Edirne'nin tarihi kent merkezinin kırılganlıklarının dayanıklılık ekseninde kent üzerinde oluşturduğu sosyal ve mekansal etkiler
Spatial and social impacts of the vulnerabilities of Edirne's historical city center on the city in the context of urban resilience summary
- Tez No: 953774
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE MAMUNLU KOCABAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehircilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Bu çalışmanın amacı, kentlilerin günlük yaşamları bağlamında kentle kurduğu ilişki sırasında kente ve tarihi kent merkezine yükledikleri anlamları fenomenolojik yaklaşımla analiz ederek, kentin dayanıklılığının sosyal boyutunun kentin tarihi çevresinin korunmasıyla ilgisinin önemini ortaya koymaya çalışmaktır. Tarihi kent merkezleri mekansal ve sosyal sorunları birlikte yaşar. Edirne ve Tarihi Kent Merkezi'nin kırılganlıklarının kentli tarafından nasıl algılandığı, bu kırılganlıkların tarihi kent merkezi odağında mekânsal ve sosyal etkileri dayanıklılık kapsamında değerlendirilmiştir. Kentin, tarihi kimliğinin en önemli özelliği olması sebebiyle, kentsel dayanıklılık sosyal boyutuyla ele alınmıştır. Kentlerin hem toplumsal hem bireysel alanı içermesi, birlikte yaşamanın verdiği sonuçları da görmemizi sağlamaktadır. Bu sonuçların içinde; mekansal ve sosyal sorunlar birbiriyle bağlantılıdır. Yaşanmış bir geçmişi barındıran tarihi kent merkezleri somut ve soyut mirasın birlikteliğinin yaşandığı en önemli kent parçalarından biridir. UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'nde bulunan Selimiye Cami ve Külliyesi, Tarihi Kent Merkezi'nin ve kent kimliğinin önemli unsurlarındandır. Tarihi kent merkezleri bulundukları coğrafyaya ve kendi sosyal yapılarına göre özgünlükleri olan kentsel yerleşim alanlarıdır. Günümüzün öngörülemez riskleri ve belirsizlikleri karşısında, Edirne Tarihi Kent Merkezi'nin korunabilmesi, yaşatılabilmesi, kendine özgü mekânsal ve sosyal özelliklerinin bilinmesi ile sağlanabilir. Edirne Tarihi Kent Merkezi kentsel yaşamın en yoğun görüldüğü yerdir. Kentte yaşayanların tarihi kent merkezi ile ilgili algıları, düşünceleri kentin sosyal dayanıklılığını sağlamada önemlidir. Yapılan çalışmada, kenti tarihi merkezi ile birlikte düşünürken insan ve mekan arasındaki ilişkiyi en iyi görmemizi sağlayacak fenomenolojik yaklaşımın bakış açısı kullanılacaktır. Edirne ve Tarihi Kent Merkezi ile ilgili yapılan anket ve görüşmelerin analizleri, kentin kırılganlık taşıyan ve dayanıklılık sağlayan özellikleri ile ilgili önemli bilgileri araştırmada bize sağlamıştır. Edirne Tarihi Kent Merkezi'nde, kentin sosyal dayanıklılığı için elde edilen bilgiler, kent planlama politikalarında yararlanılabilecek önemli ve etkili verilerdir. Bir kentin devamlılığı ve sürekliliği için önce varlığını sürdürmesi gerekmektedir. Edirne Tarihi Kent Merkezi'ni etkileyen kırılganlıkların dayanıklılığına dair özelliklerin kentli algısındaki yeri, sorunların çözümüne katkısı ve kentin sosyal dayanıklılığının önemi çalışmada araştırılmıştır. Kentin sosyal dayanıklılığını sağlamada, insanın kentsel pratiklerinin özünü anlamada nitel yöntemle kentlinin algısı tespit edilirken, kentin mekansal, ekonomik ve çevresel gelişim sürecinde neler yaşadığı da birlikte değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, Edirne Tarihi Kent Merkezi'ni mekânsal ve sosyal boyutlarıyla bilmek için Merkez İlçe'de yaşayanların kentsel pratiklerle deneyimlemelerinin özünün anlaşılması istenmektedir. Nitel bir araştırma yöntemi olan fenomonolojik yaklaşımla, yapılan anket ve görüşmelerle elde edilen veriler, içeriklerine göre analiz edilmiştir. Mekansal ve sosyal boyutu içeren, ana temalarıyla analiz edilen verilerden çıkan sonuçlar, Edirne Tarihi Kent Merkeziyle ilgili sorunların çözümünde ve uygulamada neler yapılacağı ile ilgili değerlendirmelere ulaşmamızı sağlamıştır. Giriş bölümünde çalışmanın amacı, önemi, kapsamı, yöntemi, fenomonolojik yaklaşımın konuyla ilgisini içeren açıklamalarda bulunulmuştur. Kuramsal kısımda, kentsel kırılganlık, sürdürülebilirlik, dayanıklılık ve tarihi kent merkezinin kentsel dayanıklılığın tüm boyutlarıyla ilişkisi kurulmuştur. Çalışma alanımızın Edirne Tarihi Kent Merkezi olması, ana kimlik özelliklerinin“tarih ve kültür”olmasını, kentin dayanıklılık özelliklerinin sosyal yanını belirgin hale getirmiştir. 