Mekanın benlik sunumu stratejisi olarak kullanımı üzerine bir inceleme
An analysis on the use of space as a strategy of self-presentation
- Tez No: 958896
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EVREN ÜLKERYILDIZ KALE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Bu çalışma, bireylerin mekân temsilleri aracılığıyla geliştirdikleri benlik sunumu stratejilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu stratejiler, sosyal medya aracılığıyla yalnızca sergilenebilir olmakla kalmayıp aynı zamanda dijital bağlamda tanınabilir ve çözümlenebilir hale gelmektedir. Bu bağlamda mekânsal temsiller, bireyin dijital kimliğinin okunabilir ve yorumlanabilir bir göstergesi hâline gelmekte; sosyal medyada paylaşılan mekâna dair görsel ve içerikler, benlik anlatısının önemli bir bileşeni olarak işlev kazanmaktadır. Bu noktada araştırmanın temel motivasyonu, dijital kültür ortamında bireylerin fiziksel mekânları stratejik şekilde kullanarak sosyal görünürlük, kimlik inşası ve sembolik değer üretimi gibi çok katmanlı süreçleri nasıl yönettiklerini anlamaktır. Bu bağlamda araştırma, mekânların benlik sunumu stratejisi olarak kullanımını merkeze alarak; bireylerin sosyal medya paylaşımlarında mekân kullanımına yönelik motivasyonlarını, bu stratejileri uygulamadaki yetkinlik düzeylerini ve öz-nesneleştirme eğilimleriyle olan ilişkisini analiz etmektedir. Çalışmanın örneklemini, Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde öğrenim gören 154 mimarlık öğrencisi oluşturmaktadır. Bu örneklem grubunun seçilmesindeki temel neden, mimarlık eğitiminin mekân farkındalığının ve temsiline dair duyarlılığın yüksek öngörülmesidir. Araştırma, nicel yöntem çerçevesinde yapılandırılmış ve veri toplama aracı olarak beşli Likert tipi ölçek içeren anket formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, keşifsel ve doğrulayıcı faktör analizleri ile değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, bireylerin sosyal medya üzerinden gerçekleştirdikleri mekân temsillerinin üç temel motivasyon altında gruplandığını ortaya koymaktadır: (1) Anlatı odaklı kullanım (kişisel anlatı ve dijital bellek oluşturma), (2) onay odaklı kullanım (beğeni ve sosyal kabul arayışı), (3) prestij odaklı kullanım (sosyal statü ve kültürel sermaye gösterimi). Ayrıca, bu motivasyonların iki ayrı yetkinlik ekseninde değerlendirildiği görülmektedir: (a) Bilinçli başarım yeteneği (stratejik temsil) ve (b) kişiler arası beğeni üretme eğilimi (doğal sempati yönelimi). Bununla birlikte, mekân temsillerinin öz-nesneleştirme ile ilişkili olarak iki eksende şekillendiği belirlenmektedir: Bireyin kendisini nesneleştirmesi ve mekânın estetik bir nesneye indirgenerek temsil edilmesi. Ek olarak, bireylerin savunmacı benlik sunum taktiklerini (öz-engelleme, mazeret sunma, gerekçelendirme) görece daha fazla benimsedikleri tespit edilmiştir. Bu durum, sosyal medya kullanıcılarının olumsuz değerlendirmelerden kaçınmaya yönelik stratejik bir benlik sunumu eğiliminde olduklarını göstermektedir. Araştırma sonuçları, mekân deneyiminin yalnızca fiziksel bir yaşantıdan öte, sosyal medya kültürü ile beraber dijital temsiller yoluyla kimlik anlatısına dönüştürdüğünü göstermektedir. Bireyler, sosyal medya ortamında mekânı bir ifade ve görünürlük stratejisi olarak kullanmakta, bu da benlik inşasında mekânın temsilî değerini artırmaktadır. Sonuç olarak mekânların benlik sunumu stratejisi olarak kullanımı, bireylerin sosyal medyada kimliklerini kurma, yönetme ve sunma süreçlerinde mekânı hem sembolik hem de stratejik bir kaynak olarak değerlendirdiklerini ortaya koymaktadır. Bu stratejiler, bireyin benlik inşasında mekânın yalnızca arka planda kalan edilgen bir unsur olmaktan çıkarak bireysel anlatıların kurulmasında, temsili kimliklerin inşasında ve sembolik değer üretiminde etkin bir rol üstlendiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the self-presentation strategies that individuals develop through spatial representations. These strategies are not only displayed via social media but also become recognizable and interpretable within the digital context. In this framework, spatial representations emerge as readable and analyzable indicators of one's digital identity; the visual and textual content related to space shared on social media functions as a significant component of self-narratives. The core motivation of this research