Malatyalı Sabrî Divanı'nda dinî ve tasavvufî unsurlar
Religious and sufi elements in the Divan of Sabrî of Malatya
- Tez No: 961281
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN ŞEHİTOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Divan edebiyatı, 19. yüzyıl, Sabrî Divanı, Dinî ve Tasavvufî Unsurlar, Divan Literature, 19th Century, Sabrî's Divan, Religious and Sufi Elements
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 334
Özet
Din, kâinatın var edilmesinden itibaren insanoğlunun tüm hayatını tesiri altına almış; insanoğlu da hayatını dinin gereklerine göre şekillendirmiştir. Tasavvuf ise Hz. Peygamber (sav)'den sonraki zamanlarda zühd dönemi ile başlamış olup süreç içerisinde gelişmiş ve yaygınlaşmıştır. Başta Anadolu olmak üzere Müslümanların yaşadığı geniş coğrafyalarda din ve tasavvufun insan hayatı üzerindeki etkisi artmış; doğal olarak bu durum edebiyata da aksetmiştir. Nitekim şairler şiirlerini din ve tasavvuf ilimlerinin bilgisiyle temellendirmiş; ayet ve hadislerle şiirlerine güç katmışlardır. Müstakil manzumelere konu olan dinî ve tasavvufî unsurlar, şairlerin hem İslami ve tasavvufî ilimlere ne kadar vâkıf olduğu, hem din ve tasavvufu nasıl kavradığı, hem de yaşadığı devrin din ve tasavvuf anlayışının nasıllığı hakkında bilgi vermesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu yönüyle hazırlanan çalışmada 19. yüzyılın sonu 20. Yüzyılın başında yaşadığı kabul edilen Sabrî'nin dîvânı dinî ve tasavvufî unsurlar bakımından incelenmiştir. Sabrî Divanı'nda din olarak İslam dininin, görüş olarak ehl-i sünnet anlayışının ve mezhep olarak ise Hanefi mezhebinin esas alındığı görülmüştür. Çalışma giriş, üç ana bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümünde Sabrî'nin hayatı, sanatı ve eserleri üzerinde durulmuş ve dîvânı hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde dîvânın dinî unsurları ana başlıklar ve alt başlıklar hâlinde açıklanmış; iman, ibadet, ayet-hadis iktibasları, diğer unsurlar ve dinler, mekânlar, dinî-ilmî-kutsal şahsiyetlere değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise tasavvufî unsurlara yer verilmiş; aşk, âşık, tarikatlar, tasavvufî mekânlar, unsurlar, tip ve şahsiyetler başlıklarıyla açıklanmıştır. Çalışmadan elde edilen bilgiler, maddeler hâlinde sonuç bölümünde sunulmuş ve kaynakça ile çalışma sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Religion has influenced all aspects of human life since the creation of the universe, and humankind has shaped its way of life according to religious principles. Sufism, which began during the ascetic period after the Prophet Muhammad (peace be upon him), gradually developed and became widespread over time. Especially in Anatolia and other vast regions inhabited by Muslims, the influence of religion and Sufism on human life increased significantly, and naturally, this was also reflected in literature. Poets grounded their poetry in the knowledge of religious and mystical sciences and strengthened their verses by quoting from the Qur'an and Hadiths. Religious and mystical elements, which often became the main theme of independent poems, are of great importance as they reveal the poets' familiarity with Islamic and Sufi sciences, their understanding of religion and mysticism, and the nature of religious and mystical thought in their time. In this respect, the present study examines the divan of Sabrî, who is believed to have lived in the late 19th and early 20th centuries, in terms of its religious and mystical content. It has been observed that in Sabrî's Divan, Islam is the adopted religion, the Sunni view is the dominant religious perspective, and the Hanafi school is the foundational legal tradition. The study consists of an introduction, two main chapters, and a conclusion. The introduction provides information about Sabrî's life and literary identity, along with general information on his divan. The first chapter focuses on Sabrî's life, literary style, and works, and provides general information about his Divan. The second chapter analyzes the religious elements within the Divan under main and subheadings, including topics such as faith, worship, quotations from verses and hadiths, other religious themes and faiths, sacred places, and religious-scholarly figures. The third chapter discusses mystical elements, categorized under topics such as divine love, the lover (ʿāshiq), Sufi orders, mystical spaces and motifs, and spiritual archetypes and personalities. The findings obtained from the analysis are presented in bullet points in the conclusion, and the study ends with a bibliography.
Benzer Tezler
- Nuruosmaniye Kütüphanesi No:4959'da kayıtlı şiir mecmuası (İnceleme-metin)
Poetry compilation registered as Nuruosmaniye Library No: 4959 (Textual analysis – transcription)
NECLA KOCAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KOCAER
- Geleneksel urfa evlerinde işlev değişimi: Mahmut Nedim Kürkçüoğlu Konağı örneği
The change of function in traditional urfa houses : case study of Mahmut Nedim Kürkçüoğlu Mansion
MEHMET SABRİ AĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkHasan Kalyoncu ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYDANUR YENEL
- Malatyalı Fahri Kayahan'ın müzik yaşamı ve eserlerinin ortaokul ve liselerde öğretilme durumu (Malatya ili örneği)
Teaching status of Fahri Kayahan's music life and works in secondary schools and high schools of Malatya Fahri Kayahan (Malatya province example)
MEHMET ÖNDER ÇAVUŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA HİLMİ BULUT
- Kuruluş yeri açısından Malatya şehri ve yakın çevresinin jeomorfolojisi
The Geomorphology of Malatya and surroding
SABRİ KARADOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
CoğrafyaFırat ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ ÖZDEMİR
- Malatya'daki afet sonrası toplanma ve acil barınma alanlarının CBS ile değerlendirilmesi
Assessment of post-disaster gathering and emergency shelter areas in Malatya using GIS
NERMİN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENAY GÜNGÖR