Hadis ilminde Büldâniyye Literatürü ve Sehâvî'nin (ö. 902/1497) Büldâniyyât isimli eseri
The Literature of Buldanīyya in Hadith Studies and al-Sakhāwī's (d. 902/1497) Work Titled Buldanīyyāt
- Tez No: 949654
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM KANARYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Büldâniyye, rivayet dönemi içerisinde hicrî dördüncü asırda ortaya çıkan bir türdür. Hadis âlimlerinin ilmî seyahatleri neticesinde uğradıkları beldelerde öğrendikleri hadisleri, bu beldelere göre tasnif ederek oluşturdukları eserlere büldâniyye adı verilmiştir. Büldâniyyelerde yalnızca hadisler değil, aynı zamanda isnad analizleri, râvi tanıtımları, beldelerin tarihî ve coğrafî özelliklerine dair bilgiler de yer almaktadır. Hadis merkezli olan büldâniyye türü eserler ile daha çok tarihî-coğrafî veri sunan büldân türü eserler karıştırılmamalıdır. Klasik ve modern dönemde yeterince ele alınmamış olan büldâniyye türü, bu alandaki eserlerin içerdikleri rivayetler ve çok yönlü ilmî veriler sebebiyle başta hadis ilmi olmak üzere diğer disiplinler açısından da önem arz etmekte; bu yönüyle detaylı bir biçimde incelenmesi gereken bir tür olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, büldâniyye literatürünün ortaya çıkışı, içeriği, keyfiyeti, hadis tarihindeki yeri, özellikleri ve diğer alanlarla ilişkisi incelenmiştir. Büldâniyye türünde ilk eserin Cevzakî'ye (ö. 388/998) ait el-Erbaûne'l-Büldâniyye isimli eser olduğu tespit edilmiş ve bu türdeki teliflerin günümüze kadar form değiştirerek sürdüğü saptanmıştır. Çalışmada büldâniyye literatürü; Teşekkül Dönemi (4-6/10-12. Asır), Gelişim Dönemi (6-10/12-16. Asır) ve Modern Dönem (20. Asır Sonrası) olmak üzere üç dönem hâlinde tasnif edilmiş ve incelenmiştir. Bu dönemlendirme, eserlerin yazıldıkları tarihler dikkate alınarak tarafımızca oluşturulmuştur. Büldâniyye literatürünün Gelişim Döneminde yer alan Sehâvî'nin Büldâniyyât isimli eseri, rivayetler başta olmak üzere ihtiva ettiği çok yönlü malumat sebebiyle bu türde öne çıkan en önemli eserdir. Çalışmada öncelikle büldâniyye literatürü, akabinde ise Sehâvî ve Büldâniyyât isimli eseri incelenmiştir. Bu çerçevede Sehâvî'nin yetiştiği ilmî ortam, eğitim gördüğü kurumlar, ders aldığı hocalar ve ziyaret ettiği bölgeler zikredilmiştir. Devamında da Büldâniyyât hakkında meseleler ele alınmış; içerisinde yer alan hadislerin sened, rivayet ve metin açısından incelemesi yapılmıştır. Ayrıca hadis dışında eserde yer alan haber, hikâye ve şiirlerin yanı sıra beldelerin dinî, ilmî, tarihî, coğrafî ve sosyal durumları gibi özellikleri incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Buldāniyya genre, which emerged in the 4th century of the Hijri era during the hadīth narration period, consists of works compiled by hadīth scholars by arranging the narrations they obtained during their scholarly travels according to the cities they were narrated. These works not only include hadīths but also provide isnad analyses, biographical information about the narrators, and valuable data on the historical and geographical characteristics of the mentioned regions. Unlike the general Buldan literature, which focuses on geographical and historical content, Buldāniyya literature is primarily hadīth-centered. Although this genre has received limited scholarly attention in both the classical and modern periods, the diverse and rich content of Buldāniyya works makes them important in terms of hadith studies and other Islamic disciplines. This study investigates the emergence, development, structure, content, and scholarly value of the Buldāniyya genre, as well as its relationship with other areas of Islamic knowledge. It has been determined that the first known work in this genre is al-Jawzaqi's (d. 388/998) work called al-Arba'un al-Buldānīyya and that the genre has continued to exist in various forms until the modern period. The study divides the Buldāniyya works into three periods: Formative Period (4th-6th/10th-12th centuries), Developmental Period (6th-10th/12th-16th centuries) and Modern Period (after the 20th century). This categorization is based on the chronological dating of the works examined. Al-Sahāwī's Buldaniyyāt, one of the important representatives of the genre, stands out with its comprehensive content. This study examines al-Sakhāwī's intellectual environment, teachers and travels, and analyzes the hadīths in his work, as well as other narrations, poems and geographical, social and cultural data on various cities in detail.
Benzer Tezler
- Teferrüdün iki temel kavramı: Ferd ve Garîb hadis (İlelü't-Tirmizî örneği)
The two basic terms of tafarrud: Isolated and Rare hadith (Example of İmam at-Tirmidhi's al-'İlal)
AHMET EŞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA GÜLER
- Hadis ilminde sülâsiyyât geleneği ve Muhammed Şâh Balıkesirî'nin 'Şerhun Alâ Sülâsiyyâti'l-Buhârî' isimli eserinin incelenmesi
Investigation of sülâsi̇yyât tradition in the district of hadi̇th and the works of 'Şerhun Alâ Sülâsi̇yyâti̇'l-Bukhâri̇ of Muhammed Şâh Balikesi̇rî'
MUHAMMET DİVANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUTLU GÜL
- Hadis ilminde Rical kitapları ve ilmi değerleri (H.VI-X / M.XII-XVI. asırlar)
Başlık çevirisi yok
MEHMET EREN
Doktora
Türkçe
1997
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ OSMAN KOÇKUZU
- Hadis ilminde emâlî türü ve Et-Taberânî'nin (ö. 360/971) El-Emâlî adlı Cüz'ü
'Amali' Genre in Hadith Litterature and Tabarani's treatise named al-Amali
CAN MURAT SUNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EFENDİOĞLU
- Hadis ilminde Kudsi hadisler
Başlık çevirisi yok
HAYATİ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. M. YAŞAR KANDEMİR