Kadı Burhaneddin Divanı: Söz varlığı incelemesi ve dizin
Divan of Kadı Burhaneddin: Vocabulary analysis and index
- Tez No: 965488
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1620
Özet
14. yüzyıl Eski Oğuz Türkçesinin önemli dil yadigârlarından olan Kadı Burhaneddin Divanı üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Divan'ın çeviri yazılı metni 1980 yılında Muharrem Ergin tarafından yayımlanmıştır. Hazırlanan bu doktora tezinde Kadı Burhaneddin Divanı'nın dizinini hazırlayarak eserin söz varlığının zenginliğini ortaya koymak, bu dizin üzerinden de eserin söz varlığını ana unsurlarıyla incelemek amaçlanmıştır. Çalışmaya eserin tam transkripsiyonlu metninin hazırlanmasıyla başlanmıştır. Metin hazırlandıktan sonra TürkSözDiz programının gerektirdiği işaretlemelerle dizin ayrıştırma işlemi yapılmıştır. Dizin ayrıştırma işlemi tamamlandıktan sonra dizin maddeleri genel hatlarıyla ortaya çıkmıştır. Daha sonra dizindeki maddelere anlam verilmiştir. Genel Dizin, Özel Adlar Dizini, Arapça-Farsça İbareler Dizini olmak üzere üç farklı dizin hazırlanmıştır. Dizinlerin tamamlanmasından sonra söz varlığının incelenmesine geçilmiştir. Çalışma yedi ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümün başlığı“Kadı Burhaneddin”dir. Bu bölümde şairin hayatı ve eserleri tanıtılmıştır. İkinci bölümün başlığı“Kadı Burhaneddin Divanı”dır. Bu bölümde eserin yazıldığı dönem, saha ve eser üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölüm“Kadı Burhaneddin Divanı'nın Söz Varlığı”adını taşımaktadır. Bu bölümde öncelikle eserin söz varlığının genel nitelikleri tespit edilmiş, daha sonra söz varlığının unsurları“temel söz varlığı, terimler, deyimler, atasözleri, ilişki sözleri, yinelemeler”olmak üzere incelenmiştir. Dördüncü bölümde divan metninde yapılan değişikliklere yer verilmiştir. Bu bölümde divan metniyle ilgili daha önce yapılan çalışmalar ve bu doktora çalışması sırasında ortaya çıkan okuma önerileri yer almaktadır. Beşinci bölümde“Genel Dizin”,“Özel Adlar Dizini”“Arapça-Farsça İbareler Dizini”ne yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Various studies have been conducted on the Divan of Kadı Burhaneddin, one of the significant linguistic legacies of 14th-century Old Oghuz Turkish. The transliterated version of the Divan was published in 1980 by Muharrem Ergin. This doctoral dissertation aims to prepare an index of Kadı Burhaneddin's Divan to reveal the richness of the work's vocabulary and to examine its lexical elements based on this index. The study begins with the preparation of the complete transcription of the text. Once the text was ready, the indexing process was carried out using the annotations required by the TürkSözDiz program. After completing the indexing process, the entries of the index were broadly identified. Then, meanings were assigned to the indexed entries. Three different indexes were prepared: a General Index, a Proper Names Index, and an Arabic-Persian Phrases Index. After the completion of the indexes, the analysis of the vocabulary began. The study consists of seven main chapters. The first chapter is titled“Kadi Burhaneddin”and introduces the poet's life and works. The second chapter, titled“The Divan of Kadi Burhaneddin,”provides information about the period in which the work was written, its context, and studies conducted on it. The third chapter,“The Vocabulary Of Kadi Burhaneddin's Divan,”first identifies the general characteristics of the vocabulary, then examines its elements under the headings:“core vocabulary, technical terms, idioms, proverbs, relational words, and repetitions.”The fourth chapter presents the changes made to the Divan text. This chapter includes previous studies related to the text as well as reading suggestions that emerged during this doctoral research. The fifth chapter contains indexes.
Benzer Tezler
- Bestelenmiş divan şiirlerinin güncelleştirilmesi
Updating divan poetry that music composed on
BİLGE KEPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ALTINZENCİR
- Kadı Burhaneddin Divanı : Anlam çerçevesi
Kadı Burhaneddin Divanı: Semantic frame
ŞAHİN SÜRMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HALİL İBRAHİM YAKAR
- Kadı Burhaneddin Divanı' nın tahlili
Başlık çevirisi yok
M. HANEFİ YONTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜREYYA A. BEYZADEOĞLU