İbn Kayyim el-Cevziyye'nin Zâdü'l-Meâd eseri bağlamında tarihe yaklaşımı
The historical perspective of Ibn Qayyim al-Jawziyya in the context of hiswork Zâd al-Maʿâd
- Tez No: 964330
- Danışmanlar: PROF. DR. CAFER ACAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İslâm Tarihi, Siyer, İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü'l-Meâd, Fıkıh, Islamic History, Siyar, Ibn Qayyim al-Jawziyya, Zâd al-Ma'âd, Jurisprudenc
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
Hicrî 7. asrın sonları ile 8. asrın ilk yarısında Dimaşk bölgesinde yaşamış ve kendinden sonra pek çok âlim üzerinde tesîr bırakmış olan İbn Kayyim'ın (ö. 751/1350) tarih ile ilgili yaklaşımı değerlendirilmiştir. İbn Kayyim birden çok alanda kitap telîf etmiş ve bu kitaplarıyla İslâm dünyası üzerinde önemli etkiler oluşturmuştur. Toplumun ıslahı noktasında İbn Kayyim, özellikle fıkhı aktif bir araç olarak kullanmış ve bu bağlamda önemli çalışmalar yapmıştır. Bu durum, onunla birlikte fıkıh bilgisinin sıklıkla anılmasına sebep olmuş ve ün kazanmasına katkı sağlamıştır. Ancak İbn Kayyim'in yalnızca fıkıh sahasında değil, kelâm, tasavvuf, siyer ve tıp gibi farklı disiplinlerde de eserler kaleme almış olması, onun çok yönlü bir âlim olduğunu göstermektedir. Bu açıdan, döneminin dinî, ilmî ve toplumsal meselelerine farklı açılardan çözüm sunma çabasında olduğu görülmektedir. İbn Kayyim'in fıkıh alanında temayüz etmesinde hocası İbn Teymiyye'nin katkısı inkâr edilemez. Uzun yıllar boyunca İbn Teymiyye (ö. 728/1328) ile yakın bir hoca-talebe ilişkisi olan İbn Kayyim, onun ilmî birikiminden ve metodolojisinden derinlemesine etkilenmiştir. Bu etkileşim, özellikle fıkıh sahasındaki eserlerinde kendini açıkça göstermektedir. İbn Kayyim, geniş kapsamlı fıkhî eserleri ve yenilikçi görüşleriyle tanınmasına rağmen, çok yönlü bir âlim olarak İslamî literatürün farklı disiplinlerinde de kayda değer bir yer edinmiştir. Bu disiplinlerden biri de siyer ilmidir. Siyer alanında yazdığı“Zâdü'l-Meâd”adlı eser özel bir yere sahiptir. Ancak İbn Kayyim'in siyer ilminde diğer alanlara nazaran daha az tanınmasının,“Zâdü'l-Meâd”'da siyerin, fıkıh ve hadîs gibi ilimlerle ilişkilendirilerek ele alınmasından kaynaklandığı söylenebilir. İbn Kayyim'in, siyer ve fıkıh ilimlerini birbirinden ayırmayan bir yaklaşım sergilediği; siyeri, fıkhın malzemesi ve destekleyici bir unsuru olarak değerlendirdiği görülmektedir. Bu bütüncül yaklaşımı, onun yalnızca bir alanla sınırlı kalmayıp İslamî ilimler arasında bağlantılar kurarak bilgi bütünlüğünü sağlama ve dinî meselelere geniş perspektiften çözümler ortaya koyma gayreti göstermektedir. Bu çalışmada, İbn Kayyim el-Cevziyye'nin yaşadığı dönemin ilmî ve toplumsal şartları çerçevesinde, onun hayatı ve ilmî kişiliği ele alınmıştır. İbn Kayyim'in en önemli eserlerinden biri olan“Zâdü'l-me'âd”, muhtevası, yöntemi ve kaynakları açısından ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu çalışma, Zâdü'l-meʿâd'ın hadis, tarih, fıkıh ve tıbb-ı nebevî gibi farklı ilmi disiplinlerden yoğun biçimde yararlanılarak kaleme alındığı ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
The thesis evaluates Ibn Qayyim's (750/1350) approach to sîra (the biography of the Prophet Muhammad), who lived in the Damascus region during the late 7th and early 8th centuries of the Hijri calendar and profoundly influenced many scholars after him. The author wrote books in multiple disciplines, leaving a significant impact on the Islamic world through these works. In terms of societal reform, Ibn Qayyim actively utilized jurisprudence (fiqh) as an essential tool and made significant contributions in this field. This has led to frequent references to his fiqh knowledge, contributing to his reputation in this domain. However, Ibn