3. bölümde Edirne ve Tarihi Kent Merkezi için kentin sosyal dayanıklılık kriterleri araştırılmıştır. Edirne Merkez İlçe'nin ve tarihi kent merkezinin mekansal ve sosyal verileri incelenmiştir. Edirne'nin mekânsal gelişimi ve planlar incelenerek, nitel verinin mekanla ilişkisi değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde Edirne Tarihi Kent Merkezi için belirlenen kentin sosyal dayanıklılık kriterlerinin, yapılan anket ve görüşme sonuçlarıyla ilişkisi kurulmuştur. Kentin sosyal dayanıklılığını sağlamak için yapılan anket ve görüşmelerin sonucunda kentin ve kentte yaşayanların bir potansiyelinin olduğu, kurumlar tarafından çalışmalar yapıldığı fakat bu potansiyelin değerlendirilmesi için, mevcut imkanların daha etkin ve etkili kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Kentin kamusal politikaları, Koruma Amaçlı İmar Planları tüm aktörlerin katılımını sağlayacak süreçleri içerebilir. Kent politikalarından sorumlu kamu ya da özel kurum ve kuruluşların daha etkili olabilmesi için, merkezi ve yerel yönetimle diğer dayanışma ağları, Edirne Tarihi Kent Merkezi sosyal dayanıklılık politikalarını gözardı etmemelidir. Yasal olarak görev ve sorumluluklarının belirlenmesi, denetlenmesi, kurumların birbiriyle organize bir biçimde faaliyet göstermesiyle sağlanabilir. Tarihi kent merkezleri için, kentsel kamu politikalarının, günün koşullarına uygun, kentin sosyal dayanıklılığını da içeren ve önem veren bir yaklaşımı olmalıdır. Tüm ölçeklerdeki kentsel plan politikalarında, Koruma Amaçlı İmar planlarında, kentin sosyal dayanıklılığına gereken önemin verilmesi kırılganlıkları azaltacaktır. Tarihi kent merkezlerinin dayanıklılığında, mekansal/fiziksel dayanıklılık özellikleri kadar, kentin sosyal dayanıklılık özelliklerinin sağlanması önemlidir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to analyze, through a phenomenological approach, the meanings that urban residents attribute to the city and its historical center during their daily interactions, and to emphasize the importance of the social dimension of urban resilience in relation to the preservation of the historical environment of the city. Historical city centers experience both spatial and social problems simultaneously. This study evaluates how the vulnerabilities of Edirne and its Historical City Center are perceived by residents, and the spatial and social impacts of these vulnerabilities within the scope of resilience. Due to the historical identity being a significant feature of the city, urban resilience is examined primarily through its social dimension. Cities encompass both social and individual spaces, which reveals the consequences of cohabitation. Among these consequences, spatial and social problems are interconnected. Historical city centers, which hold a lived past, are among the most important urban components where tangible and intangible heritage coexist. The Selimiye Mosque and Complex, listed as a UNESCO World Heritage Site, is a significant element of both the Historical City Center and the city's identity. Historical city centers are unique urban settlements shaped by their geographical location and social structure. In the face of today's unpredictable risks and uncertainties, the preservation and sustainability of Edirne's Historical City Center depend on recognizing and maintaining its distinctive spatial and social characteristics. The Historical City Center is where urban life in Edirne is most intensely experienced. Residents' perceptions and opinions about the historical center are crucial for ensuring the city's social resilience. In this study, a phenomenological perspective is adopted to best understand the relationship between people and space when considering the city along with its historical center. The analysis of surveys and interviews conducted about Edirne and its Historical City Center provided essential insights into the vulnerabilities and resilience-enhancing features of the city. The findings concerning social resilience in Edirne's Historical City Center offer significant and applicable data for urban planning policies. For a city to maintain continuity and