Geri Dön

Ortaöğretim kurumlarında yaşanan şiddet olaylarının sosyolojik açıdan incelenmesi: Şiddetle mücadelede aktörlerin rolü

A sociological analysis of violence incidents in secondary education institutions: The role of actors in combating violence

PDF İndir

  1. Tez No: 951666
  2. Yazar: ELİF EZGİ TORLAK
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİSE DUYGU ÖZALP
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Başkent Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 154

Özet

Bu araştırma, Türkiye'de ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan öğretmenlerin öğrencileri tarafından maruz kaldıkları şiddet ve saldırganlık davranışlarını sosyolojik bir bakış açısı ile incelemeyi amaçlamaktadır. Ortaöğretim kurumlarında meydana gelen şiddet olaylarının yalnızca bireysel davranışlar olarak açıklanamayacağı, buna karşın toplumsal ve kültürel dinamikler, aile ilişkileri, sosyoekonomik koşullar ve kurumsal yapılardaki işleyişlerle yakından bağlantılı olduğu varsayımından hareket edilmiştir. Dolayısıyla bu araştırma, öğretmenlerin öğrencileri tarafından kendilerine yönelen şiddet olgusunu kendi öğretmenlik deneyimlerinden yola çıkarak derinlemesine anlamaya, söz konusu davranış biçimlerinin arka planındaki toplumsal ve kültürel faktörleri açıklamaya ve şiddet ile mücadelede paydaş kurum ve aktörlerin rollerini tartışmaya odaklanmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımının izlendiği bu araştırma durum çalışması tasarımı kullanılmıştır. Saha araştırması kapsamında Millî Eğitim Bakanlığı'ndan ve Başkent Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler ve Sanat Alan Araştırma Kurulu'ndan alınan araştırma izinlerini takiben 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı'nda Konya ili Selçuklu ilçesinde yer alan dört Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve iki Anadolu Lisesinde görev yapan on bir öğretmen, dört müdür ve bir müdür yardımcısı olmak üzere toplamda on altı öğretmen ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerde kullanılan görüşme formu, toplamda on sekiz açık uçlu soru ve demografik özelliklerin olduğu bilgilerden oluşmaktadır. Çalışma grubu, şiddet olaylarına maruz kalma ya da tanıklık etme kriterine göre belirlenmiş olup, farklı okul türleri ve mesleki deneyim çeşitliliği göz önünde bulundurularak maksimum çeşitlilik örneklemesi uygulanmıştır. Görüşmeler ortalama 40-50 dakika sürmüş, elde edilen veriler deşifre edilerek kod, kategori ve temalara ayrılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, öğretmenlerin meslek yaşamları boyunca sözel, duygusal, fiziksel ve siber/dijital şiddet türlerinden en az bir tanesine maruz kaldığını göstermektedir. Bu şiddet türleri, aile, ebeveyn tutumları, sosyoekonomik ve kültürel eşitsizlikler, mevcut eğitim politikalarındaki aksaklıklar ve dijital ortamın etkileri ile yakından ilişkilidir. Öğretmenler şiddet ve saldırganlık davranışları karşısında belirli stratejiler geliştirmekteyse de mevcut kurumsal ve hukuki düzenlemelerin eksik ya da yetersiz desteği bu stratejilerin etkisini sınırlamaktadır. Bulgular aynı zamanda okul içi ve paydaş kurumların şiddet ile mücadelede önemli roller üstlenerek önleyici uygulamalar geliştirilebileceğini gösterirken, bu aktörler arası işbirliğinin çoğu zaman eksik kaldığını ortaya koymuştur. Bu araştırma, öğrencilerden öğretmenlere yönelik şiddet ve saldırganlık davranışlarının yalnızca bireysel davranışlar ile açıklanamayacak, toplumsal ve kuramsal dinamiklerle iç içe geçmiş bir sorun olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma, eğitimde şiddetle mücadelede bütüncül bir yaklaşımın gerekliliğini savunmakta; Millî Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere ilgili paydaş kurumların koordinasyon içinde politikalar geliştirmesi, rehberlik hizmetlerinin güçlendirilmesi, disiplin süreçlerinin adaletli biçimde işletilmesi, ailelerin bilinçlendirilerek ailelere yönelik uygulamalar yürütülmesi, dijital kültürün düzenlenmesi ve okullardaki güvenlik açıklarının kapatılması gibi stratejilerin önemini ön plana çıkarmaktadır. Bu kapsamda araştırma, hem literatüre hem de ulusal eğitim politikalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Özet (Çeviri)

