sıfır atık projesi kapsamında atık geri dönüşümünün sera gazı emisyon azaltımına etkisi: Palandöken ilçesi örneği
The effect of greenhouse gas emission mitigation of recycling waste within the zero waste project: The case study of Palandöken district
- Tez No: 951537
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP EREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Sıfır atık, Sera gazı emisyonları, WARM modeli, Palandöken İlçesi, Zero waste, Greenhouse gas emissions, WARM model, Palandöken District
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Amaç: Bu tez çalışmasının amacı, Palandöken İlçesi'nde uygulanan sıfır atık projesi kapsamında atık geri dönüşümünün sera gazı (GHG) emisyon azaltımına etkisini değerlendirmektir. Mevcut atık yönetimi senaryosu olan 2024 yılı ile 2035 yılı için önerilen alternatif senaryolar karşılaştırılarak, geri dönüşüm, kompostlama ve kaynakta azaltım gibi yöntemlerin emisyon, üretim ve yaşam sonu emisyonları, enerji tüketimi ve istihdam üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Yöntem: Çalışmada, Palandöken İlçesi'nde 2024 yılında sıfır atık kapsamında toplanan atık miktarları ve kompozisyonu temel alınmıştır. EPA tarafından geliştirilen WARM v16 modeli ile atık yönetim senaryolarının GHG emisyonları, enerji tüketimi ve istihdam etkileri yaşam döngüsü analizi (LCA) kapsamında değerlendirilmiştir. Modelde; mevcut durum (ağırlıklı olarak depolama) ve 2035 alternatif senaryosu (%60 geri dönüşüm, %10 depolama, %30 azaltım) karşılaştırılmış, atık türleri (kağıt, plastik, gıda atıkları vb.) bazında emisyon faktörleri ve enerji gereksinimleri hesaplanmıştır. Bulgular: Mevcut 2024 yılı senaryosunda 17.063,17 MTCO2E olan toplam emisyonlar, alternatif senaryoda -68.576,98 MTCO2E olarak hesaplanmış ve 85.640,12 MTCO2E azalma sağlanabileceği belirlenmiştir. Ayrıca alternatif senaryoda (2035 yılı) enerji tüketimi 563.714,47 Milyon BTU azalarak önemli bir tasarruf elde edilmiştir. Geri dönüşüm süreçleri özellikle plastik, metal ve cam atıklar için çalışma saatlerini artırmış, bu da sektörde istihdam potansiyelini ortaya koymuştur. Ancak plastik ve kâğıt hem üretim süreçleri hem de geri dönüşümündeki enerji yoğunluğu, yaşam ömrü sonu emisyon artışına neden olan faktörler arasında gösterilmiştir. Gıda atıklarının kompostlanması, metan emisyonlarını %95 azaltırken, enerji tüketiminde artışa yol açmıştır. Sonuç: Çalışma, Palandöken İlçesi'nde sıfır atık hedeflerinin GHG emisyonlarını önemli ölçüde azaltabileceğini ancak enerji verimliliği ve altyapı optimizasyonu gerektirdiğini göstermiştir. Geri dönüşüm süreçlerinde yenilenebilir enerji kullanımı, depozito iade sistemleri ve kaynakta azaltım politikalarının yaygınlaştırılması önerilmektedir. Elde edilen bulgular, Türkiye'nin 2035 ulusal hedeflerine ulaşmasında yerel yönetimler için rehber niteliğindedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: This thesis aims to evaluate the impact of waste recycling within the Zero Waste Project on greenhouse gas (GHG) emission reduction in Palandöken District. By comparing the current waste management scenario (2024) with a proposed alternative scenario for 2035, the study analyzes the effects of recycling, composting, and source reduction methods on emissions, production and end-of-life emissions, energy consumption, and employment. Method: The study is based on the quantities and composition of waste collected under the Zero Waste Project in Palandöken District in 2024. Using the WARM v16 model developed by the EPA, the GHG emissions, energy consumption, and employment impacts of waste management scenarios were assessed through life cycle analysis (LCA). The model compared the current scenario (primarily landfilling) with the 2035 alternative scenario (60% recycling, 10% landfilling, 30% reduction), calculating emission factors and energy requirements for different waste types (paper, plastic, food waste, etc.). Findings: Total emissions in the current 2024 scenario were 17,063.17 MTCO₂E, while the alternative scenario resulted in -68,576.98 MTCO₂E, indicating a potential reduction of 85,640.12 MTCO₂E. Additionally, energy consumption decreased by 563,714.47 million BTU in the alternative scenario (2035). Recycling processes, particularly for plastic, metal, and glass waste, increased working hours, highlighting employment potential in the sector. However, the energy intensity of production and recycling processes for plastics and paper contributed to higher end-of-life emissions. Composting food waste reduced methane emissions by 95% but led to increased energy consumption. Results: The study demonstrates that Zero Waste targets in Palandöken District can significantly reduce GHG emissions but require energy efficiency improvements and infrastructure optimization. Recommendations include adopting renewable energy in recycling processes, implementing deposit-return systems, and promoting source reduction policies. The findings serve as a guide for local governments in achieving Turkey's 2035 national targets.