Türk romanında dervişler üzerine bir inceleme (1923-1980)
An investigation on dervishes in the Turkish novel (1923-1980)
- Tez No: 965474
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİFE ÇAĞIN, PROF. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 543
Özet
Türk kültüründe ve edebiyatında dervişler, Türklerin İslamiyet'i kabulüyle birlikte görünmeye başlar. Başlangıçta Türkler alplıkla büyük ölçüde bütünleşen, eski inançlarından gelen kültürel miraslarıyla çelişmeyen ve yaşam alışkanlıklarına uygun olan Horasan Melametiliğini ve bundan etkilenen Yesevilik, Nakşibendilik, Kübrevilik ve Mevlevilik gibi tarikatların neşvesini ve meşrebini benimserler. Bu tasavvuf anlayışı Türklüğü Müslümanlıkla kaynaştırır. Yesevi dervişleri gittikleri her coğrafyaya da bu mayadan çalarlar. İçlerinden siyasi otoriteye bilgeliğiyle rehberlik edebilecek âlimler de yetişir. Zanaat ehli olanlar fethedilen yerlerde yurt kurucu ve cemiyeti şekillendirici faaliyetlerde bulunurken halkı hikmetleriyle, bilgelikleriyle irşat eder, onlara yol gösterir, manevi bir güç olarak toplumsal ve bireysel krizlere çözüm üretirler, manevi sığınak olurlar. Halkla siyasi otorite arasında kaldıkları zamanlarda bazı dervişler arabulucu, denge sağlayıcı olsa da bazıları halkı örgütleyerek devlete isyan ederler. Tarih içinde toplumsal ve kültürel konularda çoğunlukla özü koruyarak değişimden, ilerlemeden yana olanlar olduğu gibi bazıları da menfaatleriyle çatışan yeniliklerin karşısında direnç unsuru olurlar, toplumda onulmaz yaralar açarlar.
Özet (Çeviri)
Dervishes began to appear in Turkish culture and literature with the adoption of Islam by the Turks. Initially, Turks mostly embraced the Horasan Melametiye order, which harmonized with their martial spirit, tolerated their cultural heritage from their old beliefs, and suited their way of life, as well as the joy and spirit of orders influenced by it, such as Yesevilik, Nakşibendilik, Kübrevilik, and Mevlevilik. This Sufi understanding first blended Turkishness with Islam through the dervishes of Ahmed Yesevi. The Yesevi dervishes spread this blend to every region they visited. Among these dervishes, scholars emerged who could guide political authority with their wisdom and expertise. Those skilled in crafts engage in activities that establish settlements and shape society in the conquered lands, while guiding the people with their wisdom and knowledge, showing them the way, producing solutions to social and individual crises as a spiritual force, and serving as a spiritual refuge. When caught between the people and political authority, some dervishes act as mediators and balance providers, while others organize the people to rebel against the state. Throughout history, some have been in favor of change, transformation, and progress, while others have resisted innovations that conflict with their interests, causing irreparable damage to society.
Benzer Tezler
- Rübab dergisi üzerine sistematik ve tematik bir inceleme
A systematic and thematic investigation of Rubab maganine
HALİL SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALAADDİN KARACA
- Doğu & batı diyalektiğinde 'Hikaye anlatıcılığının' çocuk tiyatrosu bağlamında irdelenmesi ve reji yorumu
Study of story telling in east and west dialectics in the context of children's theater and it's stage management interpretation
ÖZGE ELİF YEŞİLYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Aydın ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELEN KORAD BİRKİYE
PROF. MEHMET BİRKİYE
- Else Günther als Kinderbuchautorin und ihr Beitrag zur interkulturellen Erziehung
Çocuk kitabı yazarı olarak Else Günther ve onun kültürlerarası eğitime katkısı (Else Günther as a children's book autor and hercontribution to intercultural education)
HALİME YEŞİLYURT
Doktora
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK
- Peride Celal'in hayatı ve eserleri üzerine bir araştırma
A Study on Peride Celal, her life and works
TAHİR ZORKUL
Doktora
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RAMAZAN KAPLAN
- Türk romanında kitap (1860-1901)
Book in the Turkish novel (1860-1901)
SULTAN RABİA DERVİŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET GÜR