Yapay zeka destekli proje bilgi sistemleri: Horizon Europe projeleri üzerinden bir chatbot modeli
Ai-powered project information systems: A chatbot model based on Horizon Europe projects
- Tez No: 958966
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERİNÇ KARATAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Science and Technology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Enformatik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Büyük dil modellerinin (LLM) dönüştürücü gücünden yararlanan bu çalışma, Horizon Europe projelerine ait verilerle etkileşimi kolaylaştırmak amacıyla geliştirilen belge tabanlı bir chatbot sunmaktadır. Kullanıcıların proje belgelerine doğal dilde sorular yöneltebildiği ve sistemin bağlamsal, kaynak gösterimli yanıtlar sunduğu bu yapı, araştırma ve yenilik ekosistemleri için dinamik bir danışmanlık ortamı yaratmayı hedeflemektedir. Sistem, erişilebilirlik ve içerik zenginliği kıstaslarına göre seçilen, Horizon Europe programının 11 tematik alanından toplam 110 projelik bir örneklem üzerinde test edilmiştir. Açık kaynaklı bir yapay zeka platformu kullanılarak geliştirilen sistem, bağlamsal analiz yapabilen dil modeli ile desteklenmiş ve Retrieval-Augmented Generation (RAG) yöntemi temel alınarak yapılandırılmıştır. Bu yaklaşım, modelin yeniden eğitilmesine gerek kalmaksızın bilimsel dokümantasyonla ölçeklenebilir, şeffaf ve gerçek zamanlı etkileşim kurulmasına olanak tanımıştır. Genel olarak bu çalışma, yapay zeka destekli bilgiye erişim sistemlerinin açık bilim ortamlarına nasıl entegre edilebileceğini ortaya koymaktadır. Sunulan yapı, bilimsel danışmanlık, proje analizi ve araştırma yönetimi uygulamalarına yönelik sürdürülebilir ve yenilikçi bir model potansiyeli taşımaktadır. Chatbot teknolojilerinin hızla yaygınlaştığı bir dönemde, bu çalışma yalnızca teknik bir prototip geliştirmekle kalmamış; aynı zamanda bu sistemlerin açık bilim belgeleriyle ne ölçüde anlamlı, izlenebilir ve güvenilir bilgi sunabildiğini analiz etmiştir. Horizon Europe gibi yüksek nitelikli veri kaynaklarını kullanması, çıktıları tematik kategoriler altında değerlendirmesi ve RAG mimarisinin akademik bağlamda test edilmesi, bu çalışmayı benzer örneklerden ayıran başlıca özgün katkılardır.
Özet (Çeviri)
Harnessing the transformative power of large language models (LLMs), this study presents a document-based chatbot designed to facilitate access to Horizon Europe project data. By enabling users to query project documents in natural language and receive context-aware, source-referenced responses, the system offers a dynamic consultation environment tailored to research and innovation contexts. The evaluation was based on a sample of 110 publicly funded projects across 11 thematic clusters of the Horizon Europe programme, selected through accessibility and content richness criteria. The chatbot system was developed on an open-source AI infrastructure, integrating the a context-aware language model and adopting the Retrieval-Augmented Generation (RAG) approach to enable contextual and source-based responses. This approach allowed for scalable, transparent, and real-time interaction with scientific documentation without requiring model retraining. Overall, the study demonstrates the feasibility of integrating AI-driven information retrieval systems into open science ecosystems. The proposed framework holds potential as a sustainable and innovative model for scientific consultancy, project analysis, and future research management applications. In an era where chatbot technologies are rapidly expanding, this study not only develops a technical prototype, but also analyzes the extent to which such systems can provide meaningful, traceable, and reliable information based on open science documents. Its use of high-quality data sources such as Horizon Europe, the evaluation of outputs across thematic categories, and the academic testing of the RAG (Retrieval-Augmented Generation) architecture represent the primary original contributions that distinguish this work from similar examples.
Benzer Tezler
- Güneş enerjisi santrallerinde yapay zeka destekli enerji üretim tahmini yöntemlerinin geliştirilmesi
Developing AI-assisted energy generation estimation methods in solar power plants
RABİA BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EnerjiBursa Teknik ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKAY BAYRAK
- A conceptual model for image recognition based progress monitoring: retail construction and finishing works
Görüntü tanıma tabanlı ilerleme takibi için kavramsal bir model: perakende inşaat ve ince yapı işleri
SALİH KAAN MAZLUM
Doktora
İngilizce
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEGÜM SERTYEŞİLIŞIK
- Optimization in spatial planning from generative design approach: The application for Göktürk, Istanbul
Üretken tasarım yaklaşımıyla mekansal planlamada optimizasyon: Göktürk, İstanbul uygulaması
MERVE DENİZ TAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU GÜLÜMSER
- Antenna and frequency selective surface design for 3.1 GHZ detect and avoid radar system on unmanned aerial vehicle
İnsansız hava aracında 3.1 GHZ tespit ve kaçınma radar sistemi için anten ve frekans seçici yüzey tasarımı
MOHAMMAD HAROON AZAD
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA AKLEMAN YAPAR
DOÇ. DR. HÜSEYİN ŞERİF SAVCI
- Digitalization in construction claim management
İnşaat hak talebi yönetiminde dijitalleşme
NİL DENİZMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN