İslami finans ve Türkiye'deki uygulamaları
Islamic finance and its applications in Turkey
- Tez No: 950786
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDEM TURGAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Finans Sistemi, İslami Finans, Katılım Bankacılığı, Financial System, Islamic Finance, Participation Banking
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve Para Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Çalışmanın amacı, İslami finansın kavramsal ve teorik çerçevesi ile Türkiye'deki uygulamalarını incelemektir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması ve doküman analizi tekniklerini kullanarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, İslami finansın tarihsel gelişimi 7. yüzyılda İslam'ın ortaya çıkışından günümüze kadar kronolojik olarak ele alınmıştır. Modern anlamda İslami finansın 1970'li yıllardan itibaren sistemsel bir yapıya kavuştuğu, Dubai İslam Bankası'nın 1975 yılında kurulması ve İslam Kalkınma Bankası'nın faaliyete geçmesi ile başlayan kurumsallaşma sürecinin günümüzde bankacılık, sigortacılık, sermaye piyasaları ve fon yönetimi gibi geniş bir yelpazede faaliyet göstermesini sağladığı görülmüştür. Türkiye'de İslami finans sektörünün incelenmesi kapsamında, sektörün 1980'li yıllarda Özel Finans Kurumları olarak başlayan gelişim sürecinden günümüze kadar olan tarihsel gelişimi ele alınmıştır. 2005 yılında Katılım Bankası adının benimsenmesi ve bankacılık sistemi içerisinde resmi olarak tanınmasının sektörün kurumsallaşması açısından önemli bir dönüm noktası olduğu görülmüştür. Mevcut durumda Türkiye'de 9 katılım bankasının faaliyet gösterdiği, sektörün toplam aktif büyüklüğünün 2,04 trilyon TL'ye ulaştığı ancak toplam bankacılık sistemi içerisindeki payının %7,31 seviyesinde kaldığı belirlenmiştir. Katılım sigortacılığı alanında ise toplam sigorta sektörü içerisindeki payın %5 seviyesinde olduğu görülmüştür. Bu oranların, Türkiye'nin demografik yapısı ve İslami finans potansiyeli göz önüne alındığında oldukça düşük bir seviyeyi temsil ettiği değerlendirilmiştir. Çalışmada, Türkiye'de İslami finans sektörünün karşılaştığı yapısal sorunlar incelenmiştir. Düzenleyici çerçevedeki eksiklikler, insan kaynakları yetersizlikleri, ürün çeşitliliği konularındaki sınırlılıklar ve teknolojik altyapı yetersizlikleri temel sorun alanları olarak değerlendirilmiştir. Küresel İslami finans sektörü ile karşılaştırmalı değerlendirmede, Türkiye'nin mevcut konumunun potansiyelinin altında kaldığı görülmüştür. Çalışma sonucunda, İslami finans sektörünün Türkiye'de sürdürülebilir büyüme için yasal düzenlemelerin güçlendirilmesi, insan kaynakları gelişiminin desteklenmesi, ürün çeşitliliğinin artırılması ve teknolojik altyapının güçlendirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the conceptual and theoretical framework of Islamic finance and its applications in Turkey. The study was conducted using qualitative research methods such as literature review and document analysis. The historical development of Islamic finance was examined chronologically from the emergence of Islam in the 7th century to the present day. It has been observed that Islamic finance in the modern sense has acquired a systematic structure since the 1970s, and that the institutionalization process, which began with the establishment of the Dubai Islamic Bank in 1975 and the launch of the Islamic Development Bank, has enabled it to operate in a wide range of areas such as banking, insurance, capital markets, and fund management. Within the scope of examining the Islamic finance sector in Turkey, the historical development of the sector from its beginnings as Special Finance Institutions in the 1980s to the present day has been discussed. The adoption of the name Participation Bank in 2005 and its official recognition within the banking system is seen as an important turning point in the institutionalization of the sector. Currently, there are nine participation banks operating in Turkey, with the sector's total assets reaching 2.04 trillion Turkish lira, but its share in the total banking system remains at 7.31%. In the field of participation insurance, its share in the total insurance sector is 5%. These ratios are considered to represent a very low level when Turkey's demographic structure and Islamic finance potential are taken into account. The study examined the structural problems faced by the Islamic finance sector in Turkey. Shortcomings in the regulatory framework, human resource deficiencies, limitations in product diversity, and technological infrastructure deficiencies were identified as key problem areas. In a comparative assessment with the global Islamic finance sector, it was observed that Turkey's current position falls short of its potential. The study concludes that for sustainable growth of the Islamic finance sector in Turkey, it is recommended to strengthen legal regulations, support human resources development, increase product diversity, and enhance technological infrastructure.
Benzer Tezler
- Gayrimenkul yatırım fonları ve Türkiye'deki uygulamalarının değerlendirilmesi
Real estate investment funds and assesment of practices in Turkey
GÜLNAZ ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonomiAnkara ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN TANRIVERMİŞ
- Yapılandırılmış alternatif bir yatırım aracı olarak sukuk: Yapısı, çeşitleri ve türkiye piyasasında kullanımı
As a configured alternative investment tool, sukuk: It's structure,varieties and the usage in Turkey's market
UĞUR DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA TORUN
- İslami finansal araçların finansal piyasalardaki konumunun incelenmesi
Analysis of İslamic finance instruments' position in financial markets
SAMET ŞAĞBANŞUA
- İstanbul'daki sosyal yardımlaşma ve dayanışma dernekleri bağlamında İslami mikro finans'ın gelişmesindeki STK'ların rolü
The role of non-governmental organizations (NGOS) in the development of islamic microfinance within the context of social solidarity and assistance associations in Istanbul
ALİ BİLİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ekonomiİstanbul Medeniyet Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN KALKAVAN
- Tasarruf finansman şirketlerinin Türk vergi mevzuatı karşısındaki durumu: Sorunlar ve çözüm önerileri
The status of savings finance companies in Turkish tax legislation: Issues and proposed solutions
RAMAZAN TAHA ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiSakarya Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH ÜLEV