sustainability, it must first ensure its existence. This study investigates how the urban residents perceive features related to the resilience of vulnerabilities affecting Edirne's Historical City Center, the contribution of these perceptions to solving urban problems, and the importance of social resilience. While identifying residents' perceptions through qualitative methods to understand the essence of urban practices, the city's spatial, economic, and environmental development processes are also considered. This study seeks to understand the essence of experiences related to the spatial and social dimensions of Edirne's Historical City Center through the urban practices of residents in the Central District. Using the phenomenological method, a qualitative research approach, data collected through surveys and interviews were analyzed based on their content. The results derived from the main themes including spatial and social dimensions provided insight into solutions and practical steps regarding the issues in Edirne's Historical City Center. The introduction presents the aim, significance, scope, and method of the study, along with the relevance of the phenomenological approach. In the theoretical section, urban vulnerability, sustainability, resilience, and the relationship of historical city centers to all dimensions of urban resilience are discussed. Focusing on Edirne's Historical City Center as the study area highlights the significance of“history and culture”as key identity features and emphasizes the city's social resilience. In the third section, social resilience criteria for Edirne and its Historical City Center are investigated. The spatial and social data of Edirne's Central District and historical city center are examined. Edirne's spatial development and planning are analyzed, evaluating the relationship of qualitative data with space. In the conclusion, the relationship between the social resilience criteria identified for Edirne's Historical City Center and the results of the surveys and interviews is established. The results of the surveys and interviews conducted to ensure the city's social resilience show that both the city and its residents have potential, and although institutions have made efforts, existing resources could be used more effectively. Public urban policies and Conservation-Oriented Zoning Plans can include processes that involve all stakeholders. For institutions responsible for urban policies—whether public or private—to be more effective, cooperation between central and local governments and other support networks must consider social resilience policies for Edirne's Historical City Center. Legal definition, supervision, and coordinated operations among institutions are necessary. For historical city centers, urban public policies must adopt an approach that reflects current conditions and prioritizes social resilience. Giving adequate attention to social resilience in all scales of urban planning policies, particularly in conservation zoning plans, will help reduce vulnerabilities. In ensuring the resilience of historical city centers, it is as important to address the city's social resilience as its spatial/physical resilience.
Benzer Tezler
- Tarihi kent merkezinde imar planlarının değişiminin fiziki mekana yansıması, Edirne tarihi kent merkezi örneği
Reflection of the change of zoning plans in the historical city center to the physical space, Edirne historical city center example
OĞUZHAN SOLMAZ
- Akarsu kıyı yerleşimlerinde kent kimliğinin sürdürülebilirliği
Sustainability of urban identity of riverfront settlements
MERVE ÖZKAYNAK
- Edirne Uzunköprü'deki Osmanlı devri mimari eserleri
Ottoman era architectural works in Uzunkopru, Edirne
NİLDA KONUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN YAZICI METİN
- Edirne Balon(Zeplin) Hangarı mevcut durum analizi ve koruma önerileri
Edirne Balloon(Zeppelin) Hangar present condition analysis and conservation recommendations
HASIM YAMAN BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ALMAÇ
- Atmeydanı as a public square in Ottoman İstanbul
Osmanlı İstanbul'unda kamu meydanı olarak Atmeydanı
SEZA SİNANLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇİĞDEM KAFESCİOĞLU