Qayyim's scholarly influence is not limited to fiqh alone; he authored works in a variety of other disciplines, such as theology, mysticism, biography (sîra), and medicine, demonstrating his versatility as a scholar. Through this multifaceted approach, he sought to provide solutions to the religious, intellectual, and societal issues of his time from various perspectives. The undeniable contribution of Ibn Taymiyya (728/1328) to Ibn Qayyim's prominence, particularly in the field of jurisprudence (fiqh), is evident. Ibn Qayyim maintained a close teacher-student relationship with Ibn Taymiyya for many years, which deeply influenced him both intellectually and methodologically. This influence is particularly evident in his works on fiqh. Despite being widely recognized for his comprehensive fiqh works and innovative views, Ibn Qayyim has also earned a significant place in various other branches of Islamic literature, showcasing his multifaceted scholarly character. One of these disciplines is the science of biography (sîra). Among Ibn Qayyim's works in the field of biography (sîra),“Zâd al-Maʿâd”holds a special place. However, it can be said that Ibn Qayyim is less known for his contributions to the science of biography compared to other areas, largely due to his approach in“Zâd al-Maʿâd”, where he integrates biography with other sciences like fiqh (jurisprudence) and hadith. The author does not treat biography and fiqh as separate disciplines but rather sees biography as a component and supportive element within fiqh. This holistic approach highlights Ibn Qayyim's effort to bridge different Islamic sciences, offering solutions to religious issues from a broader perspective. This approach demonstrates his unique method of combining multiple disciplines, which was not limited to one area but spanned across various branches of Islamic knowledge, including jurisprudence, hadith, and biography. His integration of these fields further shows his intellectual versatility and his commitment to addressing religious matters with a comprehensive outlook. In this study, the life and scholarly persona of Ibn Qayyim al-Jawziyya have been examined within the context of the scientific and societal conditions of the period he lived in. One of his most significant works,“Zâd al-Maʿâd”, has been analyzed in detail with regard to its content, methodology, and sources. The study emphasizes that“Zâd al-Maʿâd”was written with a thorough use of various disciplines, including hadith, biography (sîra), jurisprudence (fiqh), and prophetic medicine (tibb al-nabawî). This interdisciplinary approach demonstrates Ibn Qayyim's broad scholarly engagement and the integration of diverse Islamic sciences in addressing religious, legal, and medical issues of his time.
Benzer Tezler
- İbn Kayyim el-Cevziyye ve Zâdü'l-meâd adlı eseri
Ibn Kayyim al-Cevziyye and Zâdü'l-meâd
MEHMET KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHİM ARSLAN
- İbn Kayyim el-Cevziyye'de nefis terbiyesi
Self-discipline according to Ibn Qayyim al-Jawziyya
ÖMER FARUK LAFAKOZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FEHMİ SOĞUKOĞLU
- İbn Kayyım el-Cevziyye'nin dil anlayışı
Ibn Qayyim al-Jawziyya's understanding of language
ABDULBAGİ ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR DAŞKIRAN
- İbn Kayyım el-Cevziyye'nin hayatı, eserleri ve ictihad anlayışı
Ibn Qayyım al-Djawzıyya's life, works and his idjtihad view
HÜSEYİN AKINCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA UZUNPOSTALCI
- İbn Kayyım el-Cevziyye'nin Medâricü's-Sâlikîn adlı eserindeki tasavvufî görüşleri
The Ibn Qayyim al-Jawziyya's understanding of sufism in his work named al-Madâric al-Sâlikîn
SAMET KELLECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI BAYRAM BAŞER