Entegre bir yapay zeka ve çok kriterli karar verme yaklaşımı ile İstanbul için deprem sonrası yangın riski analizi
An integrated artificial intelligence and multi criteria decision making approach for the post-earthquake fire risk analysis of Istanbul
- Tez No: 960588
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV TAŞKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Afetler; meydana geldikleri toplulukta can ve mal kaybına, yapı ve altyapı hasarına neden olma potansiyelleri olan, ani biçimde gerçekleşerek günlük yaşamın işleyişini tehdit eden birçok tehlike unsurunu yapısında barındıran olaylardır. Afet yönetimi kapsamında mevcut tehlikelere karşı gerekli önlemlerin alınması, etkili hazırlık faaliyetlerinin yürütülmesi, müdahale faaliyetlerinin planlanması ve topluluk direncinin iyileştirilmesi için afetlerle ilgili risklerin analizi günümüzde önemli bir çalışma alanıdır. Yol açtıkları hasar ve toplum üzerindeki etkileri bakımından en yıkıcı afetlerden biri olan depremler, afet yönetimi kapsamında yaygın olarak ele alınmakta olup, aynı zamanda çeşitli ikincil afetleri tetikleme potansiyeline sahiptir. Deprem kaynaklı gerçekleşebilecek ikincil afetlerin en tehlikelilerinden biri olan deprem sonrası yangınlar, depremin neden olduğu hasarı daha ileri boyutlara taşıma potansiyeline sahiptir. Deprem sonrası yangınlar; depremin neden olduğu sismik sarsıntı ile zarar gören yapı ve yapı elemanları, can kayıpları ve yaralanmalar, su, elektrik ve ulaşım gibi altyapı ağlarındaki hasar gibi faktörler nedeniyle klasik yangınlara göre daha karmaşık olaylar olup, birbiriyle etkileşim halindeki birçok çeşitli faktörün bir arada boy gösterdiği ikincil afetlerdendir. Bu çalışmada, sismik zarar görebilirliğin yüksek olduğu, nüfusun ve kentleşmenin her geçen gün artış gösterdiği İstanbul için beklenen deprem sonrası meydana gelebilecek yangın riskinin kümeleme algoritmaları ve çok kriterli karar verme (ÇKKV) uygulamalarının entegrasyonu ile ele alınması amaçlanmıştır. Bu amaçla, İstanbul ilçeleri için deprem sonrası yangında etkili olan çeşitli faktörlere dair verileri içeren geniş bir veri seti oluşturulmuş, daha sonra bu veri seti kullanılarak İstanbul ilçelerinin deprem sonrası yangın riskine göre kümelenmesi sağlanmıştır. En riskli kümedeki ilçeler arasında deprem sonrası yangın riski için bir sıralama sağlanması amacıyla, oluşturulan veri setinden elde edilen kriter ağırlıkları kullanılarak en riskli ilçelerin bir sıralaması elde edilmiş, bu sonuçların deprem sonrası yangın riskinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunması ve bu afetle mücadelede gerekli stratejilerin değerlendirilmesine zemin hazırlaması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Disasters are events that can potentially cause loss of life and property, damage structures and infrastructures in the community where they occur, and contain many dangerous elements that threaten the functioning of daily life with their sudden nature. In order to take the necessary precautions against existing dangers, carry out practical preparation activities, plan response activities, and improve community resilience, analyzing disaster-related risks within the scope of disaster management is an essential field of study today. Earthquakes, one of the most devastating disasters in terms of the damage they cause and their effects on society, are widely addressed within the scope of disaster management and can potentially trigger various secondary disasters. Post-earthquake fires, which are one of the most dangerous secondary disasters that can occur due to earthquakes, have the potential to carry the damage caused by the earthquake to a further degree. Post-earthquake fires are more complex than classical fires due to structures and structural elements damaged by seismic shaking caused by the earthquake, loss of life and injuries, and damage to infrastructure networks such as water, electricity, and transportation. They are secondary disasters in which many different factors interact with each other. This study aims to address the fire risk that may occur after an earthquake in Istanbul, where seismic vulnerability is high and the population and urbanization are increasing daily, by integrating clustering algorithms and multi criteria decision making (MCDM) applications. For this purpose, a large dataset containing data on various factors affecting post-earthquake fires is created for the districts of Istanbul. Then, this dataset is used to cluster the districts of Istanbul according to their post-earthquake fire risk. To provide a ranking for post-earthquake fire risk among the districts in the cluster of the districts containing the highest risk, a ranking of these districts is obtained using the criteria weights obtained from the created dataset, and it is aimed that these results would contribute to a better understanding of post-earthquake fire risk and serve as a base for the evaluation of the necessary strategies to deal with this disaster.
Benzer Tezler
- Comparatıve evaluatıon of aı-as-a-servıce vendor selectıon usıng fuzzy ahp and fuzzy topsıs
Yapay zekâ hizmet sağlayicilarinin karşilaştirmali değerlendi̇rmesi̇: bulanik ahp ve bulanik topsis uygulamasi
AMIRHOSSEIN DASTARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞAH HANÇERLİOĞULLARI KÖKSALMIŞ
- The bid/no-bid framework utilizing Node2Vec for international contractors
Uluslararası yükleniciler için Node2Vec ile teklif/red çerçevesi oluşturulması
HALİT FERDİ AVCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR BEHZAT TOKDEMİR
- Hakem ataması için bir karar destek sistemi
A decision support system for assigning reviewer
SERDAR KOÇAK
Doktora
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiBaşkent ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF TANSEL İÇ
- Prıorıtızatıon of socıal medıa advertısıng channels ınonlıne retaılıng by an aı-drıven mcdm framework
Çevrimiçi perakendecilikte sosyal medya reklamkanallarinin yapay zeka destekli bir çkkv çerçevesiyleönceliklendirilmesi
SABA MOSTAFAEI
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF İLKER TOPCU
- Çok amaçlı enerji verimli atölye çizelgeleme problemi için yeni bir çözüm yaklaşımı: WASPAS tabanlı NSGA-2
A new solution approach for multi-objective energy efficient job shop scheduling problem: WASPAS based NSGA-2
MİNE BÜŞRA GELEN MERT
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPARSLAN SERHAT DEMİR