Arkeolojik veriler ve karbon analizleri ışığında boncuklu tarla çanak-çömleksiz neolitik dönem kronolojisi
The pre-pottery neolithic period chronology of boncuklu tarla in the light of archaeological data and carbon analysis
- Tez No: 954238
- Danışmanlar: PROF. DR. İRFAN YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Günümüz uygarlığının temeli olan yerleşik yaşam ver üretime geçiş hakkındaki bilgilerimiz son yıllarda yapılan arkeolojik araştırmalar ve kazılarla yeniden yapılanıyor. Günümüzden yaklaşık 14 bin yıl önce gerçekleşen iklimsel değişiklikler sonucunda avcı-toplayıcı göçer toplulukların yaşam biçimleri değişmeye başlamıştır. Gerçek anlamda yerleşik yaşama geçişin yaşandığı Neolitik Dönem, insanlık tarihi açısından çok önemli bir yer kaplamaktadır. Bu tezin kapsamında Yukarı Dicle Havzasında yer alan Boncuklu Tarla yerleşim yerinde başlayan sistematik kazılar ile Neolitik Dönem hakkında önemli veriler ortaya çıkarılmaktadır. Bu çalışmalar esnasında multi disipliner yaklaşımlar esas alınmış olup gerek Arkeobotanik gerek Arkeozoolojik verilerin yanı sıra bu tezin ana materyalini oluşturan C-14 analizleri ve kazı arşivi kullanılmıştır. Elde edilen C-14 tarihlendirme sonuçları ile yerleşimin kronolojik ve kültürel gelişimi hakkında kapsamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçlar odağında ve stratigrafik tabakalardan Boncuklu Tarla Yerleşim yeri Geç Epipaleolitik Dönemden Geç PPNB Döneme değin iskân gördüğü anlaşılmıştır. Elde edilen veriler Yakındoğu'da yer alan diğer yerleşim yerleri ile karşılaştırılış, benzer ve farklı özellikler tartışılmıştır. Mimari açıdan Geç Epipaleolitik ve PPNA Döneme tarihlenen yapılar yuvarlak planlı ve tam gömülü olarak inşa edilmiştir. PPNA/PPNB geçiş evresinde köşeleri yuvarlatılmış (yarı-yuvarlak) bir kamu binası ve bu kamu binasının batısında da basit barınaklar inşa edilmiştir. PPNB evresinde ise tamamen yüzeye dikdörtgen ve kare şeklinde inşa edildikleri görülmektedir. Arkeolojik kazılarda elde edilen organik kalıntılar özel kütle spektrometreleri veya sıvı sintilasyon sayaçları ile ölçülür. Karbon 14 tarihleme yöntemi doğrudan takvim yılı vermez Bu nedenle atmosferdeki Karbon-14 oranındaki dalgalanmalara göre kalibrasyon eğrileri kullanılır. Böylece elde edilen tarih takvim yılına çevrilir. Bu çalışmalar sayesinde yerleşimin ne zaman iskân edildiği belirlenmiş ve Neolitik dönemin kronolojisine katkı sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Our knowledge about the transition to settled life and production, which is the basis of today's civilization, is being reconstructed with archaeological research and excavations in recent years. As a result of climatic changes that occurred approximately 14 thousand years ago, the lifestyles of hunter-gatherer nomadic communities began to change. The Neolithic Period, when the transition to settled life in the true sense took place, has a very important place in terms of human history. Within the scope of this thesis, important data about the Neolithic Period are being revealed with systematic excavations that started at the Boncuklu Tarla settlement in the Upper Tigris Basin. Multidisciplinary approaches were taken as the basis during these studies, and in addition to archaeobotanical and archaeozoological data, C-14 analyses and the excavation archive, which constitute the main material of this thesis, were used. With the C-14 dating results obtained, comprehensive conclusions were reached about the chronological and cultural development of the settlement. Based on these results and stratigraphic layers, it was understood that Boncuklu Tarla Settlement was inhabited from the Late Epipaleolithic Period to the Late PPNB Period. The obtained data were compared with other settlements in the Near East, and similar and different features were discussed. In terms of architecture, the structures dated to the Late Epipaleolithic and PPNA Period were constructed with a round plan and fully buried. In the PPNA/PPNB transition phase, a public building with rounded corners (semi-round) and simple shelters were constructed to the west of this public building. In the PPNB phase, it is seen that they were built completely on the surface in rectangular and square shapes. Organic remains obtained from archaeological excavations are measured using special mass spectrometers or liquid scintillation counters. The 14 dating method does not directly provide calendar years. Therefore, calibration curves based on fluctuations in the carbon-14 ratio in the atmosphere are used. The obtained date is then converted to a calendar year. Thanks to these studies, it has been determined when the settlement was inhabited, contributing to the chronology of the Neolithic period
Benzer Tezler
- Batı Anadolu'da Hellenistik-Roma dönemlerinde bahçe mimarisi
The garden architecture in west Anatolia at Hellenistic and Roman periods
ZUHAL KAYNAKÇI ELİNÇ
- Tunç Çağı'nda Baktriya kültürü
Bactrian culture in the Bronze Age
BAKHTIA ALEMI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Ayanis Kalesi demir esaslı arkeolojik kazı buluntularında tanımlamaya ve korumaya yönelik arkeometrik analizler
Archaeometric analyses for the identification and conservation of iron-based archaeological finds of Ayanis Fortress
ATALAY KARATAK
Doktora
Türkçe
2025
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKIN AKYOL
PROF. DR. ÜNSAL YALÇIN
- Tracing the impact of 4.2 ka and 3.2 ka BP climatic events on the agriculture of Tell Atchana and Toprakhisar sites in the Hatay region through multidisciplinary examination of archaeobotanical assemblages
4.2 ka ve 3.2 ka iklim olaylarının Hatay'daki Aççana ve Toprakhisar Höyüklerinin tarımsal aktiviteleri üzerindeki etkisinin arkeobotanik örnekler üzerinden multidisipliner yöntemlerle incelenmesi
EBRAR SİNMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
ArkeolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EVANGELİA PİŞKİN
- Doğu Akdeniz bölgesinin geç kuvaterner dönemi paleoiklim koşullarının antalya civarındaki mağara çökel kayıtları ile yeniden kurgulanması
Late quaternary paleoclimate reconstruction of Eastern Mediterranean region by using speleothem records from Antalya
KORAY KOÇ
Doktora
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL KOŞUN