Toplumsal cinsiyet ve dindarlık: Kadın ve erkeklerin bireysel dindarlıklarının karşılaştırılması
Gender and religiosity: Comparison of individual religiousness of men and women
- Tez No: 950228
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULKERİM SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 360
Özet
Bu çalışma kendilerini Müslüman olarak tanımlayan bir grup kadın ve erkek bireyin dinî inanç, pratik ve anlamlandırma biçimlerine dair ampirik verilerden hareketle toplumsal cinsiyet ile dindarlık arasındaki ilişkiyi karşılaştırmalı bir bakış açısıyla ele almaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, kadın ve erkek dindarlığı arasında ilgili literatürde var olduğu iddia edilen farkların ve bunları açıklama çabasında olan kuramların yeterliliği sorgulanmakta ve eğer söz konusu ise gözlemlenen farkların niteliksel mi, niceliksel mi, yoksa dindarlığın konusu, biçimi ve yoğunluğu bakıından mı ortaya çıktığı sorusuna cevap aranmaktadır. Çalışmanın ampirik verileri farklı sosyo-ekonomik arka planlara sahip 26'sı kadın, 29'u erkek toplam 55 bireyle gerçekleştirilen derinlemesine mülakatlar aracılığıyla derlenmiş ve vaka içi ve vakalar arası karşılaştırmaya dayalı olarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları toplumsal roller ve yapısal konumlanışa dayalı açıklamalar ile kadınların özgün deneyimlerine vurgu yapan özcü yaklaşımların kadın ve erkeklerin dindarlıklarının biçim ve içeriğini açıklamak için yeterli bir çerçeve sunmadığını göstermektedir. Aksine dinin bireysel anlamlandırma ve deneyimleme süreçlerinde toplumsal cinsiyet algılarının çoğu durumda çözülerek sabit bir belirleyici olma niteliğini yitirdiğini, kadınların ve erkeklerin aynı konularda kendi aralarındaki farklılıkların birbirleriyle aralarında oluşan farklılıklardan daha anlamsız olmadığını ve bunun hem kadın hem de erkeklerin kendi bireysel dindarlıklarını öznel deneyimleri, dini sosyalizasyon süreçleri, din hakkındaki bilgileri ve dini kendi hayatlarının merkezine ne oranda yerleştirdiklerine bağlı olarak çoğulcu bir zeminde yeniden inşa ettiklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study explores the relationship between gender and religiosity from a comparative perspective, drawing on empirical data regarding the religious beliefs, practices, and meaning-making processes of a group of self-identified Muslim women and men. It critically examines the adequacy of existing theories that attempt to explain the commonly asserted differences between female and male religiosity in the literature. In doing so, it seeks to determine whether the observed differences, if any, are qualitative or quantitative in nature, or whether they pertain to the subject, form, and intensity of religiosity. The empirical data were collected through in-depth interviews with a total of 55 individuals—26 women and 29 men—from diverse socio-economic backgrounds. The data were analyzed through both within-case and between-case comparisons. The findings indicate that neither structuralist explanations based on social roles and positionalities, nor essentialist approaches emphasizing women's unique experiences, provide an adequate framework for understanding the form and content of male and female religiosity. On the contrary, the research demonstrates that in the process of individual religious meaning-making and experience, gendered categories often dissolve and lose their determinative function: The differences observed between individuals of the same gender are no less meaningful than those observed between men and women. This suggests that both women and men construct their religiosity within a pluralistic framework shaped by their personal experiences, processes of religious socialization, knowledge about religion, and the extent to which religion occupies a central place in their lives.
Benzer Tezler
- Elit kesimlerde, dindar ve laik grupların toplumsal cinsiyet algısındaki değişmeler: Niteliksel bir araştırma 2010-2011
Changes in gender perceptions of religious and secular groups in the elit sectors of society: A qualitative research 2010-2011
ÖZLEM ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
SosyolojiMaltepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN AKŞİT
- Göçmen kadınların dini ritüellere katılımı: Amersfoort (Hollanda) ve Boğazlıyan örneğinde karşılaştırmalı bir inceleme
Participation of migrant women in religious rituals: A comparative study in the case of amersfoort (Netherlands) and Boğazliyan
İLKAY ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2008
AntropolojiErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜNVER GÜNAY
- Bı̇reylerı̇n değer yargılarına bağlı olarak romantı̇k ı̇lı̇şkı̇ memnunı̇yetlerı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇
Examining individuals' romantic relationship satisfaction depending upon their value judgements
ECENUR TEMELLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARKUN TATAR
- Yeni dini hareketlerde kadın
Women in new religions movements
ATİKE FATMANUR ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİT AHMET ÇİFTÇİ
- Kırıkkale'de yaşayan bir grup Karadenizli ve İç Anadolu kökenli kadının dindarlık biçimlerinin mukayeseli olarak incelenmesi
A comparative study of the forms of religiosity of a group of Black Sea and Central Anatolian women living in Kırıkkale
HATİCE YÖNDEMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKırıkkale ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİDAYET TUKSAL