Eğitim yapılarında OSB tanısı konmuş çocukların mekânsal gereksinimleri için tasarım ilkelerinin belirlenmesi
Determination of design principles for the spatial needs of children with ASD in educational buildings
- Tez No: 960574
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI SUNGUR, DOÇ. DR. ÇİĞDEM CANBAY TÜRKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Otizmli çocuklar, mimarlık, eğitim yapıları, özel ihtiyaçlar, Bulanık Delphi yöntemi, Children with autism, architecture, educational buildings, special needs, Fuzzy Delphi method
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), dünya ile kurulan ilişki ve etkileşim biçimini etkileyen ve yaşam boyu süren bir tür gelişimsel gerilik durumudur. Mevcut araştırmalar, OSB'ye özgü problemli davranışların, erken çocukluk döneminden itibaren alınan eğitimlerle düzeltilebildiğini ve bu bireylerin toplumsal hayatla bütünleşebildiklerini göstermektedir. Eğitim hem pedagojik bir unsur olup hem de mekânsal bir deneyimi temsil etmektedir. Bu nedenle, OSB'li çocukların nitelikli ve verimli bir eğitim alabilmeleri, eğitimin verildiği mekânların fiziksel ve psikolojik nitelikleri ile doğrudan ilişki halindedir. OSB'li çocuklarda mekân deneyimi, bu çocukların duyusal işleme biçimlerinde görülen farklılıklar etrafında şekillenmektedir. OSB'li çocukların çevreyi algılama ve duyuları işleme biçimlerinde görülen farklılıklar, eğitim yapılarındaki standart tasarım yaklaşımlarını sorgulatmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, otizmli çocuklara yönelik eğitim yapısı tasarımına ilişkin mevcut bilgiyi genişletmek ve bu çocukların eğitim yapılarındaki mekânsal ihtiyaçlarını saptayarak, duyusal olarak duyarlı tasarım ilkeleri geliştirmektir. Böylelikle, çalışma sonunda ortaya çıkan ilkelerin, OSB'li çocuklara yönelik eğitim yapılarının tasarım sürecine bilgi desteği sağlaması hedeflenmektedir. Fenomenolojik ve pragmatik bir bakış açısına sahip olan ve proaktif yaklaşıma dayandırılan bu çalışmada, OSB'li çocukların mekânsal gereksinimlerine ilişkin anlamlı veriler, önce belirli kavramlara ve kategorilere ayrılmış; sonrasında bu kavram ve kategoriler birbirleri ile ilişkilerine göre tümevarımcı bir yaklaşımla analiz edilerek bir ölçüt seti oluşturulmuştur. Çoklu bütüncül bir yaklaşımla ele alınan bu çalışma, karma yöntem ile kurgulanmış ve nicel ve nitel yöntemler birarada kullanılmıştır. Hazırlanan ölçüt seti, ülkenin farklı bölgelerinden özel eğitim kurumlarında birebir OSB'li çocuklarla çalışan uzmanlar tarafından Bulanık Delphi tekniği ile değerlendirilmiştir. Bu uzmanlarla aynı zamanda, OSB'li çocukların eğitim yapılarındaki mekânsal ihtiyaçlarını anlamaya yönelik yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, Bulanık Delphi tekniği ve yapılandırılmış görüşme çıktılarını çözümleyerek, OSB'li çocukların mekânsal ve duyusal gereksinimlerine uyan eğitim yapıları için bir dizi tasarım ilkesi ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Autism Spectrum Disorder (ASD) is a life-long developmental disability that affects the way people relate and interact with the world. Current research shows that problematic behaviors specific to ASD can be corrected with education received from early childhood and these individuals can integrate into social life. Education is both a pedagogical element and a spatial experience. Therefore, the ability of children with ASD to receive a qualified and efficient education is directly related to the physical and psychological qualities of the spaces where education is provided. The spatial experience of children with ASD is shaped around differences in the sensory processing styles of these children. Differences in the way children with ASD perceive the environment and process their senses call into question standard design approaches in educational buildings. In this context, the aim of the study is to expand existing knowledge on the design of educational buildings for children with autism and to develop sensory-sensitive design principles by identifying the spatial needs of these children in educational buildings. Thus, it is aimed that the guide that emerges because of the study will provide information support to the design process of educational buildings for children with ASD. In this study, which has a phenomenological and pragmatic perspective and is based on a proactive approach, meaningful data regarding the spatial needs of children with ASD were first divided into certain concepts and categories; then, these concepts and categories were analyzed with an inductive approach according to their relationships with each other and a set of criteria was created. In this study, which was handled with a multi-holistic approach, was designed with mixed methods that means quantitative and qualitative methods were used together. The prepared set of design criteria was evaluated using the Fuzzy Delphi technique by experts working with children with ASD one-on-one in private educational institutions from different regions of the country. Structured interviews were also conducted with these experts to understand the spatial needs of children with ASD in educational buildings. This study presents a set of design principles for educational buildings that meet the spatial and sensory needs of children with ASD by analyzing the Fuzzy Delphi technique and structured interview outcomes.
Benzer Tezler
- Anaerobic co-digestion of industrial wastewater sludges: An investigation on heavy metal contents and energy recovery
Endüstriyel atıksu çamurlarının anaerobik şartlarda birlikte çürütülmesi: Ağır metal içerikleri ve enerji geri kazanımının araştırılması
MELEK ŞEBNEM TEMEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM GÖMEÇ
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan okul öncesi çocukların erken okuryazarlık profillerinin belirlenmesi
Determination of early literacy profiles of preschool children with Autism Spectrum Disorder
YUNUS EMRE BAŞTUĞ
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerde ekran bağımlılığına ilişkin ebeveyn deneyim ve görüşlerinin belirlenmesi
Determination of parental experiences and opinions on screen addiction in individuals with Autism Spectrum Disorder
DINARA DEMIRBAG
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN KURNAZ
- Öğretmenlerin otizm spektrum bozukluğu hakkındaki bilgi ve tutumlarının incelenmesi
Examination of teachers' knowledge level and attitudes about autism spectrum disorder
AYÇA ASMA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
UZMAN ÖZGE TUNCER
- Otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme bozukluğu tanılı çocuğa sahip ebeveynlerin geniş otizm fenotipi düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of broad autism phenotype levels in parents of children with autism spectrum disorder, with attention deficit hyperactivity disorder and with specific learning disorder
SALİH ÜNLÜTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN BİLGİÇ