Arkaik ve Klasik Dönem Yunan düşüncesinde barbar İskitler algısı (M.Ö. 8-4. Yüzyıl)
The Perception of Barbarian Scythians in Archaic and Classical Greek thought (8th–4th Century BCE)
- Tez No: 955393
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUZAFFER DURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
MÖ 5. yüzyılda Herodotos tarafından Yunanca konuşmayan kimseleri tanımlamak için kullanılan barbar kavramının izleri Arkaik Dönem'den itibaren görülmeye başlanmıştır. Homeros'un Troya Savaşını aktardığı İlyada Destanında, Troyalıların müttefiki olan Karialılar için“ilginç konuşanlar”anlamına gelen Barbarophonos sıfatı kullanılmıştır. Homeros'un Doğu ile Batı arasındaki ilk temasları destansı bir şekilde aktardığı bu eserde, yabancı yalnızca dilsel bir farklılıkla sınırlı kalmıştır. Arkaik Dönem'de dil, din, soy mitleri ve kent devletlerine bağlılık hissi ile şekillenmeye başlayan Yunan kimliği, Klasik Dönem'e gelindiğinde Pers-Yunan Savaşları ile birlikte keskinleşmiş ve Herodotos'un ortak dil, din ve kültür gibi unsurlarını vurgulayarak tanımladığı Panhellenizm düşüncesi belirginlik kazanmıştır. Bu süreçte Pers tehdidi ile keskinleşen Panhellenizm ideolojisinin yanı sıra Perslere karşı gelişen olumsuz bakış açısı, barbar kavramın da dönüşümüne ve“öteki”olarak algılanmasına neden olmuştur. Bu kapsamda yabancı toplumların yaşam tarzları, dilleri, kültürleri, Yunan kültürüyle farklılıkları üzerinden tanımlanmıştır. Bununla birlikte zaman içinde lüks düşkünü, cahil, medeniyetsiz, vahşi, despot gibi olumsuz sıfatlar kalıp haline gelerek barbar toplumlara atfedilmiştir. Yunanların Büyük Kolonizasyon Faaliyetleri (MÖ 750-550) sonucunda yabancı toplumlarla karşılaştığı bilinmekte, özellikle Kuzey Karadeniz'e yönelik kolonizasyon faaliyetleriyle birlikte bu bölgede“barbarı”temsil edecek olan İskitlerle ilk temasların kurulduğu görülmektedir. Bölgede, iki toplum arasında sağlanan barışçıl ilişkiler sayesinde ticaret ve karşılıklı etkileşimler ön plana çıkmıştır. Böylece Antik Yunan yazılı ve görsel kaynaklarında İskitlere ilişkin bilgi ve temsillere yer verildiği gözlemlenmiştir. Çalışmanın amacı, Antik Yunan dünyasında barbaros düşüncesinin inşası ve gelişimini tarihsel bir süreç içerisinde ele alarak Yunanların barbar halklara yönelik algısı çerçevesinde Karadeniz'in kuzeyinde yaşayan barbaros İskitleri söz konusu algıyla değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem'e ait Yunan yazılı ve görsel kaynaklarında geçen İskitlere ilişkin veriler ön planda tutulmuş, elde edilen bilgiler arkeolojik buluntular ve modern kaynaklarla da desteklenmiştir. Antik Yunan kaynaklarında İskitler, genellikle göçebe bir yaşam süren, okçuluk ve binicilikle uğraşan bir toplum olarak gösterilmiştir. İskitler kimi zaman vahşilik, ölçüsüzlük, kadınsılık gibi olumsuz kalıplarla anılmasına karşın askeri becerileriyle ve yenilmez bir imajla anıldıkları da görülmektedir. Yunanların Kuzey Karadeniz'de başlattıkları kolonizasyon süreci ile birlikte iki toplum arasında karşılıklı ticari ilişkiler ve evliliklerle kültürel etkileşim artmıştır. Nitekim MÖ 6. yüzyılda Yunan vazo resimlerinde betimlenen İskit figürleri bu etkileşimi doğrular gibi görünmektedir. Yunan vazo resimlerinde okçu kimlikleri ve kendilerine has görünümleriyle Herodotos'un İskit anlatısıyla uyumlu bir şekilde resmedilen İskit figürleri söz konusu vazo resimlerinde çeşitli sahnelerde yer almıştır. Bu görseller İskitlerin Atina'da toplum arasındaki konumlarına ve işlevine işaret ediyor olabilir. Sonuç olarak İskitler, Persler gibi Yunan dünyasına doğrudan bir tehdit oluşturmamış, bunun yerine karşılıklı çıkarlar doğrultusunda kültürel bir etkileşim kurulmuştur. Bu nedenle, Yunanların İskitleri tamamen barbar olarak değerlendirdiğini söylemek zordur.