is to understand how individuals manage multilayered processes such as social visibility, identity construction, and symbolic value production by strategically utilizing physical spaces within the environment of digital culture. Accordingly, the study centers on the concept of the utilization of space as a self-presentation strategy and analyzes individuals' motivations for spatial sharing on social media, their level of competence in these strategies, and the relationship between these strategies and tendencies toward self-objectification. The sample consists of 154 students enrolled in the Faculty of Architecture at Akdeniz University. The selection of this specific group is based on the assumption that architectural education cultivates a heightened awareness and sensitivity toward space and its representation. The study adopts a quantitative methodology, utilizing a questionnaire that includes five-point Likert-scale items as its primary data collection tool. The collected data were analyzed through exploratory and confirmatory factor analyses. The findings reveal that individuals' spatial representations on social media are clustered under three primary motivational dimensions: (1) Narrative-driven use (constructing personal narratives and digital memory), (2) approval-driven use (seeking likes and social validation), and (3) prestige-driven use (demonstrating social status and cultural capital). Additionally, these motivations are evaluated across two distinct competence dimensions: (a) Conscious performance capacity (strategic representation) and (b) interpersonal appeal generation (natural affinity orientation). Furthermore, spatial representations are found to be shaped by two axes of self-objectification: The objectification of the self and the aesthetic objectification of space. The study also identifies a tendency among individuals to adopt defensive self-presentation tactics such as self-handicapping, making excuses, and providing justifications, more prominently. This indicates a strategic inclination toward self-presentation aimed at avoiding negative evaluations in digital spaces. The results demonstrate that the experience of space has evolved beyond a merely physical encounter and has been transformed through social media culture into a narrative of identity constructed via digital representations. Individuals employ space as a means of expression and visibility within digital platforms, thereby enhancing the representational value of space in identity construction. Ultimately, the utilization of space as a self-presentation strategy reflects the way individuals evaluate space not merely as a passive background element, but as an active tool in constructing personal narratives, shaping representational identities, and producing symbolic value in the context of digital identity performance.
Benzer Tezler
- Otopotre bağlamında çağdaş Türk resmi
Contemporary Turkish painting in the contex of self-portrait
NUR METE ATABAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MEHMET GÖKTEPE
- Öğretmenlerin mesleki edimlerinin yorumlanmasında mekân, denetleme ve dramaturjinin sinemaya yansımaları: Vurun Kahpeye (1973), Kuru Otlar Üstüne (2023), Öğretmenler Odası (2023)
Reflections of space, supervision and dramaturgy on cinema in the interpretation of teachers' professional acts: Vurun Kahpeye (1973), Kuru Otlar Üstüne (2023), Öğretmenler Odası (2023)
ZEYNEP TUĞÇE GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SosyolojiİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU TEKAÜT ÇAL
- Psikanalitik film eleştirisi bağlamında filmsel mekan tasarımı ile kahramanın benliği arasındaki ilişki
The relationship between film space design and hero's self in the context of psychoanalytic film criticism
HAYATİ DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıErciyes ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURAK MEDİN
- Zihinsel mekanın biyoteknolojik gelişmeler aracılığıyla gerçek zamanlı temsili
Real time representation of cognitive architectural space via biotechnological advancements
NUR OLGAÇ KARABACAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL ERDOĞAN
- Sanatta benlik kavramının nesne ve mekân belleği ile ilişkisi
The relationship of self concept in art with object and spatial memory
DUYGU TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. LEBRİZ RONA