect this culture. Data were collected through interviews and document analysis. Semi-structured interviews were conducted with a total of 45 key participants within the cultural boundaries of the Teke region, encompassing the provinces of Antalya, Burdur, Isparta, Muğla, Afyon, and Denizli. The data obtained were analyzed using descriptive analysis techniques. Findings from the interviews with the 45 participants indicate that the transmission of the davul-zurna tradition is maintained through both familial and societal learning dynamics, primarily within a master-apprentice relationship. It was found that the davul and zurna instruments, as well as the musical pieces, are referred to by various local names. In terms of structural characteristics, davuls are generally classified as small or cura davul, while zurnas are categorized into cura zurna, orta zurna, and orta kaba zurna. Regarding the areas of practice, a total of 39 pieces forming the davul-zurna repertoire of the region were identified. These pieces were analyzed in terms of their pitch range, modal characteristics, and rhythmic structures. The majority of the pieces are performed during weddings and wrestling events. From a modal perspective, most of the pieces follow the scale and melodic progression of the Hüseyni mode, with frequent use of Nikriz, Rast, and Karcığar flavors. In terms of rhythmic structure, meters of 2, 4, 5, 7, and 9 beats are employed across the repertoire, with pitch ranges spanning between 6 and 12 tones.
Benzer Tezler
- Burdur ili Tefenni ilçesindeki 1970'li yıllara ait düğün gelenek-görenekleri ve müzik pratikleri
Wedding traditions and music practices in Tefenni county of Burdur province in 1970s
CEM SAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Akdeniz ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SEVİLAY GÖK
- Burdurlu mahalli sanatçı Ahmet Ali Selçuk'un (1944-2011) hayatı, eserleri ve müzikal üslubu
The local musician of Burdur, Ahmet Ali Selçuk's (1944-2011) life, his works and his musical style
AHMET ALİ SELÇUK
- Bir kültür coğrafyası araştırması: Teke yöresi Tahtacıları örneği
A survey of culturel geography : The case of Teke region Tahtacilari
SEVGİ ALTUNKAYA
- Teke Yöresi Yeleme Köyü Çerkeslerinde geleneksel müzik pratikleri
Traditional music practices in Circassians of Yeleme Village ofTeke Region
ALEV TÜRKAN ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Akdeniz ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL PAŞAOĞLU
- Burdur yöresi Türk halk müziği ve özellikleri
Burdur region folk music and its characteristic
SEVİLAY GÖK AKYILDIZ
Doktora
Türkçe
2016
MüzikNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN YİĞİT