BIM uygulamalarının mimari süreçlere etkisinin incelenmesi: Yapay zeka (AI) entegrasyonu
Analysis of the impact of BIM applications on architectural processes: integration of artificial intelligence (AI)
- Tez No: 968773
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEYDA ÖZGEN, DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİHA TÜRKMENOĞLU BERKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
Tez çalışması, Yapı Bilgi Modellemesi ve Yapay Zeka (AI) teknolojilerinin mimari tasarım süreçlerindeki entegrasyonunu incelemeyi amaçlamaktadır. Son yıllarda hızla dijitalleşen mimarlık ve inşaat sektörü, BIM ve AI teknolojileri aracılığıyla tasarım kararları, otomasyon ve bilgi yönetimi süreçlerinde önemli dönüşümler yaşamaktadır. Geleneksel CAD sistemlerinden evrilen BIM, çok disiplinli bilgi yönetimi ve proje koordinasyonu sağlarken, AI ise büyük veri analizleri ve karar destek sistemleriyle bu süreci desteklemektedir. Bu bağlamda araştırma, BIM ve AI entegrasyonunun mimari tasarım süreçlerini nasıl dönüştürdüğü ve bu dönüşümün sektörel uygulamalarda nasıl bir karşılık bulduğu araştırma soruları çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, BIM ve AI teknolojilerinin mimari tasarım sürecine etkisini çok katmanlı bir yaklaşımla değerlendirmek, BIM ve AI teknolojilerinin entegrasyon biçimlerini, kullanım düzeylerini, karşılaşılan zorlukları ve bu teknolojilerin sektörel gelecekteki yerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma üç aşamada yürütülmüştür. Birinci aşamada kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilerek BIM ve AI'nin kuramsal temelleri, entegrasyon potansiyelleri ve mimari tasarıma etkileri incelenmiştir. İkinci aşamada, Türkiye'de BIM alanında faaliyet gösteren mimarlarla anket uygulaması yapılmış, üçüncü aşamada ise yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla katılımcıların deneyimleri ve değerlendirmeleri analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, BIM ve AI entegrasyonunun mimari tasarım süreçlerinde karar alma süreçlerini desteklediğini, alternatif üretimi hızlandırarak otomasyonu mümkün kıldığını ve bilgi yönetimini optimize ettiğini göstermektedir. AI algoritmalarının parametrik tasarım, simülasyon ve optimizasyon süreçlerine entegre edilmesiyle, özellikle erken tasarım aşamalarında daha nitelikli ve sürdürülebilir çözümler üretilebilmektedir. Bununla birlikte, BIM ve AI teknolojilerinin entegrasyonunda, yazılım uyumsuzlukları, yüksek maliyetler, organizasyonel direnç ve uzman eksikliği hususlarında teknik ve yönetsel zorluklarla da karşılaşılmaktadır. Tüm bu zorluklara rağmen, sektör profesyonellerinin BIM ve AI entegrasyonuna yönelik artan ilgisi ve olumlu beklentileri, bu dönüşüm sürecinin gelecekte daha yaygın ve etkili olacağını göstermektedir. Tez çalışması, BIM ve AI teknolojilerinin mimari tasarım süreçlerine etkilerini, sektörde aktif olarak çalışan mimarların deneyimleri üzerinden kullanıcı odaklı bir yaklaşımla değerlendirmektedir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgularla, mevcut uygulamalar, karşılaşılan zorluklar ve teknolojilerin sunduğu yenilikler analiz edilerek kapsamlı bir çerçeve sunulmuştur. Bununla birlikte, BIM ve AI entegrasyonunun tasarım süreçlerindeki iyileştirme potansiyelleri belirlenmiş ve sektöre yönelik uygulama önerileri geliştirilmiştir. Bu bağlamda tez çalışması, BIM ve AI teknolojilerinin mimari tasarım süreçlerindeki etkilerini kullanıcı deneyimi üzerinden ele alan araştırmalara katkı sunacaktır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine the integration of Building Information Modeling (BIM) and Artificial Intelligence (AI) technologies into architectural design processes. In recent years, the rapidly digitalizing architecture and construction sectors have undergone significant transformations in design decision-making, automation, and information management through BIM and AI technologies. While BIM, evolved from traditional CAD systems, enables multidisciplinary information management and project coordination, AI supports these processes through big data analysis and decision support systems. Within this context, the research investigates how the integration of BIM and AI is transforming architectural design processes and how this transformation is reflected in professional practice. The main objective of the study is to evaluate the impact of BIM and AI technologies on architectural design through a multilayered approach by identifying integration methods, levels of use, encountered challenges, and their projected role in the future of the industry. The research was conducted in three phases: first, a comprehensive literature review was carried out to explore the theoretical foundations, integration potential, and design related effects of BIM and AI, second, a survey was administered to architects operating in the BIM sector in Turkey; and third, semi-structured interviews were conducted to analyze the experiences and evaluations of selected participants. Research findings indicate that the integration of BIM and AI supports decision-making processes in architectural design, accelerates the generation of alternatives through automation, and enhances information management efficiency. The integration of AI algorithms into parametric design, simulation, and optimization processes contributes to producing higher-quality and more sustainable solutions, particularly in early design phases. Nevertheless, the integration of these technologies presents technical and managerial challenges, including software incompatibilities, high implementation costs, organizational resistance, and a shortage of qualified experts. Despite these challenges, the increasing interest and positive expectations of industry professionals suggest that this digital transformation will become more widespread and impactful in the near future. This study evaluates the effects of BIM and AI technologies on architectural design from a user-centered perspective, based on the experiences of practicing architects. The findings provide a comprehensive framework by analyzing current practices, existing challenges, and the innovative potentials offered by these technologies. Furthermore, the research identifies improvement opportunities in design processes through BIM-AI integration and develops practical recommendations for professional practice. In this regard, the thesis contributes to the growing body of literature focusing on the user experience based analysis of BIM and AI technologies in architectural design processes.
Benzer Tezler
- An investigation into the transformation of the construction industry into the construction 4.0
İnşaat sektörünün inşaat 4.0'a dönüşümü üzerine bir inceleme
ŞEYMA YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEGÜM SERTYEŞİLIŞIK
- BIM ile yapı malzemelerindeki gömülü karbonun hesaplanması ve karbon ayak izi yönetimi: Veri entegrasyonu ve optimizasyon yöntemleri
Assessing embodied carbon in building materials through BIM and managing carbon footprint: Approaches to data integration and optimization
SÜMEYYE ÖZYALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT IŞIKDAĞ
- İnşaat projelerinde akıllı mobil cihazlarla desteklenen verimlilik kontrol sistemi önerisi ve kullanım deneyimleri hakkında inceleme
Smart mobile devices integrated productivity control system proposal and analysis of user experiences in the construction projects
ONUR KEREM ÖRENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN
- Bim-based facilities management: A aconceptual framework for bim implementation of the fm industry
Bim-tabanli tesis yönetimi: Tesis yönetimi endüstrisinde bim uygulama i̇çin kavramsal bir çerçeve
ECEM TEZEL
Doktora
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA HEYECAN GİRİTLİ
- Mimari tasarım sürecinde yapı bilgi modelleme tabanlı risk yönetimi
BIM – based risk management in architectural design phase
FAHRİYE DİLARA DABAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞÇE ERCAN