Özet (Çeviri)
Traces of the concept of barbarian, used by Herodotus in the 5th century BC to describe non-Greek speakers, can be seen from the Archaic Period onwards. In Homer's epic poem the Iliad, which recounts the Trojan War, the adjective Barbarophonos, meaning“those who speak strangely,”is used to describe the Carians, allies of the Trojans. In this work, which recounts the first contacts between East and West in epic fashion, foreignness is limited to linguistic differences. Greek identity, which began to take shape in the Archaic Period through language, religion, ancestry myths, and a sense of belonging to city-states, became more pronounced in the Classical Period with the Persian-Greek Wars, and the idea of Panhellenism, defined by Herodotus with an emphasis on common language, religion, and culture, gained prominence. During this process, the Persian threat sharpened the Panhellenism ideology, and the negative view that developed against the Persians led to the transformation of the concept of barbarism and its perception as“the other.”In this context, the lifestyles, languages, and cultures of foreign societies were defined in terms of their differences from Greek culture. However, over time, negative adjectives such as“luxury-loving,”“ignorant,”“uncivilized,”“savage,”and“despotic”became stereotypical and were attributed to barbarian societies. It is known that the Greeks encountered foreign societies as a result of their Great Colonization Activities (750-550 BC), and it is seen that the first contacts with the Scythians, who would represent the“barbarians”in this region, were established with the colonization activities directed towards the Northern Black Sea. Thanks to the peaceful relations established between the two societies in the region, trade and mutual interactions came to the fore. Thus, it has been observed that information and representations of the Scythians are included in ancient Greek written and visual sources. This study aims to evaluate the similarities and differences between the Greeks' perception of the barbarians and the“barbarian”Scythian society living in the northern Black Sea region by examining the construction and development of the barbarian in the ancient Greek world within a historical process. To this end, data on the Scythians found in Greek written and visual sources from the Archaic, Classical, and Hellenistic periods were prioritized, and the information obtained was supported by archaeological findings and modern sources. In ancient Greek sources, the Scythians are generally depicted as a nomadic society engaged in archery and horsemanship. Although the Scythians were sometimes described in negative terms such as savagery, excessiveness, and effeminacy, they were also known for their military skills and invincible image. With the colonization process initiated by the Greeks in the Northern Black Sea region, cultural interaction between the two societies increased through mutual trade relations and marriages. Indeed, the Scythian figures depicted in Greek vase paintings in the 6th century BCE seem to confirm this interaction. The Scythian figures, depicted in Greek vase paintings with their archer identities and distinctive appearances, consistent with Herodotus' account of the Scythians, appear in various scenes in these vase paintings. These images may indicate the position and function of the Scythians in Athenian society. In conclusion, the Scythians, like the Persians, did not pose a direct threat to the Greek world; instead, cultural interaction was established in accordance with mutual interests. Therefore, it is difficult to say that the Greeks considered the Scythians to be completely barbarian.
Benzer Tezler
- Arkaik ve Klasik Dönem eski Yunan toplumunda ölüm kavramı
The concept of death Archaic and Classical Period in ancient Greek society
TUVAN KUTLUDUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihManisa Celal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ÖZKAN KILIÇ
- Hellenistik Dönem'de Asylia: Ionia ve Karia'daki tapınaklarla birlikte kent ve egemenlik alanına tanınan Hiera Kai Asylia
Asylia in the Hellenistic Period: Hiera Kai Asylia authority in the Ionia and Carian temples as well as their cities and their territories
SEVGİ SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAkdeniz ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ARSLAN
- Batı Anadolu'daki Antik Yunan konutu araştırmalarında başlıca konu ve sorunlar
Main topics and discussions on the Ancient Greek houses of West Anatolia
HALE GÖNÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT SANER
- Yunan vazo sanatında meslekler ve zanaatkar betimlemeleri
Professional occupations and craftsmants in Greek vases
SONGÜL AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN ARSLAN
- Antik Yunan toplumunda eğitim hayatında kadın (Arkaik Çağ'dan Helenistik Dönem sonuna kadar)
The women in education in Ancient Greece (From the Archaic Age to the end of the Hellenistic Period)
NURİYE KÜLAHLI