Sosyal hizmet bilim ve mesleğinde yapay zekânın yeri: Türkiye örneği
The place of artificial intelligence in social work science and profession: The case of Türkiye
- Tez No: 950146
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Sosyal Hizmet, Yapay Zekâ, Sosyal Fayda, Bilimsel ve Mesleki Fayda, Social Work, Artificial Intelligence, Social Good, Scientific and Professional Benefit
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Bu tez çalışması, yapay zekânın sosyal hizmet bilimi ve mesleğindeki rolünü kapsamlı bir şekilde incelemeyi hedeflemektedir. Günümüzde hızla gelişen teknolojiler, sosyal hizmet gibi insan merkezli mesleklerde önemli bir değişim ve dönüşüm sürecini tetiklemiştir. Bu bağlamda, çalışmada yapay zekanın sosyal hizmet eğitiminde, mesleki uygulamalarda ve etik değerlendirmelerde nasıl bir etkisi olduğu araştırılmıştır. Çalışma, sosyal hizmet uzmanları, sosyal hizmet lisansüstü öğrencileri ve akademisyenlerle yapılan anket, ölçek ve derinlemesine görüşmelere dayanmaktadır. Araştırma, açıklayıcı sıralı karma yöntem tasarımıyla gerçekleştirilmiş, nicel ve nitel yöntemlerin entegrasyonu ile elde edilen veriler detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Nicel bulgular nitel çalışma için temel oluşturmuş, nitel veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışmanın kuramsal çerçevesi, ekolojik sistem kuramı üzerine inşa edilmiştir. Bu teorik yaklaşım, yapay zekanın birey, çevre ve sistemler arasındaki etkileşimlerde nasıl bir rol oynadığını anlamayı amaçlamaktadır. Tezde, yapay zekanın sosyal hizmet mesleğine sunduğu fırsatlar ve beraberinde getirdiği riskler detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Saha araştırması bulguları, sosyal hizmet eğitiminde yapay zekanın simülasyonlar ve sanal gerçeklik gibi teknolojiler aracılığıyla yenilikçi bir öğrenme ortamı sunabileceğini vurgulamıştır. Mesleki uygulamalarda ise yapay zekanın risk değerlendirmesi, müdahale planlaması ve hizmet sunumu gibi alanlarda daha etkili çözümler üretebileceği belirtilmiştir. Ancak bu teknolojilerin etik sorunlar, veri gizliliği ve ayrımcılık gibi önemli riskler içerdiği de ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçları, yapay zekanın sosyal hizmet mesleğini daha verimli hale getirme potansiyeline sahip olduğunu ancak bu süreçte etik değerlere bağlı kalınmasının kritik öneme sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkı sağlamak amacıyla yapay zekanın sosyal hizmete entegrasyonuna dair somut önerileri maslahat perspektifinde sunmaktadır. Bu bağlamda, tez, yapay zekâ teknolojilerinin sosyal hizmet bilimi ve mesleği için nasıl bir yenilik kaynağı olabileceğine dair önemli bir kaynak sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to comprehensively examine the role of artificial intelligence (AI) in social work science and practice, addressing its impact on education, professional applications, and ethical considerations. In an era marked by rapid technological advancements, human-centered professions like social work are experiencing significant transformations. This research aims to understand how AI influences social work by focusing on its potential benefits and risks through qualitative and quantitative data collected from social workers, social work graduate students, and social work academicians. The study employs an explanatory sequential mixed-methods design. Quantitative findings served as a foundation for qualitative study, guiding the content analysis of qualitative data. The theoretical framework is rooted in ecological systems theory, which facilitates an understanding of AI's role in the interactions between individuals, their environments, and broader systems. This perspective highlights how AI can shape relationships and dynamics across various levels of social work practice. The research identifies numerous opportunities for integrating AI into social work. In education, AI technologies such as simulations and virtual reality provide innovative and immersive learning experiences. In professional practice, AI shows promise in areas like risk assessment, intervention planning, and efficient service delivery. However, the study also underscores critical challenges, including ethical dilemmas, data privacy issues, and the potential for algorithmic bias and discrimination. Findings reveal that while AI has the potential to enhance the efficiency and effectiveness of social work, it also necessitates a rigorous ethical framework to mitigate risks. The study contributes to the discourse on integrating AI into social work by providing practical recommendations aligned with sustainable development goals via maslaha perspective. By balancing innovation with ethical responsibility, this research highlights the transformative potential of AI in advancing social work science and profession.
Benzer Tezler
- Yapay zekânın sosyal hizmete etkisinin öğrencilerin gözünden SWOT analizi çerçevesinde değerlendirilmesi
Examining the impact of artificial intelligence on social work from the perspectives of students within a SWOT analysis
MEHMET BUĞRA TULĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetBaşkent ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERVE DENİZ PAK GÜRE
- Okul yönetiminde duygusal zeka ve dönüşümsel liderliğe ilişkin öğretmen algıları
Teacher perception about emotional intelligence and transformational leadership in school management
DERYA ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. CEVAT CELEP
- Yapay zekanın halkla ilişkiler uygulamaları, etiği ve uzmanlarının rollerine etkisi
The Role of the public relations expert in artificial intelligence supported public relations applications
MEHMET AĞAN
Doktora
Türkçe
2024
Halkla İlişkilerErciyes ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AKDAĞ
- Adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinde çalışan sosyal çalışmacıların kişisel ve mesleki güç algı düzeylerinin etik ikilem çözme becerilerine etkisi
The effect of personal and occupational power perception levels of social workers working in legal support and victim service directorates on their ethical dilemma solving skills
CANSU UYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyal HizmetÜsküdar ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHAKİM BEKİ
- Sosyal hizmet ve etik
Social work and ethics
GÜLŞAH DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KILIÇ