This study aims to examine the violence and aggressive behaviors directed at teachers by their students in secondary education institutions in Türkiye from a sociological perspective. The research is based on the assumption that incidents of violence occurring in secondary schools cannot be explained solely by individual student behavioral disorders, but are closely linked to social and cultural dynamics, family relations, socioeconomic conditions, and the functioning of institutional structures. Accordingly, the study focuses on understanding the phenomenon of violence against teachers through their own experiences, explaining the social and cultural factors underlying such behaviors, and discussing the roles of stakeholder institutions and actors in combating school violence. The research was designed as a case study within the qualitative research approach. During the 2024–2025 Academic Year, semi-structured in-depth interviews were conducted with a total of sixteen education staff, including eleven teachers, four principals, and one vice-principal, working in four Vocational and Technical Anatolian High Schools and two Anatolian High Schools in the Selçuklu district of Konya province. The interview form consisted of eighteen open-ended questions along with demographic information. The study group was determined according to the criteria of being exposed to or witnessing violence, and maximum variation sampling was employed considering different school types and professional experience diversity. Each interview lasted an average of 40–50 minutes. The data obtained were transcribed and subjected to an analysis through coding, categorization, and thematization. The findings reveal that teachers have been exposed to at least one form of verbal, emotional, physical, or cyber/digital violence during their professional life. These forms of violence are closely related to family dynamics, parental attitudes, socioeconomic and cultural inequalities, deficiencies in current education policies, and the effects of digital environments. Teachers develop certain strategies to cope with violence and aggression; however, the lack or inadequacy of institutional and legal support limits the effectiveness of these strategies. The findings also indicate that schools and stakeholder institutions can play important roles in combating violence through preventive practices, yet cooperation among these actors often remains insufficient or ineffective. This research demonstrates that violence and aggression directed at teachers by students cannot be explained solely as individual behaviors, but rather as problems deeply intertwined with social and institutional dynamics. It advocates for a holistic approach to combating violence in education and emphasizes the importance of developing policies in coordination with stakeholder institutions, particularly the Ministry of National Education. Strengthening guidance and counseling services, ensuring fairness in disciplinary processes, raising awareness among families and implementing family-focused interventions, regulating digital culture, and addressing security gaps in schools are highlighted as key strategies. In this regard, the study aims to contribute both to the academic literature and to national educational policy.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    187214

    Öğrencilerin sapkın davranış düzeyleri ve bu davranışlara öğretmenlerin yaklaşımları (Van ili örneği)

    Level of the students behaviours seen as aberrant and style approach the teachers to these behaviours

    BAYAZIT PAKSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İLHAMİ NALÇACIOĞLU

  2. Tez No

    228401

    Ortaöğretim kurumlarında öğrenciler arasında yaşanan şiddetin türü, yaşanma sıklığı ve nedenleri

    Opinions of principals and teachers about the kind of violence, frequency of experienced and the reason between the students in secondary schools

    FARUK NORŞENLİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    DOÇ. DR. AYŞE DEMİRBOLAT

  3. Tez No

    429717

    Ortaöğretim okullarında yaşanan disiplin vakaları ve okul müdürlerinin önleyici uygulamaları (Rize ili örneği)

    Discipline cases which took place in secondary schools and preventive practisesof headmasters (Sample of Rize province)

    BÜLENT BAYRAKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimAvrasya Üniversitesi

    Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. LEYLA AYDEMİR

  4. Tez No

    145681

    Ortaöğretim kurumlarında okul güvenliği ile ilgili yaşanan sorunlar

    The problems about school safety at high schools

    MUSTAFA TÜRKMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HALİL IŞIK

  5. Tez No

    819563

    Kız öğrencilerin okulda ve okul yolunda yaşadıkları güvenlik sorunları

    Safety problems female students experience at school and on the road to school

    OSMAN KARTAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL KARADAŞ

Geri Dön